Ο Δημήτρης (Τάκης) Φασούλης από το χωριό Κεφαλοχώρι Κόνιτσας (Λυκόραχη το έλεγαν παλιότερα και Λούψικο ακόμη πιο παλιά) είναι ένας από εκείνους τους ανθρώπους που η αγάπη για τον τόπο τους δεν περιορίζεται στη θεωρία αλλά γίνεται και πράξη. Στην περίπτωσή του, με την συγκέντρωση στο πατρικό του σπίτι, όλων εκείνων των στοιχείων του υλικού πολιτισμού της περιοχής αλλά και μιας μεγάλης σειράς βιβλίων που αφορούν τη νεότερη ιστορία όχι μόνο την περιοχή των Μαστοροχωρίων που σημαδεύτηκαν από τις μεγάλες μάχες του Εμφυλίου πολέμου αλλά και όλης της Ελλάδας κατά την περίοδο αυτή.
Το παλιό χωριό της Λυκόραχης
Ο Δημήτρης πάντα ενδιαφέρονταν για τα στοιχεία του παραδοσιακού πολιτισμού του χωριού του και της περιοχής Κόνιτσας, αλλά άρχισε τη συγκέντρωση όταν περί τα τέλη της δεκαετίας του ’70, το παλιό χωριό που ήταν χτισμένο στις πλαγιές του βουνού Αρένες και Πέτρα Μούκα μεταφέρθηκε για διάφορους λόγους πιο χαμηλά, κοντά στον κεντρικό δρόμο που περνούσε δίπλα από τον ποταμό Σαραντάπορο. Τότε συνειδητοποίησε ότι η μεγάλη αλλαγή, θα άφηνε κάποια πράγματα που χαρακτήριζαν μέχρι τότε τη ζωή του χωριού να μείνουν στα αζήτητα και σιγά – σιγά να καταστραφούν από το χρόνο και την αχρησία.
Ο Τάκης Φασούλης στο μουσείο
Έτσι και αλλιώς, η μεταφορά του χωριού συνέπιπτε με τις μεγάλες αλλαγές στην ελληνική κοινωνία αλλά και στη γεωργία και κάθε τι που ήξερε ο κόσμος μέχρι τότε, ενώ καινούργια αντικείμενα είχαν αρχίσει να πλημμυρίζουν τα σπίτια και τα παλιά εργαλεία να αντικαθίστανται από καινούργια και κυρίως από μηχανές. Έτσι παρατήθηκαν στο παλιό χωριό τα ξύλινα αλέτρια, οι σβάρνες, κάθε άλλο εργαλείο που για την κατασκευή του είχε περάσει από τα χέρια του μάστορα και ως εκ τούτου ήταν και μοναδικό. Και δεν ήταν μόνο τα εργαλεία,ήταν όλα τα έπιπλα που είχαν φτιάξει ντόπιοι πάλι μάστορες καθώς και τα ρούχα και τα εργαλεία που τα κατασκεύαζαν, όπως αργαλειοί, λανάρια, ρόκες, που απηχούσαν την τέχνη και την αισθητική των γυναικών της περιοχής.
Η κυρά Κούλα ακόμη δουλεύει τον παλιό αργαλειό της
Οι Λυκοραχιώτες πήραν μαζί τους στο νέο χωριό εκτός από τα απολύτως απαραίτητα του νοικοκυριού πήραν επίσης ότι μπορούσε να μεταφερθεί, κάποια άλλα πολύτιμα καθώς και ότι άλλο θεωρούσαν αναντικατάστατο ή απλά μπορούσε να προσαρμοστεί και να ενταχθεί στους χώρους των καινούργιων σπιτιών που όπως και να είχε, διέφεραν κατά πολύ από τα παραδοσιακά που είχαν μεγαλώσει και ζήσει.Όλα τα άλλα αφέθηκαν να τα λιώσει ο χρόνος στα παρατημένα σπίτια που κι αυτά δεν μπόρεσαν να αντέξουν και άρχισαν σιγά – σιγά να διαλύονται και σήμερα,ελάχιστα έχουν παραμείνει όρθια να θυμίζουν την παλιά εποχή.
Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία που μπορούσαν να μεταφερθούν,βάλθηκε να συγκεντρώνει ο Δημήτρης και με μαγιά όσα βρήκε στο πατρικό του σπίτι, άρχισε να δημιουργεί το «Νεοελληνικό Λαογραφικό Μουσείο – Βιβλιοθήκη»όπως το ονόμασε και σιγά – σιγά κατέλαβε ολόκληρο το σπίτι και την αυλή. Εκεί λοιπόν ο επισκέπτης μπορεί να δει σε ξεχωριστές γωνιές τα αγροτικά εργαλεία,εκείνα του κοπαδιού, της εστίασης καθώς και των χειρόνακτων μικρομαστόρων, όπως τσαγκάρικο, σαμαράδικο, σιδηρουργείο κλπ. Για τη συμπλήρωση της εικόνας της εποχής που όλα αυτά τα παραδοσιακά στοιχεία ήταν στο προσκήνιο της ζωής, ο Δημήτρης άρχισε να συγκεντρώνει φωτογραφίες από ντόπιους και πλανόδιους φωτογράφους αλλά και από άλλους επώνυμους που λόγω των γεγονότων που έγιναν στην περιοχή την δεκαετία του ’40. Έτσι δημιούργησε και ένα μεγάλο αρχείο στο οποίο απεικονίζονται σχεδόν όλες οι φάσεις του κύκλου της ζωής των ανθρώπων, ενώ ιδιαίτερο τμήμα αποτελούν οι φωτογραφίες των γεγονότων που έγιναν στην περιοχή καθώς και τα πορτραίτα και οι προσωπικές φωτογραφίες από τους παλαιότερους κατοίκους της περιοχής. Το Μουσείο, όπως προαναφέρθηκε συμπληρώνει μια μεγάλη βιβλιοθήκη με ότι βιβλίο έχει εκδοθεί και αναφέρεται στην περίοδο της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου πολέμου ενώ μια μεγάλη βιτρίνα φιλοξενεί την σπουδαία συλλογή του Δημήτρη με αναπτήρες που συγκέντρωσε από τα ταξίδια του σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στη συλλογή με τους αναπτήρες
Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει το Μουσείο του Δημήτρη Φασούλη,είναι τα όπλα, τόσο τα κυνηγετικά, όσο και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο καθώς και πολλά άλλα στοιχεία του οπλισμού και των μέσων που χρησιμοποίησαν και οι δυο πλευρές, ήτοι οι αντάρτες και ο στρατός.Όλα αυτά ο Δημήτρης τα συγκέντρωσε από τα δάση και τις κορυφές του Γράμμου που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν διάσπαρτα και προσπάθησε με επιτυχία μάλιστα να συμπληρώσει τη συλλογή με άλλα όπλα και μέσα που βρήκε στο Μοναστηράκι κυρίως αλλά και σε άλλα παλαιοπωλεία. Εκείνο δε που ξεχωρίζει, είναι ένα πραγματικό«χωνί», από εκείνα που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες να φωνάζουν τα συνθήματά τους και το οποίο βρήκε σε ένα μαντρί στην περιοχή κάτω από την κορυφή Πέτρα Μούκα όπου είχαν γίνει κάποιες από τις πιο σκληρές μάχες στη διάρκεια του Εμφυλίου.
Όσον αφορά τώρα τη συλλογή των κυνηγετικών όπλων, την οποία φροντίζει και συντηρεί ο σύζυγος της αδερφής του Κούλας, Δημήτρης Φασούλης (Τυροκόμος)και αυτός και ο οποίος είναι από τους καλύτερους κυνηγούς της περιοχής, το σπουδαιότερο κομμάτι είναι το όπλο του παπα Θωμά Φασούλη, πατέρα του Τάκη ο οποίος σαν κυνηγός έγραψε ιστορία στην περιοχή και όλα τα εργαλεία που αυτός χρησιμοποιούσε να γεμίζει τα φυσίγγια του και φροντίζει τα όπλα του. Την συλλογή συμπληρώνει και ένα πλήθος από άλλα όπλα κάθε είδους καθώς και εξαρτήματα και εργαλεία, που χρησιμοποιούσαν οι κυνηγοί της περιοχής.Χαρακτηριστικό δε της φροντίδας που έδινε ο παπα Θωμάς και συνεχίζει ο γαμπρός του για τα κυνηγετικά είναι ότι η μπαρούτη που υπάρχει σε κάποια κουτάκια σαράντα και παραπάνω χρόνων είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί αλλά για λόγους συναισθηματικούς δεν χαλάει από αυτή ούτε δράμι.
Το Μουσείο είναι ανοιχτό για το κοινό κάθε μέρα και τον επισκέπτη μπορεί να ξεναγήσουν ο Τάκης και η Κούλα που ζουν μόνιμα στο Κεφαλοχώρι καθώς και ο ίδιος ο Δημήτρης που περνάει αρκετό καιρό στο Κεφαλοχώρι που κάθε καλοκαίρι οργανώνει θεματικές εκθέσεις με αντικείμενα του Μουσείου.Για περισσότερες πληροφορίες, όποιος θέλει να επισκεφθεί το Μουσείο μπορεί να απευθυνθεί στα τηλέφωνα: 6936398290, και 2655081274.
Κεντρική φωτογραφία: Ένα χωνί από τον Εμφύλιο στα χέρια του Τάκη
