Μονοπώλησε αυτές τις ημέρες το ενδιαφέρον μας ο χειμώνας που μας ξάφνιασε με τα πολλά χιόνια που έπεσαν στην Αττική και χάρη στα κοινωνικά δίκτυα που οι χρήστες τους διαθέτουν το προνόμιο της διασποράς είδαμε εικόνες απελπισίας αλλά και εικόνες εξαιρετικής ομορφιάς από δρόμους και γειτονιές της Αθήνας και της υπόλοιπης Αττικής.
Μια κατηγορία ανθρώπων είδε το φαινόμενο με τρόμο και βίωσε ανάλογα με την ετοιμότητα και την πείρα που είχε ο καθένας ενώ μια άλλη σειρά, το απόλαυσε και στις εξορμήσεις που έκανε σε διάφορα σημεία της πόλης και της υπαίθρου, το «κλείδωσε» σε ωραίες φωτογραφίες που θα μείνουν στην προσωπική αλλά και στη συλλογική μνήμη. Είναι πολλές οι περιπτώσεις που θα μπορούσε να προβάλλουμε γιατί πράγματι αξίζουν να τις βλέπουμε αλλά και να μαθαίνουμε απ’ αυτές για την έκφραση αυτών των φαινομένων.
Θα ξεκινήσουμε όμως με κάτι πολύ συνηθισμένο που παρατηρούμε τους περισσότερους χειμώνες στην ύπαιθρο όταν η θερμοκρασία πέφτει πολύ χαμηλά και αυτό δεν είναι καθόλου σπάνιο. Ολικός παγετός λέγεται το φαινόμενο, συμβαίνει όταν επικρατούν οι βόρειο άνεμοι και διατηρείται από λίγες έως πολλές ημέρες. Τότε παγώνει όλη η γη, χωράφια και τα δέντρα και το γεγονός δημιουργεί και δυσκολίες για το περπάτημα καθώς και στα άγρια και ήμερη πανίδα γιατί η αναζήτηση τροφής είναι πολύ δύσκολη. Ο ήλιος στην περίπτωση είναι αδύναμος να ζεστάνει και όπου δεν φαίνεται, το κρύο είναι πολικό
Τότε είναι που παγώνουν και τα νερά, οπωσδήποτε τα στάσιμα αλλά είναι φορές που παγώνουν και στα ρέοντα επιφανειακά. Μια φλούδα πάγου σκεπάζει την επιφάνεια του νερού στις στέρνες και τα αυλάκια, ακόμη και στις λίμνες. Το βλέπουμε συχνά σε φωτογραφίες από χώρες του Βορά να συμβαίνει όπως και στα μεγάλα ποτάμια τους. Στα δικά μας ποτάμια σπάνια συμβαίνει αυτό και αν τύχει, το βλέπουμε στις άκρες της κοίτης τους και ανάλογα με ότι τυλίγει ο πάγος, δημιουργούνται απίστευτες αισθητικές συνθέσεις.
Ο καταρράκτης στα Ζιακέϊκα, λίγο έξω από την Υπάτη παγωμένος. Τα νερά του που φέρνει το ρέμα Κάκαβος κινούσαν κάποτε τον μύλο του Νίκου Ζιάκα σήμερα αποτελεί ένα πολιτιστικό μνημείο της περιοχής και το απολαμβάνουν όσοι πηγαινοέρχονται στην Υπάτη και φυσικά όσοι επισκέπτονται την υπέροχη ταβέρνα «Το Χάνι του Ζιάκα» (τηλ. 2231098080). Τον προλαβαίνετε παγωμένο… (Φωτογραφία: Νίκος Ζιάκας).
Το βλέπουμε όμως συχνά όταν η θερμοκρασία κατέβει κάτω από τους -10 βαθμούς στα ρέοντα νερά και πιο πολύ στους καταρράκτες που σχηματίζονται σε πολλά σημεία της διαδρομής των ρεμάτων όπως αυτά κατεβαίνουν από τα βουνά. Κι εδώ πάλι ανάλογα την κλίση και τον περιβάλλοντα χώρο δημιουργούνται εξαιρετικές αισθητικές συνθέσεις. Οι σταγόνες που πέφτουν έξω από τον κορμό του καταρράκτη και οι αφροί από τον παφλασμό των νερών παγώνουν και σιγά – σιγά τον καλύπτουν με ένα χοντρό στρώμα πάγου που μοιάζει με χυμένο γάλα. Ανάλογα δε με το μέγεθος, το ύψος και τον όγκο των νερών, ο πάγος αυξάνεται και τον καλύπτει πλήρως κάνοντας τον αόρατο.
Τότε είναι που σιωπούν ακόμη και δυνατοί καταρράκτες και το νερό τους ακούγεται να κυλάει υπόκωφα κάτω από το στρώμα του πάγου, να τρέχει αόρατο και να τον τρώει για να εμφανιστεί κατόπιν σε χαμηλότερα σημεία, όπου βρίσκει διέξοδο. Το φαινόμενο διαρκεί όσο η παγωνιά και καθώς ανεβαίνει η θερμοκρασία, ο πάγος λιώνει και έτσι πάλι ο καταρράκτης ξαναβρίσκει τη φωνή του και συνεχίζει να κρεμάει τα νερά του.
*Στην κεντρική φωτογραφία: Ο παγωμένος καταρράκτης στη Θέση Λογγούλα, στον Τόρνο μετά τον Προυσό προς την Καστανιά Ευρυτανίας. Τα νερά του φέρνει το Τορνόρεμα από ψηλά και κάποτε πότιζαν τα κήπια του χωριού. (Φωτογραφία: Πάνος Παλαιός).
