Θα περνούσε, όπως περνούν πια δεκάδες φωτογραφίες μπροστά από τα μάτια μας κάθε μέρα και δεν αποτυπώνονται σε καμιά στοιβάδα του κουρασμένου μυαλού μας, αλλά κάτι με έκανε να σταματήσω και να την περιεργαστώ περισσότερο. Αποτέλεσμα να κάνω εξαιτίας της ένα μακρύ ταξίδι μέσα στο χρόνο και να επιστρέψω στα άγια χρόνια της δεκαετίας του ’60 που η ελληνική ύπαιθρος ήταν ζωντανή και τα χωριά γεμάτα κόσμο…
Δεν ήταν φωτογραφία από το χωριό μου, ένας φίλος είπε πως είναι από κάποιο χωριό των Τρικάλων και δείχνει μια συντροφιά γυναικών να είναι γύρω από μια βρύση για να πάρουν νερό στα δοχεία που κουβαλούσαν μαζί τους. Σε διάφορες ηλικίες, ντυμένες όμορφα και ένα παιδί στην ποδιά της γιαγιάς. Η βρύση δεν είναι από εκείνες της παράδοσης που πήγαιναν οι γυναίκες με το σταμνί κάποτε να πάρουν νερό για το σπίτι και για τις οποίες γράφτηκαν πολλά όμορφα τραγούδια αλλά η βρύση από το δίκτυο που πρόσφατα είχε γίνει στο χωριό και ακόμη δεν είχε απλωθεί στα σπίτια, μόνο σε κάποια κεντρικά σημεία έβαλαν βρύσες κι από εκεί προμηθεύονταν νερό οι γυναίκες. Το κουβάλημα του νερού στο σπίτι, να μην ξεχνάμε, ήταν αποκλειστικά γυναικεία δουλειά και των παιδιών. Οι άντρες σπάνια πήγαιναν να κουβαλήσουν νερό, ούτε και αν ήταν αναγκασμένοι το έκαναν!
Αυτές οι βρύσες ήταν μια ενδιάμεση λύση μέχρι να φτάσουν οι σωλήνες στο σπίτι και αυτό ήταν μια επανάσταση που άλλαξε την ζωή των χωριών και των ανθρώπων του. Πρώτα – πρώτα απελευθέρωσε τις γυναίκες από μια δουλεία που ανάλογα με τα πρόσωπα και τις ανάγκες κάθε νοικοκυριού ήταν και το βάρος της. Ανάσαναν οι γυναίκες των χωριών και μπορούσαν πλέον να έχουν όσο νερό ήθελαν για την λάτρα του σπιτιού και την καθαριότητα. Απαλλάχθηκαν κυριολεκτικά από μια αιώνια αγγαρεία που επιτελούσαν.
Από την άλλη όμως, η εγκατάσταση βρύσης μέσα στα σπίτια ή στις αυλές για τα ζωντανά σταμάτησαν μια άλλη αιώνια συνήθεια των γυναικών να συναντιόνται στις βρύσες, να τα λένε και να ανταλλάσσουν πληροφορίες. Το «πρακτορείο ειδήσεων» κάθε γειτονιάς ή του χωριού ολόκληρου λειτουργούσε σε συγκεκριμένες ώρες ώστε να πηγαίνουν περισσότερες κι εκεί περιμένοντας να γεμίσει η στάμνα ή το δοχείο κατάφερναν να κουβεντιάσουν όλα τα νέα. Στη δύσκολη, γεμάτη υποχρεώσεις ζωή τους η συνάντηση στη βρύση ήταν ένα χαρούμενο διάλειμμα από το οποίο όμως δημιουργούνταν πολλές φορές αρκετές παρεξηγήσεις γιατί τα «φίλτρα» στις ειδήσεις τότε ήταν άγνωστα. Γι’ αυτό και δεν ήταν λίγες οι φορές που το αντάμωμα στη βρύση των γυναικών αντιμετωπίζονταν σκωπτικά και γεμάτο υπονοούμενα αν μάλιστα τύχαινε να περάσει από εκεί και κάποιος άντρας.
Η φωτογραφία των γυναικών στη βρύση πρέπει να είναι τραβηγμένη στα τέλη της δεκαετίας του '60, εποχή που σε όλα τα χωριά, ακόμη και στα ορεινά δικά μας, οι κοινότητες ζούσαν μια αυταπάτη αισιοδοξίας καθώς απολάμβαναν τα «μεγάλα έργα», τον δρόμο, την ύδρευση μέσω δικτύων, τον εξηλεκτρισμό και την τηλεφωνία. Όταν όμως αυτά έφτασαν στο τέλος τους άρχισε ο κόσμος να αραιώνει γιατί έφευγε στις πόλεις για αναζήτηση εργασίας και καλύτερης ζωής όπως πίστευε. Πολύ σύντομα όλα τα χωριά άδειασαν κι έτσι αποδείχθηκε πως τα «μεγάλα έργα» δεν ήταν ικανά να κρατήσουν κανένα στον τόπο του. Κάτι άλλο χρειάζονταν αλλά κανένας δεν έκατσε να το σκεφτεί τότε…
