close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ηλίας Προβόπουλος: Αποκριάτικα ήθη κι έθιμα στη Δυτική Φθιώτιδα
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
13/3/2024 - 10:14
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Ηλίας Προβόπουλος: Αποκριάτικα ήθη κι έθιμα στη Δυτική Φθιώτιδα

Ηλίας Προβόπουλος, 13/3/2024
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία Αποκριές ονομάζονται οι τρεις τελευταίες εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή χρονικά συμπίπτει με τη γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων της ελληνικής αρχαιότητας που ήταν αφιερωμένες στο μυθικό θεό Διόνυσο, θεό του κρασιού και του γλεντιού. Λέξη αντίστοιχη είναι και το καρναβάλι. Είναι παραφθορά της ιταλικής λέξης καρναβάλ, η οποία προέρχεται από λατινικό Carne-levame και σημαίνει άρση του κρέατος, δηλαδή αποκριά.

Το καρναβάλι έχει κι αυτό τις ρίζες του στα Σατουρνάλια. Ήταν ρωμαϊκή γιορτή, αντίστοιχη των Διονυσίων. Ήταν γιορτή της άνοιξης, της αναγέννησης της φύσης. Κύριο χαρακτηριστικό των αρχαίων γιορτών που αναφέραμε ήταν η μεταμφίεση και η διασκέδαση.

Η Εκκλησία μας προσπάθησε να σβήσει τα κατάλοιπα αυτών των ειδωλολατρικών εκδηλώσεων καθιερώνοντας μια γιορτή που την ονόμασε Αποκριά. Την καθιέρωσε ως προετοιμασία για τη νηστεία της Λαμπρής. Όμως αν και πέρασαν αιώνες η Αποκριά κράτησε τον εύθυμο και γιορταστικό χαρακτήρα της.

Η Αποκριά λοιπόν, που σημαίνει αποχή από το κρέας, είναι μια γιορτή προς το τέλος του χειμώνα. Παλιότερα για τους κατοίκους των χωριών ήταν μια χαρούμενη ανάπαυλα στη μονότονη, χειμωνιάτικη αγροτική και κτηνοτροφική ζωή. Και τούτο γιατί σήμαινε ατέλειωτο γλέντι, πολυφαγία, μασκάρεμα, αστεία, αθυροστομία και γενικά κέφι και σάτιρα. Όλα αυτά κορυφώνονται την τελευταία Κυριακή, την Τυρινή όπως λέγεται, και σε πολλά μέρη την Καθαρά Δευτέρα. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω εύθυμο τραγουδάκι: « Τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα. Πέθανε ο κρέος πέθανε, ψυχορραγεί ο τύρος, σηκώνει ο πράσος την ουρά και ο κρέμμυδος τα γένια». Ή «τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα, τ΄ ακούσατε μαρ΄ ούλες; για λάχανα και βρούβες».

Για τα έθιμα των παλιών καιρών, που κάποια από αυτά συνεχίζονται και στις μέρες μας, θα κάνουμε λόγο. Τα συναντάμε στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Φθιώτιδας:

Βλάχικος γάμος

Είναι κωμική αναπαράσταση του βλάχικου γάμου, όπως αυτός γινόταν παλιότερα. Σκηνές που προκαλούν γέλιο είναι το πηγαινέλα των προξενητάδων στους υποψήφιους συμπέθερους, η κουβέντα για την προίκα, τα τελειώματα με την αλλαγή των δακτυλιδιών, οι προετοιμασίες για το γάμο, το «μπαρμπέρισμα του γαμπρού», η τελετή του γάμου και φυσικά τα επακόλουθα της πρώτης γαμήλιας νύχτας του ζευγαριού. Τελειώνει συνήθως με φαγοπότι και χορό, συνοδεία δημοτικής ορχήστρας.

Αρκούδα

Έθιμο, παλιό, ήταν η περιφορά αρκούδας, τις μέρες αυτές προπάντων, από τσιγγάνους. Ο αρκουδιάρης κρατούσε νταούλι ή ντέλφι κι ένα στειλιάρι. Η αρκούδα ήταν δεμένη με αλυσίδα από τη μύτη ή τα χείλια της και χόρευε ή έκανε μιμητικές κινήσεις. Το έθιμο αυτό αναβιώνει αλλά με μασκαρεμένη αρκούδα φυσικά και όχι αληθινή.

Γαϊτανάκι

Είναι τεχνικό χορευτικό παιχνίδι με πανάρχαιες ρίζες. Χορεύεται συνήθως από αγόρια και κορίτσια που πλέκουν κορδέλες (γαϊτάνια) σε ένα ξύλινο κοντάρι με τη συνοδεία μουσικής. Ο επικεφαλής της παρέας με μια σφυρίχτρα δίνει το παράγγελμα για πλέξιμο και ξετύλιγμα. Παίζεται (χορεύεται) στους δρόμους, στις πλατείες και σε κοινόχρηστους γενικά χώρους.

Καμήλα

Το συμπαθέστατο αυτό τετράποδο παριστάνουν δύο άτομα τυλιγμένα με ύφασμα γεμάτο πολύχρωμες χάντρες και φούντες. Έχει μακρύ λαιμό και το κεφάλι το φτιάχνουν συνήθως με κόκαλο από κεφάλι αλόγου. Τα σαγόνια ανοιγοκλείνουν με ειδικό μηχανισμό (καρούλια).

Οι ινδιάνοι

Μονοπωλούν μέχρι σήμερα τα αποκριάτικα δρώμενα στη Μακρακώμη. Το έθιμο αυτό ξεκίνησε το 1958 και κορυφώνεται την Καθαρή Δευτέρα με την μεγάλη παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων.

Μασκαρέματα

Την τελευταία Κυριακή, την Τυρινή όπως ονομάζεται, αλλά και κατά τη διάρκεια όλης της εβδομάδας, συναντά κανείς στους δρόμους μεταμφιεσμένους να επισκέπτονται συγγενικά και φιλικά σπίτια, να χορεύουν, να αστειεύονται και να σατιρίζουν. Παλιότερα βάφονταν με μπογιές, κρεμούσαν πάνω τους κουδούνια, έβαζαν στο κεφάλι τους τουρλούκια και κρατούσαν στα χέρια τους για τους περίεργους κάλτσες με λιχνισμένη στάχτη, σα θυμιατό. Το σκηνικό αυτό το συμπλήρωναν οι οργανοπαίχτες σκορπίζοντας άφθονο κέφι στις γειτονιές, στις πλατείες και τα βράδια στις ταβέρνες.

Φαγοπότι

Το βράδυ της τελευταίας Κυριακής, εκείνα τα χρόνια, οι οικογένειες μαζεύονταν σε φιλικά ή συγγενικά σπίτια με τα φαγητά τους. Έστρωναν τραπέζι με τυρόπιτες, κότες και άφθονο κρασί. Άρχιζε το φαγοπότι με ευχές, αστεία, τραγούδια κι ύστερα χορό. Όλοι χόρευαν και τραγουδούσαν, ακόμα κι οι γριές, όπως λέει και το λαϊκό τραγούδι:

«Τις μεγάλες αποκριές

που χορεύουν οι γριές

σαν τομάρια σαν προβιές

και μια γριά μονοδοντού

άντρα γύρευε η πορδού».

Οι μασκαράδες μπαινόβγαιναν. Στο τζάκι ή στη θράκα της ξυλόσομπας και του μαγγαλιού έβαζαν και τ΄ αυγά. Ονοματισμένα με τα ονόματα των μελών κάθε οικογένειας με σειρά ανάλογη της ηλικίας των. Το αυγό που ίδρωνε, που έβγαζε σταγονίδια νερού στο τσόφλι δηλαδή καθώς ψηνόταν, σήμαινε τον τεμπέλη και ανεπρόκοπο και κατ΄ άλλους τον γερό όλης της οικογένειας. Το έθιμο αυτό είχε το συμβολισμό του: το αυγό ήταν το τελευταίο αρτύσιμο έδεσμα που σφράγιζε τη νηστεία. Θα την αποσφράγιζε το κόκκινο αυγό της Λαμπρής.

Κούλουμα

Είναι πανελλήνιο έθιμο και συμβολίζει το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης. Πιθανότατα ετυμολογικά η λέξη να προέρχεται από την αλβανική colum= καθαρός ή την ιταλική cumulus= σωρός. Χαρακτηρίζεται από την ομαδική έξοδο προς την εξοχή, φαγοπότι με νηστήσιμα εδέσματα και το πέταγμα του χαρταετού. Σε κάποια χωριά, όπως στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού, τη μέρα αυτή πραγματοποιούνταν γαϊδουρομαχίες, παίζαν τη γουρούνα και σερβίρονταν φασουλάδα και χαλβάς.

Σαρακοστιανά εδέσματα σερβίρονται και στις μέρες μας στη Σπερχειάδα και άλλα χωριά.

Αυτά είναι μερικά από τα έθιμα και παραδόσεις της Αποκριάς που όπως προαναφέραμε κάποια από αυτά συνεχίζονται, έστω και χλωμά στις μέρες μας. Σήμερα αποκριά σημαίνει φαντασμαγορικό θέαμα με παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων, φανταχτερές στολές, πάρτι μασκέ κ.ά. Εκείνα τα χρόνια η Αποκριά είχε έναν καθολικό, αυθόρμητο, γνήσιο και απλό χαρακτήρα. Μικροί, μεγάλοι, μασκαρεμένοι κι αμασκάρευτοι, χαίρονταν, τραγουδούσαν, σατίριζαν, διασκέδαζαν με την καρδιά τους. Κι όλα αυτά με σοβαρότητα κι αξιοπρέπεια.

Καλές αποκριές!


ΥΓ. Το κείμενο και οι φωτογραφίες από τον δάσκαλο και μελετητή της ιστορίας της Δυτικής Φθιώτιδας Βασίλη Κανέλλο. Τον ευχαριστούμε πολύ!

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Περιθωριακές ζωές στις ζώνες των πυρηνικών δοκιμών
    Ηλίας Προβόπουλος, 08/08/2025 - 09:07

    Περιθωριακές ζωές στις ζώνες των πυρηνικών δοκιμών

  • Φεστιβάλ Αργαλειών και Υφανσης στην Ιεράπετρα
    Ηλίας Προβόπουλος, 08/08/2025 - 08:55

    Φεστιβάλ Αργαλειών και Υφανσης στην Ιεράπετρα

  • Πέθανε η κόρη του Αντώνη Σαμαρά
    Ηλίας Προβόπουλος, 08/08/2025 - 08:47

    Πέθανε η κόρη του Αντώνη Σαμαρά

  • Μήτρες μνήμης στην Άνδρο: Τιμή στις χαράκτριες Βάσω Κατράκη και Ζιζή Μακρή
    Ηλίας Προβόπουλος, 08/08/2025 - 08:45

    Μήτρες μνήμης στην Άνδρο: Τιμή στις χαράκτριες Βάσω Κατράκη και Ζιζή Μακρή

  • Οι σιωπηλοί μάρτυρες της σοβιετικής πυρηνικής εποχής

    Οι σιωπηλοί μάρτυρες της σοβιετικής πυρηνικής εποχής

    Οι ΗΠΑ με τις δυο βόμβες σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι άνοιξαν την εποχή των πυρηνικών όπλων και η ΕΣΣΔ ακολούθησε...
    Ηλίας Προβόπουλος, 07/08/2025 - 09:20
  • Οι άνθρωποι της Τήνου και τα έργα τους

    Οι άνθρωποι της Τήνου και τα έργα τους

    Μια άλλη γνωριμία της Τήνου, μέσω των ανθρώπων της και των έργων τους μας παρουσιάζει η Έβελυν Φωσκόλου στη γκαλερί...
    Ηλίας Προβόπουλος, 07/08/2025 - 09:00
  • Μια βόλτα στη λίμνη του Πηνειού στην Ηλεία!

    Μια βόλτα στη λίμνη του Πηνειού στην Ηλεία!

    Στο μεταπολεμικό όραμα της ανάπτυξης, μεγάλο βάρος κλήθηκαν να σηκώσουν οι ποταμοί της χώρας και με την μετατροπή τους σε...
    Ηλίας Προβόπουλος, 07/08/2025 - 08:50
  • Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και η αγροτική Ελλάδα

    Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και η αγροτική Ελλάδα

    Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος σήμερα ή αλλιώς απλά του Σωτήρος όπως λέμε στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας αλλά και σε...
    Ηλίας Προβόπουλος, 06/08/2025 - 08:49
  • Οι αθέατες θυσίες της πρώτης πυρηνικής δοκιμής

    Οι αθέατες θυσίες της πρώτης πυρηνικής δοκιμής

    Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το μεγάλο βήμα που έκανε η ανθρωπότητα προς την καταστροφή της, την πρώτη δηλαδή ρίψη...
    Ηλίας Προβόπουλος, 06/08/2025 - 08:45
  • Οδηγός γνωριμίας με τα μοναστήρια της Αιτωλοακαρνανίας

    Οδηγός γνωριμίας με τα μοναστήρια της Αιτωλοακαρνανίας

    Το περασμένο διάστημα ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση της διανομής του Προσκυνηματικού Οδηγού των Ιερών Μονών που εξέδωσε και κυκλοφόρησε η...
    Ηλίας Προβόπουλος, 05/08/2025 - 08:58

Σελίδες

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Στέλιος Κωνσταντινίδης (ΥΓΕΙΑ): Τι να προσέχουν οι καρδιοπαθείς στις καλοκαιρινές διακοπές!
15:42 Στέλιος Κωνσταντινίδης (ΥΓΕΙΑ): Τι να προσέχουν οι καρδιοπαθείς στις καλοκαιρινές διακοπές!
  • 14:48 Ο Όμιλος Unilink της Acrisure εξαγόρασε την Mega Brokers - Πλήρης επιβεβαίωση του Nextdeal.gr
  • 14:40 Ερρίκος Ντυνάν: Τι να κάνετε αν σας τσιμπήσουν έντομα ή τσούχτρες!
  • 14:33 Σωτήριος Θεοχάρης: Η έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος και του καρκίνου του δέρματος σώζει ζωές!
  • 14:30 Τραυματισμοί του ώμου το καλοκαίρι: Πρόληψη και αντιμετώπιση!
  • 14:08 Ιατρικό Κέντρο Αθηνών: Τι να κάνετε εάν τσιμπήσουν το παιδί σας έντομα!
  • 14:00 Αφιέρωμα Διακοπές και Υγεία: Καλοκαιρινές διακοπές με ανεμελιά και ξεγνοιασιά, αλλά χωρίς να βλάψουμε την υγεία μας!
  • 13:05 Φωτιά ξέσπασε σήμερα το πρωί στο νοσοκομείο «Σωτηρία»
  • 12:47 Δήλωση του Γιάννη Στουρνάρα για την απώλεια της Λένας Σαμαρά
  • 11:18 Ασφάλιση οχημάτων: Η συχνή ζημιά που αφήνουμε ακάλυπτη ενώ μπορεί να καταστρέψει τις διακοπές μας
  • 11:11 Πολυϊατρεία Medifirst & Αθηναϊκή Γενική Κλινική: Στρατηγική Συνεργασία με τη Universal Life για άμεση, ποιοτική και καινοτόμα ιατρική φροντίδα!
  • 11:00 Η Eurolife FFH φροντίζει να απολαμβάνουμε τις καλοκαιρινές μας διακοπές ακόμα περισσότερο!
  • 10:50 Καλοκαίρι με υγεία και σιγουριά, με τη φροντίδα της NN Hellas!
  • 10:42 Affidea: Καλοκαίρι - Η ιδανική εποχή για να βελτιώσουμε τη φυσική μας κατάσταση!
  • 10:30 Εθνική Ασφαλιστική: Η πρόληψη και η σωστή ασφάλιση είναι το «εισιτήριο» για ξέγνοιαστες διακοπές!
  • 09:11 Το 84% της συνολικής παραγωγής πενταμήνου 2025 προήλθε από 7 κλάδους!
  • 09:07 Περιθωριακές ζωές στις ζώνες των πυρηνικών δοκιμών
  • 09:04 Επαναφορά της 13ης σύνταξης(;), ο Σκέρτσος για την άνοδο του Χ.Α, ο Ιβάν θέλει να δει Μητσοτάκη και η Attica Bank «βλέπει» Μάλτα
  • 08:55 Φεστιβάλ Αργαλειών και Υφανσης στην Ιεράπετρα
  • 08:51 Γιατί όποιος δεν έκανε διακοπές, χρειάζεται την Ασφάλιση περισσότερο;
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 6/8 Τι σημαίνει η εξαγορά της Ευρωκλινικής από την Generali
  2. 6/8 ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: Στην Acrisure εντάσσεται με στρατηγική συνεργασία η πρακτορειακή εταιρεία Mega του Τάσου Χατζηθεοδοσίου
  3. 6/8 Ανακοίνωση της ΟΑΣΕ για τη NOS Insurance Services
  4. 5/8 Στρατηγική συνεργασία της Απόλλων ΑΕ, μέλους του Ομίλου Επιχειρήσεων Σαρακάκη, και της Φαραντούρης Insurance Agents
  5. 8/8 Ο Όμιλος Unilink της Acrisure εξαγόρασε την Mega Brokers - Πλήρης επιβεβαίωση του Nextdeal.gr
  6. 5/8 Πως μπορεί ο Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής να αυξήσει κατά πολύ τις αμοιβές του;
  7. 7/8 Οι πελάτες σας οδηγούν με μαγιό και σαγιονάρες; Εσείς τι κάνατε ως ασφαλιστές;

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube