Ένα αρκετά χρήσιμο βιβλίο μου έστειλαν οι φίλοι από την Τράπεζα Ελλάδος, με τίτλο: «Τάσος Μπάνος - Ένας Ξεχωριστός Δημόσιος Λειτουργός», αφιερωμένο στη μνήμη του. Στις 278 σελίδες του υπάρχουν αναμνήσεις ανθρώπων που συνεργάσθηκαν μαζί του, κείμενα γραμμένα προς τιμήν του, επιλεγμένα άρθρα και γνωμοδοτήσεις αυτού του σημαντικού ανθρώπου, που ήταν Νομικός Σύμβουλος του Κράτους και συνεργάσθηκε με όλους τους Υπουργούς Οικονομικών από το 2009 ως την άνοιξη του 2014, στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των Μνημονίων, αλλά και σε άλλα κρίσιμα χρόνια, σε διάφορες περιόδους, όπως στην Αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά και στην Τράπεζα Ελλάδος κλ.π.
Στο διάστημα που διάβαζα το βιβλίο, σκεφτόμουν το έργο αυτών των «χωρίς υπογραφή αφανών ηρώων», που αφιερώνουν τη ζωή τους στο δημόσιο συμφέρον, υπέρ των πολλών και μοχθούν παραμένοντας «μη αναγνωρίσιμοι» στον πολύ κόσμο. Μακάρι να διάβαζαν πολλοί δημόσιοι λειτουργοί τα κείμενα για τον Τάσο Μπάνο, που έγραψαν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας, η Υποδιοικήτρια της ΤτΕ Χρ. Παπακωνσταντίνου, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, πρώην Υπουργός και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, ο δημοσιογράφος Μ. Τσιντσίνης, ο Ξ. Γιαταγάνας, η π. υπουργός Άννα Διαμαντοπούλου, ο υπουργός Γ. Παπακωνσταντίνου, ο υπουργός Φ. Σαχινίδης, ο υπουργός Άκης Σκέρτσος, ο Ι. Χαλκιάς, ο Θ. Ψυχογιός, ο Δ. Μέλισσας, ο Μ. Μενουδάκος, ο Δ. Σταματόπουλος, η Π. Παγώνη, ο Γ. Χατζάκης, ο Χ. Χρυσανθάκης, κ.ά.
«Ο Τάσος είχε κοφτερό και πρακτικό μαυλό, διαίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, κυρίως όμως την τόλμη και το θάρρος να παίρνει πολύ γρήγορα αποφάσεις και να βρίσει λύσεις. Συνέβαλε τα μέγιστα την εποχή εκείνη, και κυριολεκτώ, στη διάσωση της ελληνικής οικονομίας», έγραψε ο Γιάννης Στουρνάρας (στη φωτογραφία αριστερά). «Διότι έβρισκε πολύ γρήγορα την ουσία και κατάλληλες λύσεις σε όλα τα θέματα που επεξεργαζόταν, είτε αυτά ήταν νομοσχέδια, είτε ad hoc θέματα που ανέκυπταν, είτε θέματα που απαιτούσαν εξηγήσεις στη Βουλή, είτε ζητήματα διαπραγμάτευσης με την Τρόικα, είτε θέματα λεπτών πολιτικών ισορροπιών, σχετικών με την αποτελούμενη από τρία πολιτικά κόμματα, τότε κυβέρνηση. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του Τάσου ήταν ότι δενόταν πολύ γρήγορα συναισθηματικά με τον όποιο συνομιλητή του και του ενέπνεε εμπιστοσύνη, αλλά και σεβασμό. Ήταν πάντα αληθινός και ντόμπρος. Ήταν πάντα ο εαυτός του.
Ήταν εργατικός, σοβαρός, μετρημένος, αλλά παράλληλα διακρινόταν, όπως ήδη ανέφερα, από ανατρεπτικό χιούμορ και αυτοσαρκασμό, βασικά σημεία της “ανευλάβειας”, όπως την ανέλυσα προηγουμένως. Με λίγα λόγια, είμαστε πολύ τυχεροί που τον είχαμε κοντά μας εκείνη την κρίσιμη περίοδο Τώρα που τον χάσαμε, συνειδητοποιούμε ότι ζει μέσα μας, μέσα από τις αξίες, τις αρχές και το παράδειγμα που μας άφησε.
Όταν έγινα Υπουργός Οικονομικών, το καλοκαίρι του 2012, ο Τάσος εργαζόταν ήδη στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ως Νομικός Σύμβουλος του Κράτους. Θυμίζω ότι είχε αποσπαστεί στο Υπουργείο Οικονομικών ως Νομικός Σύμβουλος του Υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου το 2009, συνέχισε στην ίδια θέση επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου και στη συνέχεια, το 2012, τοποθετήθηκε στο Γραφείο του Νομικού Συμβούλου του Κράτους, στο Γενικό Λογιστήριο. Η επαφή του με τα θέματα της διαπραγμάτευσης με την Τρόικα για τα νομοσχέδια, αλλά και τα ad hoc ζητήματα που ανέκυπταν, ήταν περισσότερο με την τότε Γενική Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής και νυν Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος Χριστίνα Παπακωνσταντίνου. Ο Τάσος είχε την υψηλή εποπτεία του Νομικού Επιτελείου του Υπουργείου Οικονομικών, και όχι μόνο. Ασκούσε μεγάλη επιρροή με τις γνώσεις και τον χαρακτήρα του, όχι μόνο στο τότε Νομικό Επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών (τη Γεωργία Μπέη, τη Μάρθα Καββαθά, τον Γιώργος Θεοδωρακόπουλο, την Βάντα Κωστοπούλου και σε πολλούς άλλους άξιους και καταρτισμένους νομικούς), αλλά και σε όλα ανεξαρτήτως τα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών, ιδιαίτερα στην Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, την τότε Πρόεδρο του ΣΟΕ και νυν Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνο Τσακλίγλου και τον τότε Σύμβουλο του Υπουργού Οικονομικών και νυν στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κρις Ουρεγκιάν».
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε ότι «ήταν ιδανικός υπερασπιστής του δημοσίου συμφέροντος, ευπατρίδης της νομικής επιστήμης, φιλοσοφημένος άνθρωπος...».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος διηγείται τα εξής: «Όταν λοιπόν πήγα στο Υπουργείο Οικονομικών, στις δύσκολες συνθήκες του 2011, βρήκα έναν άνθρωπο που με υποδέχτηκε έχοντας πολύ μεγάλες αξιώσεις από μένα, μου ασκούσε πολύ μεγάλη ψυχολογική, πολιτική, ιστορική -μπορώ να πω- πίεση. Ήταν ο ίδιος ένας μοχλός πίεσης, προς την κατεύθυνση της λήψης των αναγκαίων μέτρων, προκειμένου να σωθεί ο τόπος. Το έκανε αυτό εκφράζοντας μια επεξεργασμένη αντίληψη πατριωτισμού. Ταυτόχρονα βρήκα έναν άνθρωπο με τον οποίο μπορούσα να συζητήσω τις νομικές διαστάσεις των θεμάτων αυτών. Υπήρχαν πολλά σημαντικά πρόσωπα διαθέσιμα να συζητήσουμε τις οικονομικές και τις χρηματοοικονομικές διαστάσεις των θεμάτων αυτών, αλλά οι νομικές διαστάσεις είναι πάντα εξαιρετικά κρίσιμες και οι συνομιλητές πρέπει να πληρούν αυξημένες προϋποθέσεις εμπιστοσύνης και εμπιστευτικότητας. Ήταν ένας προνομιακός συνομιλητής ο Τάσος». Έγραψε ακόμα: «Ο Τάσος Μπάνος ήταν ο ιδεώδης δημόσιος λειτουργός. Κλασικός και μεταμοντέρνος ταυτόχρονα. Ταγμένος στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, αλλά απολύτως καχύποπτος σε σχέση με τις πολιτικές σκοπιμότητες και τον κοινωνικό αταβισμό, που είναι το υπόστρωμα του ακαταμάχητου λαϊκισμού»… «Νομικός που λαχταρούσε τη φιλοσοφία και την ποίηση». «Είχε απόλυτη αίσθηση της σοβαρότητας των καταστάσεων και των στιγμών, αλλά και καταλυτικό χιούμορ βεβαίως, που μπορεί να είναι συχνά μαύρο, αυτοσαρκαστικό. Ήταν αιχμάλωτος της μελαγχολίας της σκέψης, για να δανεισθώ την έννοια που ανέλυσε ο Τζορτζ Στάινερ».
Ο δημοσιογράφος Μιχ. Τσιντσίνης περιγράφει τα παιδικά χρόνια του Τάσου Μπάνου (1957-2020) στην Κέρκυρα, που ζούσε σε μονόχωρο σπίτι χωρίς τουαλέτα, το σπίτι στο Αιγάλεω, το ημιυπόγειο στον Χολαργό, τις σπουδές στην Νομική και τον αυτοσαρκασμό του: «Ήταν απόφαση δειλίας να αποφύγει την ελεύθερη δικηγορία και να μπει στην ασφάλεια της δημόσιας υπηρεσίας, από "ταξική μειονεξία"... Όμως, η ζωή του είχε επιφυλάξει άλλες εκπλήξεις και αποστολές σημαντικές...».
Με ευγνωμοσύνη έγραψα αυτές τις γραμμές, για να μείνει η μνήμη αιώνια αυτού του σπάνιου δημόσιου λειτουργού, που εκπροσωπεί μεγάλο αριθμό «αφανών ηρώων», που δεν θα βρούμε πουθενά την υπογραφή τους σε κρίσιμες σελίδες της Ιστορίας.
Κύριε Στουρνάρα,
Και ο ασφαλιστικός χώρος έχει σπουδαίες διεθνείς προσωπικότητες Ελλήνων, που διέπρεψαν και ευεργέτησαν την πατρίδα μας. Ίσως είναι η εποχή να τους αναδείξετε, ως Εποπτεύουσα Αρχή, αλλά και ως άνθρωπος των γραμμάτων και των βιβλίων... Συνεργασθείτε με την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου η κ. Μ. Πολιτοπούλου της ΝΝ θα είναι Σύμβουλος επί θεμάτων Ασφαλίσεων και ξεκινήστε με υποτροφίες και έρευνες. Μόνο όφελος θα προκύψει! Ευάγγελος Γ. Σπύρου
