Έτυχε, η πρώτη καραντίνα του 2020 να με βρει στο χωριό μου, τη Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας, στις ανατολικές πλαγιές του Τυμφρηστού ή Βελούχι όπως αποκαλούν πολλοί το βουνό μας. Το πρωτόγνωρο φαινόμενο για όλους και πιο πολύ για τους ηλικιωμένους συγχωριανούς το ζήσαμε όπως όλη η Ελλάδα και τηρήσαμε ευλαβικά τα μέτρα για τις μετακινήσεις και τις συναναστροφές μεταξύ μας ενώ βοήθησε πολύ και ο πικρός καιρός του Μαρτίου να κλειστούμε για τα καλά στα σπίτια κι έτσι πορευτήκαμε χωρίς εκπλήξεις ως το καλοκαίρι.
Σε εκείνη την καραντίνα, στο ορεινό χωριό μας ήμασταν καμιά τριανταριά άτομα. Κάποιοι ηλικιωμένοι αλλά και αρκετοί ώριμοι, λίγοι νεώτεροι και τρία παιδιά! Για χωριό σαν το δικό μας το γεγονός ότι ζουν σε αυτό μικρά παιδιά που έχουν αρχίσει μάλιστα να πηγαίνουν σχολείο στο κοντινό ξέπνοο μεγαλοχώρι Άγιο Γεώργιο με ταξί κάθε μέρα, είναι το πιο αισιόδοξο που θα μπορούσε να συμβεί και φυσικά μεταφράζεται σε τέσσερα νέα ζευγάρια που όλοι χαιρόμαστε και ευχόμαστε να προκόψουν και αναστήσουν τη Μεγάλη Κάψη.
Ο Μάρτης εκείνης της καραντίνας ήταν ιδιαίτερα κρύος, όλος ο χειμώνας σε αυτόν τον μήνα έδειξε το αληθινό πρόσωπό αλλά από την άλλη, οι μέρες μεγάλωναν συνεχώς και το ημερολόγιο έδειχνε πως το Πάσχα δεν ήταν μακριά και φυσικά, ακολουθούσε το καλοκαίρι. Η ιδέα πως θα στέγνωνε σύντομα ο τόπος και θα άρχιζαν οι συγχωριανοί να βάζουν μπροστά να φτιάξουν κήπους, ήταν που κράτησε ζωντανή την ελπίδα ότι το κακό που μας βρήκε θα περάσει σύντομα και θα επιστρέψει πάλι η κανονικότητα στη ζωή μας.
Έτσι και έγινε. Σιγά – σιγά έφτασε το Πάσχα, το περάσαμε στα βουβά αλλά είπαμε ότι δεν πειράζει αφού είμαστε όλοι καλά, θα το γιορτάσουμε τον Δεκαπενταύγουστο που θα έρθουν και οι αδειούχοι. Έστρωσε και ο καιρός, ήρθαν και άλλοι συγχωριανοί, κυρίως συνταξιούχοι, φτιάχτηκαν κήποι, μαλώσαμε για τα νερά, κόπηκαν ξύλα για το χειμώνα, ακυρώθηκε το πανηγύρι μας, ήρθε ο Δεκαπενταύγουστος και δεν γιορτάσαμε διπλό Πάσχα! Εννοείται ότι με την ιδέα του καθαρού αέρα, μάσκα σπάνια και αραιά βλέπαμε να φοριέται σε κάποιες γιορτές αλλά κανένας δεν ανησυχούσε για την εξέλιξη της πανδημίας.
Τον Σεπτέμβριο αρχίσαμε να μαζεύουμε τα αγαθά των κήπων, όσα πρόκοψαν βέβαια γιατί τα τελευταία χρόνια κάτι τα πειράζει όλα και δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των καλλιεργητών. Πήγαν καλά οι πατάτες και τα κολοκύθια, κάπως πρόκοψαν τα φασόλια αλλά οι ντομάτες μας απογοήτευσαν όλους στην περιοχή. Κάτι έντομα τις κατατρύπησαν, κάτι μύκητες τις σάπισαν, κάτι από εδώ κάτι από εκεί και μείναμε χωρίς ντομάτες. Λίγο καλύτερα πήγαν οι πιπεριές και οι μελιτζάνες αλλά σκέτες αυτές δεν γίνονται γεμιστά!
Τα αγαθά των κήπων ακολούθησαν οι καρποί των δέντρων. Καρύδια είχαμε αρκετά, αλλά μικρά λόγω της ανομβρίας που επικράτησε το καλοκαίρι. Το περιεχόμενό τους, όπως πάντα ήταν εξαιρετικό. Από κάστανα όμως δεν πήγαμε καθόλου καλά. Οι μόνες καστανιές που έδωσαν καρπό ήταν αυτές που σώθηκαν από μια επιδημία που τις προσέβαλε πριν από πολλά χρόνια, πέντε μόνο από τις εκατό και παραπάνω που είχαμε στο χωράφι και ήταν ντόπια ποικιλία, τα κρητικά. Οι άλλες, ειδικά αυτές που προέρχονταν από φυτώρια, έκαναν κάτι κάστανα σαν φασόλια ενώ πολύ μικρή ήταν η παραγωγή και των άγριων κάστανων. Από σταφύλια δεν το συζητάμε καν καθώς η φροντίδα των κλημάτων που ήταν ανεβασμένα πάνω σε ψηλές κρεββατίνες για να προστατεύονται από τα ζώα, έπαψε εδώ και χρόνια και τα περισσότερα ξεράθηκαν κι έχασαν και τα πουλιά και τα έντομα την τροφή τους.
Έτσι έκλεισε στο χωριό ο κύκλος της παραγωγής που άρχισε μέσα στην πρώτη καραντίνα της χρονιάς. Τώρα άρχισε η δεύτερη καραντίνα, η οποία όπως λένε θα τελειώσει ως το τέλος του Νοεμβρίου αλλά κανένας, ειδικά όσοι παρακολουθούν ειδήσεις, δεν το πιστεύει. Δεν αποκλείεται αυτή να συνεχίσει και άλλες εβδομάδες και μπορεί να ισχύει και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά και φυσικά να ζήσουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Η διαφορά της πρώτης με τη δεύτερη καραντίνα είναι ότι ο ορίζοντάς της είναι ο χειμώνας, μια εποχή δύσκολη για όλους είτε αυτή βιώνεται στις πόλεις, είτε στο ύπαιθρο. Για τις πόλεις, ειδικά για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες, μαθαίνουμε τι γίνεται από τις ειδήσεις και βλέπουμε εικόνες που δεν μας ενθουσιάζουν καθόλου. Για όσους ζούμε στα χωριά, τα πράγματα μπορεί να είναι πιο ελαστικά σχετικά με τα μέτρα, αλλά όσοι ξέρουν από τη ζωή της υπαίθρου, η ιδέα του χειμώνα ελάχιστους ενθουσιάζει.
Όχι γιατί ο χειμώνας είναι μια άγονη περίοδος, όπως τον βλέπουμε στην εποχή μας ενώ παλιότερα οι άνθρωποι, παρ’ όλες τις δυσκολίες που έχει αυτή η περίοδος είχαν μια άλλη αντίληψη γι’ αυτόν- αλλά γιατί ο φετινός δεν έχει κανέναν ορίζοντα αισιοδοξίας. Τέτοιους χειμώνες θυμούνται οι παλιότεροι στην περίοδο της Κατοχής και αφηγούνται τα χειρότερα.
Εμείς που βιώνουμε και την δεύτερη καραντίνα στα χωριά τους ακούμε και όσοι αφουγκραζόμαστε ακόμη τη φωνή του τόπου καταλαβαίνουμε πως κάπου έχουν δίκιο να λένε για την «Πείνα» που διέλυσε τότε την ελληνική κοινωνία. Από την Κατοχή (1941 – 1944) μέχρι σήμερα λένε, δεν έχουν ξαναζήσει τέτοια εποχή και κρίνουν πολύ αυστηρά και αναρωτιούνται πως θα ζήσει ο κόσμος αν ξεφύγει η κατάσταση και που θα καταφύγουν να γλυτώσουν. Στα χωριά μπορεί να νιώσουν κάπως ασφαλείς αλλά δεν θα έχουν τίποτα να φάνε γιατί οι ρίζες που είχαν που είχαν οι προηγούμενες γενιές με τη γη ξεράθηκαν και χρειάζεται πολύς αγώνας να αναστηθούν και να στηρίξει τον κόσμο που θα την αναζητήσει.
Στη φωτογραφία: ο μεγαλόσωμος αδέσποτος Άρης που αγαπούν όλοι στο χωριό και τον σκέφτονται, είναι αυτός που υποδέχεται στον έρημο κεντρικό δρόμο, όποιον έρθει στο χωριό και τον καλωσορίζει ήρεμα και διακριτικά παρακολουθεί τις κινήσεις του μέχρι να βεβαιωθεί ότι είναι φίλος...
Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.
