Η ενασχόληση στον κήπο είναι συνήθως μια μοναχική υπόθεση εκτός κι αν πρόκειται για δουλειά που θέλει και πλάτη από κάποιον άλλο και φυσικά να είναι και αυτός διατεθειμένος να το κάνει και βεβαίως να έχει κάποια εμπειρία. Αυτό γίνεται συνήθως στο όργωμα και στο φύτεμα αλλά από εκεί και πέρα, το σκάλισμα και το πότισμα γίνονται σιωπηλά. Στον κήπο επικρατεί μια ησυχία που την διακόπτουν μόνο οι φωνές των πουλιών και καμιά φορά το απαλό σούρσιμο που κάνουν τίποτα ερπετά που φεύγουν φοβισμένα.

Πουλιά δεν υπάρχουν όπως παλιά, όταν είναι μάλιστα χλωρός ο κήπος δεν έρχονται καν. Όταν αρχίσουν να μεστώνουν οι καρποί και να ωριμάζουν τότε κάνουν την εμφάνισή τους κίσσες και κοράκια που τους αρέσουν τα καλαμπόκια και τα ρημάζουν. Έχουν όμως λιγοστέψει και αυτά και δεν έρχονται. Που και που εμφανίζεται κανένας κότσυφας να ψάχνει σκουλήκια μετά το πότισμα στο βρεγμένο χώμα ενώ άλλα μικροπούλια πολύ σπάνια εμφανίζονται πλέον. Παλιά ήταν σύννεφο αυτά στο χωριό και καλοπερνούσαν όλο το καλοκαίρι απολαμβάνοντας τους καρπούς των δέντρων τα οποία από την εγκατάλειψη, άλλα στέρφεψαν κι άλλα ξεράθηκαν και τα πουλιά χωρίς αυτά δεν έρχονται. Που πάνε πια (αν υπάρχουν) κανένας δεν ξέρει, ούτε και απασχολεί νομίζω πια πολλούς αυτή η απουσία.

Λείπουν κι άλλα πλάσματα από τον κήπο και το χωράφι. Όπως τα τυφλοπόντικα, σπάνια πια βλέπουμε βουναλάκια από χώμα που δηλώνουν ότι κάτω απ’ αυτά ζει μια οικογένεια τυφλοπόντικων. Τούτο μάλλον συμβαίνει γιατί τα χωράφια μένουν ακαλλιέργητα, στα ορεινά τουλάχιστον, γιατί στον κάμπο με τις εντατικές καλλιέργειες και την χρήση χημικών και λιπασμάτων έχουν αποδεκατιστεί. Λείπουν θα πείτε τα τυφλοπόντικα; Φυσικά και λείπουν γιατί εκτός του ότι αποτελούν εξαίρετους μαστόρους που φτιάχνουν μακριές σήραγγες κάτω από το χώμα για να κυκλοφορεί βαθιά το νερό, για κάποια άλλα πλάσματα αποτελούν την τροφή τους. Έτσι μένουν χωρίς τροφή τα φίδια τα οποία κι αυτά έχουν λιγοστέψει πάρα πολύ. Ολόκληρα καλοκαίρια τα τελευταία χρόνια στο χωράφι κι έχω δει ελάχιστα. Παλιότερα προσέχαμε σε κάθε βήμα που θα πατήσουμε γιατί ήταν πάρα πολλά και τώρα, ούτε που φαίνονται. Οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί αρκετά καθώς εκτός του ότι δεν βρίσκουν πολλά πράγματα πια να φάνε, τα ίδια έχουν εξολοθρευτεί απ’ όσα αρπακτικά, θηλαστικά και πτηνά έχουν απομείνει καθώς κι αυτά πιέζονται από την έλλειψη τροφής. Ένας μετά τον άλλο οι κρίκοι που έδεναν την ζωή ήμερων και άγριων πλασμάτων στην ύπαιθρο σπάνε και η αλυσίδα διαλύεται. Το τραγικό απ’ όλες τις πλευρές γεγονός, οφείλεται κατά τη γνώμη μου στην απουσία του ενεργού ανθρώπου από την ύπαιθρο και την εγκατάλειψη των καλλιεργειών που σε πολλές περιοχές φτάνει το εκατό τοις εκατό.

Τα μόνα πλάσματα που κυκλοφορούν ακόμα στο χωράφι και πλησιάζουν τον κήπο αλλά απελπίζονται γιατί δεν μπορούν να μπουν λόγω της περίφραξης είναι οι χελώνες. Θα είναι καμιά δεκαριά αυτές που συναντώ, τις γνωρίζω μια τη μια και σκέφτομαι να τους δώσω και ονόματα. Τις βλέπω χρόνια τώρα και τις ακούω να παλεύουν συνέχεια να μεγαλώσει ο πληθυσμός τους αλλά  έχω να δω μικρό χελωνάκι δυο δεκαετίες. Ούτε φωλιές με αυγά βρίσκω και καταλαβαίνω πια που ήταν από τα τσόφλια που βλέπω σε πολλά σημεία. Οι αλεπούδες αλλά κυρίως τα κουνάβια καθώς δεν βρίσκουν τίποτα άλλο να φάνε, ψάχνουν τις φωλιές των χελωνών και τις αδειάζουν από αυγά. Έτσι δεν προλαβαίνει να βγει κανένα χελωνάκι και να ανανεωθεί ο πληθυσμός τους. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και δεν κινδυνεύσουν οι γνωστές χελώνες του χωραφιού θα συνεχίσουν μέχρι να πεθάνουν να δηλώνουν ότι υπήρχαν και αυτά τα πλάσματα στην παρατημένη ελληνική ύπαιθρο.

Αυτά φυσικά και τα ξέρουν και οι ίδιες αλλά δεν χάνουν τίποτα από το να δοκιμάσουν να κάθε φορά που τους δίνεται η ευκαιρία να απολαύσουν την πράξη της αναπαραγωγής. Από τον θόρυβο δε που κάνουν χτυπώντας τα καύκαλά τους και τις φωνούλες που βγάζει η μικρόσωμη αρσενική, κυνηγώντας την διπλάσια σε μέγεθος θηλυκή ακούγονται σε όλο το χωράφι.  Από εκεί και πέρα αν πετύχει το ζευγάρωμα και αν η φωλιά με τα αυτά που θα γεννήσει η θηλυκή -η οποία και δεν παίρνει καμιά ευθύνη για το μέλλον των απογόνων τους δεν ανακαλυφθεί από τα αρπακτικά- θα δούμε κάποια μέρα  κι ένα νέο μέλος στην παρέα των χελωνών που κυκλοφορούν στο χωράφι και αυτό είναι μια νίκη της δημιουργίας σε έναν κόσμο που κοντεύει να χαρακτηριστεί στέρφος.

Οι χελώνες είναι οι μόνιμοι οι επισκέπτες του κήπου, επιχειρούν σκάβοντας κάτω από την περίφραξη να μπουν μέσα και να δοκιμάσουν κάτι τρυφερό αλλά δεν τους επιτρέπω γιατί κάνουν ζημιές και μάλιστα ανεπανόρθωτες. Τις πιάνω και τις βγάζω έξω και κλείνω πάλι την τρύπα αλλά δεν τις αποπαίρνω. Πάντα κόβω το απόγευμα κάποια χορτάρια, βλίτα που αφθονούν, φύλλα από τις φασολιές και τα λάχανα και τα ρίχνω έξω από την περίφραξη και έρχονται και τρώνε. Το έχουν σχεδόν συνηθίσει αλλά φοβάμαι πως θα καταντήσουν οικόσιτες και χάσουν την ελευθερία να ψάχνουν από μόνες τους να βρουν την τροφή τους. Είναι ένας μικρός συμβιβασμός που κάνουμε για δυο - τρεις μήνες και μετά πιστεύω πως θα χαίρονται όπως θέλουν τον τόπο που εμείς ήρθαμε μετά απ’ αυτές και καταλάβαμε.

Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.

*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω