Τις γενικές κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθούν οι πολίτες την επόμενη ημέρα μετά την σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων που είχαν ληφθεί για να ελεγχθεί η διασπορά του κορονοϊού στη χώρα, παρουσιάσε ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, αρμόδιος για το Συντονισμό του Κυβερνητικού Έργου Άκης Σκέρτσος.

Όπως είπε "αν θα θέλαμε να κωδικοποιήσουμε πρακτικά τους νέους κανόνες που καλούμαστε να εφαρμόσουμε από τις 4/5 και μετά αυτοί είναι οι ακόλουθοι:

• Υποχρεωτική χρήση μάσκας ή προστατευτικού καλύμματος στο πρόσωπο σε ΜΜΜ, ταξί, νοσοκομεία, διαγνωστικά κέντρα, κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής και αυστηρή σύσταση για κλειστούς χώρους.
• Ισχυρή σύσταση για χρήση των ΙΧ αυτοκινήτων, αντί των ΜΜΜ και προσωρινή αναστολή του δακτυλίου στην Αθήνα.
• Διαφοροποίηση προσέλευσης και αποχώρησης των εργαζομένων στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός στα ΜΜΜ και έναρξη λειτουργίας εμπορικών καταστημάτων στις 10πμ.
• Ισχυρή σύσταση για τηλεργασία, όπου αυτό είναι εφικτό, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα τουλάχιστον κατά 70%.
• Διατήρηση της διευκόλυνσης των εργαζόμενων γονιών με μικρά παιδιά που παραμένουν εκτός σχολείου, μέσω είτε της αναστολής εργασίας ή άδειας ειδικού σκοπού.
• Τέλος, σε ό,τι αφορά τα άτομα της 3ης ηλικίας δίνουμε ως ισχυρή σύσταση να συνεχίσουν, χωρίς διαφοροποιήσεις, τους κανόνες του «μένουμε σπίτι», ειδικά κατά το μήνα Μάιο, με στόχο όταν απελευθερωθούν οι μετακινήσεις σε όλη την επικράτεια, όσοι και όσες διαμένουν σε μικτά νοικοκυριά με νεότερους και έχουν τη δυνατότητα να μεταβούν εκτός αστικών κέντρων σε εξοχικές κατοικίες και χωριά, να το πράξουν." 

Ακολουθεί η εισήγηση του κ. Σκέρτσου:

"Κυρίες και κύριοι καλησπέρα,
πριν ξεκινήσω την παρουσίασή μου, αισθάνομαι την ανάγκη να σας ευχαριστήσω ως πολίτης για το υψηλό αίσθημα ατομικής και συλλογικής ευθύνης που δείξατε κατά την πρώτη φάση διαχείρισης του κορωνοϊού, ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν λιγότερα θύματα. Πρόκειται για μια συλλογική κατάκτηση για την οποία προσωπικά αισθάνομαι περήφανος.

Αισθάνομαι επίσης την υποχρέωση να στείλω τα συλλυπητήρια μου στις οικογένειες των θυμάτων του ιού. Κάθε απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου αφήνει μια τρύπα στις ζωές μας που μόνο ο χρόνος μπορεί κάπως να γιατρέψει.

Το σχέδιο της επόμενης ημέρας δεν είναι ένα σχέδιο «εξόδου από την κρίση» ούτε ένα απλό σχέδιο επιστροφής σε κάποια κανονικότητα.

Το έχουμε ονομάσει «γέφυρα ασφάλειας». Και είναι ένα σχέδιο μετάβασης από το «μένουμε σπίτι» στο «μένουμε ασφαλείς», σε μια νέα καθημερινότητα υψηλού ρίσκου που επιβάλλει νέους κανόνες συμβίωσης, εργασίας, κυκλοφορίας.

Ένα σχέδιο που όλοι θα θέλαμε να κρατήσει πολύ λίγο. Όμως η πραγματικότητα είναι ότι σε αυτή τη φάση δεν γνωρίζουμε ακόμη τη διάρκειά του, καθώς αυτό εξαρτάται από την πρόοδο της επιστήμης, της ερευνητικής κοινότητας στον αγώνα για τη θεραπεία και το εμβόλιο κατά του ιού.  

Ένα σχέδιο που ακολουθεί τις βασικές αρχές αντίστοιχων σχεδίων που εφαρμόζονται ήδη από άλλες χώρες, υιοθετεί ωστόσο και εθνικές λύσεις. Η έως τώρα εμπειρία, άλλωστε, από τις χώρες που τα έχουν καταφέρει καλά, δείχνει ότι δεν υπάρχει μία συνταγή.

Κάθε χώρα προσαρμόζει τη στρατηγική της στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν, τους διαθέσιμους πόρους, την κουλτούρα της. Αυτό κάνουμε κι εμείς. 

Παρά την χρονική αβεβαιότητα, η ειλικρίνεια και ορατότητα στη διαχείριση αυτής της δύσκολης κατάστασης είναι αναγκαίος σύμμαχος για τον προγραμματισμό όλων μας και την εμπιστοσύνη στους χειρισμούς της Κυβέρνησης.

Γι’ αυτό, αν ορίσουμε το δίμηνο από τα τέλη Φεβρουαρίου ως σήμερα ,ως την πρώτη φάση εκδήλωσης και περιορισμού του ιού, τότε το επόμενο δίμηνο, Μαΐου-Ιουνίου, είναι το στάδιο της συντονισμένης επιστροφής σε μια νέα καθημερινότητα με συνεχή επαγρύπνηση προσωπική και συλλογική. Με στόχο την σταδιακή επανεκκίνηση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Αυτό το δίμηνο θα είναι γεμάτο αιρεσιμότητες. Κάθε μέτρο επανεκκίνησης της οικονομίας θα μετριέται, θα αξιολογείται και θα αποφασίζουμε αν πρέπει να προχωρήσουμε παρακάτω.
Συνεπώς τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ως προς τον προγραμματισμό που εξαγγέλλουμε.

Εφόσον πετύχουμε τη σταδιακή επανεκκίνηση της οικονομίας χωρίς να οδηγηθούμε σε νέα έξαρση της διασποράς του ιού, τότε μόνο θα περάσουμε στην τρίτη φάση όπου και πάλι με διαρκή επαγρύπνηση θα πρέπει να διατηρήσουμε αυτή την ισορροπία μεταξύ υγείας, οικονομίας και νέων κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης, η οποία και θα διαρκέσει, η τρίτη φάση, μέχρι να βρεθεί η θεραπεία και τελικά το εμβόλιο που θα μας επιτρέψει να επιστρέψουμε σε έναν πιο ελεύθερο τρόπο ζωής.

Κατανοούμε ότι τα συναισθήματα και οι σκέψεις όλων μοιράζονται σε αυτή τη φάση.Όσοι φοβούνται και διστάζουν να προχωρήσουν στην επόμενη φάση, πρέπει να εμπιστευθούν την Πολιτεία και να κατανοήσουν ότι το παρατεταμένο lockdown δημιουργεί νέα αδιέξοδα, κοινωνικά, οικονομικά, αλλά και ψυχολογικά σε ατομικό επίπεδο.

Κι όσοι βιάζονται να επιστρέψουν στην παλιά τους ζωή αψηφώντας τους κανόνες, καλό είναι να το ξανασκεφτούν σοβαρά, διότι η κανονικότητα που γνωρίζαμε έως τον Φεβρουάριο και μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, δεν υπάρχει πια.

Πρέπει να είναι σαφές, σε όλες και όλους, ότι η αναγκαία επανεκκίνηση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής συνεπάγεται τον κίνδυνο μιας νέας αύξησης κρουσμάτων και δυστυχώς θανάτων.

Όμως δεν έχουμε εδώ δύο έννοιες που συγκρούονται ή λειτουργούν διαζευκτικά: Ή με την υγεία ή με την οικονομία.

Για να έχουμε οικονομική ανάπτυξη πρέπει να έχουμε καλή υγεία.

Και για να έχουμε ένα επαρκές σύστημα υγείας και ένα κοινωνικό δίχτυ προστασίας, πρέπει να έχουμε μια οικονομία που λειτουργεί και δίνει έσοδα στο κράτος για να επιτελεί το ρόλο του.

Το προσεκτικό άνοιγμα της οικονομίας είναι ένα ρίσκο που πρέπει να πάρουμε τώρα, εφόσον καταφέραμε όλοι μαζί να μειώσουμε τη διασπορά του ιού και να ενισχύσουμε το σύστημα υγείας.

Διότι τα κλειστά σχολεία, οι κλειστές επιχειρήσεις, οι περιορισμοί στις μετακινήσεις αναπαράγουν υφιστάμενες κοινωνικές ανισότητες και δημιουργούν νέες αδικίες. Γι’ αυτό και αυτοί οι περιορισμοί δεν μπορούν να συνεχιστούν άλλο.
Γι’ αυτό και η πιστή τήρηση των νέων κανόνων είναι ακόμη πιο επιτακτική από εδώ και πέρα και πρέπει να συνεχιστεί σε εκθετικό βαθμό, καθώς ετοιμαζόμαστε να μπούμε στην επόμενη φάση της κρίσης. Μια φάση που χαρακτηρίζεται από αυξημένη πολυπλοκότητα και πολλές αβεβαιότητες.

Μια κρίσιμη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί είναι το «γιατί τώρα;» Η απάντηση είναι:

Διότι τώρα είμαστε σε καλύτερο σημείο σε σχέση με το που βρισκόμασταν τον Φεβρουάριο. Κερδίσαμε χρόνο και σώσαμε ζωές. Το υγειονομικό προσωπικό έχει ενισχυθεί σημαντικά, η ικανότητα διαγνωστικών τεστ που θα είναι ακόμη πιο απαραίτητη στην επόμενη φάση αυξάνεται συνεχώς, και ένα σύγχρονο σύστημα προμηθειών παρακολουθεί ανά πάσα στιγμή τις ελλείψεις των νοσοκομείων μας σε αναγκαία υλικά. 

Η συνολική χωρητικότητα σε ΜΕΘ αυξάνεται εβδομαδιαία, οι διαθέσιμες ΜΕΘ για κρούσματα κορωνοϊού επίσης. Ενώ ταυτόχρονα μειώνεται σταθερά το ποσοστό των κατειλημμένων ΜΕΘ, το οποίο κατορθώσαμε να μείνει κάτω του 50% καθ’ όλη τη διάρκεια της πρώτης φάσης και πλέον είναι μόλις στο  25%.

Χάρη στα μέτρα που πήραμε, καταφέραμε να μειώσουμε τον δείκτη μετάδοσης του ιού κάτω από το 1. Από εκεί δηλαδή που ένας ασθενής μόλυνε άλλους 2 ή 3 ανθρώπους, τώρα κολλάει λιγότερο από 1. Αυτός είναι ένας δείκτης που θα παρακολουθούμε στενά σε καθημερινή βάση το επόμενο διάστημα για να διασφαλίσουμε την επάρκεια των νοσοκομείων μας να διαχειριστούν, όπως πρέπει και χωρίς εκπτώσεις, νέα σοβαρά κρούσματα.

Η μετάβαση στην επόμενη φάση στηρίζεται στους ακόλουθους άξονες:

Πρώτον, στη σταδιακή αύξηση των βαθμών ελευθερίας, πάντα υπό το πρίσμα της αιρεσιμότητας. Όπου εντοπίζεται αύξηση του ρίσκου μετάδοσης θα υπάρχει αναλογική επιστροφή περιοριστικών μέτρων είτε σε τοπικό είτε σε υπερτοπικό επίπεδο.

Δεύτερον, δίνεται προτεραιότητα στην απελευθέρωση δραστηριοτήτων που έχουν χαμηλό ή μέσο δείκτη επικινδυνότητας –εφόσον τηρούνται τα αναγκαία μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Αλλά, και την πάροδο ικανού χρόνου 2-3 εβδομάδων ώστε να μετριούνται οι επιπτώσεις πριν από το επόμενο κύμα. Για παράδειγμα, ξεκινάμε από την απελευθέρωση εμπορικών δραστηριοτήτων και κάποιων αναγκαίων επισκευών ή του προσωπικού καλλωπισμού και όχι από υπηρεσίες ψυχαγωγίας που συνεπάγονται υψηλό βαθμό συνάθροισης.

Τρίτον, στηρίζεται στη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού παρακολούθησης και παρέμβασης, ενός παρατηρητηρίου για την καταπολέμηση της πανδημίας και την καταγραφή των κρουσμάτων, που θα μετράει, με τη βοήθεια και τεχνολογικών εφαρμογών τον δείκτη επικινδυνότητας και θα προβαίνει σε ταχεία λήψη μέτρων αναλόγως του επιπέδου κινδύνου.

Τέταρτον, στηρίζεται στην ευλαβική τήρηση νέων κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης, με πρόβλεψη για υποχρεωτική χρήση ή αυστηρή σύσταση για χρήση μάσκας, για αποστάσεις τουλάχιστον 1,5 μέτρων μεταξύ εργαζομένων και πελατών στα καταστήματα, για συχνή χρήση αντισηπτικών και πλύσιμο χεριών.

Η αποκλιμάκωση των μέτρων κατά τον μήνα Μάιο διαρθρώνεται σε 3 στάδια, στις 4, στις 11 και στις 18 Μαΐου. Οι δραστηριότητες έχουν επιλεγεί με κριτήριο την προστασία της δημόσιας υγείας, την ανάγκη για αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, ατομική λατρεία και φυσικά εκπαίδευση. Κριτήριο επίσης είναι η σταδιακή έξοδος εργαζομένων ώστε να μην επιβαρυνθούν σημαντικά τα ΜΜΜ. 

Η λειτουργία του 13033 αναστέλλεται και οι μετακινήσεις απελευθερώνονται, προς το παρόν όμως όχι εκτός της οικείας περιφερειακής ενότητας ούτε προς τα νησιά, ώστε να περιορίσουμε σε τοπικό επίπεδο πιθανές εξάρσεις του ιού.

Το πλάνο του Ιουνίου, για το οποίο ήδη έδωσε κατευθύνσεις ο ΠΘ, θα ανακοινωθεί αναλυτικά μετά τις 18 Μαΐου όταν θα υπάρχει σαφής εικόνα των επιδημιολογικών δεδομένων και θα μπορούμε να μιλήσουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια, τόσο για την ολική απελευθέρωση των μετακινήσεων όσο και για τις δραστηριότητες της εστίασης και του τουρισμού. Αναλυτικότερες οδηγίες θα δώσει σε λίγο ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Παπαθανάσης.

Αν θα θέλαμε να κωδικοποιήσουμε πρακτικά τους νέους κανόνες που καλούμαστε να εφαρμόσουμε από τις 4/5 και μετά αυτοί είναι οι ακόλουθοι:

• Υποχρεωτική χρήση μάσκας ή προστατευτικού καλύμματος στο πρόσωπο σε ΜΜΜ, ταξί, νοσοκομεία, διαγνωστικά κέντρα, κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής και αυστηρή σύσταση για κλειστούς χώρους.
• Ισχυρή σύσταση για χρήση των ΙΧ αυτοκινήτων, αντί των ΜΜΜ και προσωρινή αναστολή του δακτυλίου στην Αθήνα.
• Διαφοροποίηση προσέλευσης και αποχώρησης των εργαζομένων στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός στα ΜΜΜ και έναρξη λειτουργίας εμπορικών καταστημάτων στις 10πμ.
• Ισχυρή σύσταση για τηλεργασία, όπου αυτό είναι εφικτό, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα τουλάχιστον κατά 70%.
• Διατήρηση της διευκόλυνσης των εργαζόμενων γονιών με μικρά παιδιά που παραμένουν εκτός σχολείου, μέσω είτε της αναστολής εργασίας ή άδειας ειδικού σκοπού.
• Τέλος, σε ό,τι αφορά τα άτομα της 3ης ηλικίας δίνουμε ως ισχυρή σύσταση να συνεχίσουν, χωρίς διαφοροποιήσεις, τους κανόνες του «μένουμε σπίτι», ειδικά κατά το μήνα Μάιο, με στόχο όταν απελευθερωθούν οι μετακινήσεις σε όλη την επικράτεια, όσοι και όσες διαμένουν σε μικτά νοικοκυριά με νεότερους και έχουν τη δυνατότητα να μεταβούν εκτός αστικών κέντρων σε εξοχικές κατοικίες και χωριά, να το πράξουν. 

Κυρίες και κύριοι,
Η ειλικρίνεια και η διαφάνεια για κάθε πτυχή αυτής της νέας πραγματικότητας και των νέων κανόνων που καλούμαστε να υιοθετήσουμε, είναι απολύτως αναγκαίες για να προχωρήσουμε στην επόμενη φάση, όλοι μαζί, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Η στρατηγική και το αναλυτικό σχέδιο της κυβέρνησης θα αναρτηθούν, ως δημόσια κείμενα, στον σχετικό ιστότοπο www.covid19.gov.gr και θα επικαιροποιούνται τακτικά. Όπως και τα αντίστοιχα επιμέρους σχέδια του κάθε Υπουργείου.

Η εμπιστοσύνη και η συνεργασία με τους ειδικούς επιστήμονες είναι επίσης εξίσου σημαντική. Αυτή τη μάχη θα τη δώσουμε μαζί με την επιστήμη και την τεχνολογία.

Ήδη η επιστημονική επιτροπή του Υπουργείου Υγείας έχει εισηγηθεί θετικά και έχει δώσει σαφείς κατευθύνσεις για την επαναλειτουργία των σχολείων, τους χώρους θρησκευτικής λατρείας, τα γηροκομεία και τους νέους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης όπως τη χρήση μάσκας. Αναμένουμε τις επόμενες ημέρες τις οδηγίες της για χώρους εστίασης και αναψυχής, τουρισμό, κέντρα αισθητικής, πισίνες και παραλίες και φυσικά για τα ομαδικά αθλήματα. 
Συνοψίζοντας, κάθε στάδιο άρσης των μέτρων θα αξιολογείται και θα μετριέται καθημερινά. χωρίς δεδομένα είμαστε τυφλοί στη λήψη αποφάσεων. Έτσι θα λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Η κατάσταση που ζούμε είναι πρωτόγνωρη. Ποτέ άλλοτε η ατομική συμπεριφορά του καθενός μας δεν επηρέασε σε τέτοιο βαθμό τη συλλογική πορεία της χώρας.

Η υπευθυνότητα και η στωϊκότητα που επιδείξαμε ως κοινωνία, κατά την υποχρεωτική οριζόντια στέρηση βασικών ελευθεριών μας, προκειμένου να προασπίσουμε το ύψιστο αγαθό της υγείας και της ανθρώπινης ζωής, δεν ήταν αυτονόητη. 

Η νέα εμπιστοσύνη που χτίζεται καθημερινά προς το κράτος, δεν είναι επίσης αυτονόητη. Κερδίζεται μέρα με τη μέρα. 

Σε κάθε περίπτωση αυτή η νέα συλλογικότητα της ευθύνης, είναι δείγμα ωρίμανσης, συναισθηματικής και πολιτικής ενηλικίωσης και εν τέλει κοινωνικής προόδου. 

Είναι ένα κεκτημένο που δεν πρέπει να απεμπολήσουμε διότι είναι το μόνο που μπορεί να μας μεταφέρει με ασφάλεια σε ένα καλύτερο μέλλον.

Σας ευχαριστώ πολύ."