Στην Ελλάδα, το σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού κατά του νέου κορωνοϊού έχει λάβει τη συμβολική ονομασία «Επιχείρηση Ελευθερία» και θα υλοποιηθεί σε 1.018 εμβολιαστικά κέντρα ανά την επικράτεια.

Ο πληθυσμός εμβολιάζεται κατά ομάδες προτεραιότητας, βάσει οδηγιών που έχει εκδώσει η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.  

Ακόμη δεν είναι σαφές αν θα πρέπει να εμβολιαστούν και όσοι έχουν νοσήσει. Για να διαπιστωθεί η προσβολή από τον ιό διενεργείται η εξέταση ανίχνευσης των αντισωμάτων IgG, IgM, IgA. Η εξέταση πραγματοποιείται με αιμοληψία. Τα αντισώματα IgG είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη μακροχρόνιας ανοσίας και ανοσολογικής μνήμης. Τα αντισώματα IgM παράγονται από το ανοσοποιητικό αρκετά γρήγορα και παρέχουν την άμυνα πρώτης γραμμής. Τα αντισώματα IgA δείχνουν μια πολύ πρόσφατη λοίμωξη από τον ιό. 

Για την πρωτογενή διάγνωση της λοίμωξης, μπορεί να διενεργηθεί μοριακός έλεγχος PCR ή εξέταση ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (rapid test). 

Η μοριακή εξέταση PCR στηρίζεται στην ανίχνευση ιικών σωματιδίων και έχει ειδικότητα και ευαισθησία μεθόδου που προσεγγίζουν το 100%. Στη ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ κάθε δείγμα αναλύεται ξεχωριστά ενώ όλα τα θετικά δείγματα επιβεβαιώνονται με πρόσθετη μεθοδολογία. 

Το γρήγορο τεστ ανίχνευσης αντιγόνου για τον ιό Sars-CoV-2 (rapid test) δίνει απάντηση περίπου σε μία ώρα. Ενδείκνυται για άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν έχουν προσβληθεί ή όχι από τον ιό. Επίσης ενδείκνυται και για ασυμπτωματικά άτομα, εφόσον αυτά πληρούν τα σχετικά επιδημιολογικά κριτήρια. Το rapid test που χρησιμοποιείται στη ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ έχει ευαισθησία 93,3% και ειδικότητα 99,4%. 

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τον εμβολιασμό

Γιατί να κάνω εμβόλιο για τον κορωνοϊό SARS-CoV-2;

Τα εμβόλια παρασκευάζονται με σκοπό την αντιμετώπιση νοσημάτων που δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν μόνο με την εφαρμογή άλλων μέτρων δημόσιας υγείας. Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 είναι ένας νέος ιός που μέσα σε ένα χρόνο από την εμφάνισή του επηρέασε δραματικά τις ζωές όλων των ανθρώπων παγκοσμίως. Έχει υψηλή μεταδοτικότητα με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να ελεγχθεί μόνο με την εφαρμογή των μέτρων δημόσιας υγείας, επιβαρύνει σοβαρά σε πολλές περιπτώσεις την υγεία των νοσούντων, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια πολλών ανθρώπινων ζωών ακόμα υγιών ατόμων, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα όλων, δοκιμάζει τα συστήματα υγείας και δημιουργεί ανεπανόρθωτες οικονομικές επιπτώσεις σε όλον τον πλανήτη. Τα νέα εμβόλια, όπως προκύπτει από τις κλινικές δοκιμές, μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης συμπτωμάτων και πιθανά τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης από τον ιό. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί ταυτόχρονα μειώνεται ο κίνδυνος νοσηλειών, ο κίνδυνος απώλειας ανθρώπινων ζωών και πιθανά ο κίνδυνος μακροχρόνιων επιπλοκών που προκαλεί ο ιός σε κάποιους ασθενείς, όπως επιπλοκές από το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα.

Πώς γίνεται το εμβόλιο; Υπάρχουν παρενέργειες;

Το εμβόλιο χορηγείται στο βραχίονα (στον δελτοειδή μυ), σε δύο δόσεις οι οποίες απέχουν μεταξύ τους 21 – 28 ημέρες. Ο εμβολιαζόμενος καλό είναι να παραμείνει στο χώρο του εμβολιασμού για περίπου 30 λεπτά και στη συνέχεια είναι σε θέση να επιστρέψει στις δραστηριότητές του. Οι περισσότερες από αυτές είναι ήπιες και βραχυπρόθεσμες, και δεν εμφανίζονται σε όλους. Αυτές μπορεί να αφορούν: ερυθρότητα, οίδημα, ήπιος πόνος στο σημείο της ένεσης, κεφαλαλγία, αίσθημα κόπωσης, πυρετός, ήπια συμπτώματα τύπου γρίπης. 

Αν έχω αλλεργίες μπορώ να κάνω το εμβόλιο; 

Η αλλεργική προδιάθεση μπορεί να εντοπιστεί με ειδικές εξετάσεις, κατόπιν ιατρικής σύστασης. O θεράπων ιατρός θα γνωμοδοτήσει για τον εμβολιασμό, ανάλογα με το ιστορικό του κάθε ατόμου. 

Μπορεί να κάνω εμβόλιο και παρ’ όλα αυτά να νοσήσω από COVID-19;

Κανένα εμβόλιο δεν είναι 100% αποτελεσματικό. Άρα μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να ασθενήσει κάποιος από το νέο κορωνοϊό παρόλο που έκανε το εμβόλιο. Επομένως θα πρέπει οι πολίτες να συνεχίσουν να παίρνουν τις συνιστώμενες προφυλάξεις για την αποφυγή μόλυνσης, δηλαδή οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 φαίνεται ότι μειώνουν την πιθανότητα να νοσήσει κάποιος από τη νόσο. Κάθε εμβόλιο έχει δοκιμαστεί σε περισσότερα από 20.000 άτομα σε διάφορες χώρες και έχει αποδεκτό προφίλ ασφάλειας. Χρειάζονται μερικές εβδομάδες για να μπορέσει κάποιος να αναπτύξει ανοσία και να είναι προστατευμένος μετά τη χορήγηση του εμβολίου. Μερικοί άνθρωποι ενδέχεται να νοσήσουν από COVID-19 παρά το ότι έχουν εμβολιαστεί, αλλά η νόσηση μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρή.

Υπάρχει περίπτωση να νοσήσω από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 εξαιτίας του εμβολίου;

Ο εμβολιαζόμενος δεν κινδυνεύει σε καμία περίπτωση να αρρωστήσει από τον κορωνοϊό εξαιτίας του εμβολίου. Υπάρχει όμως η πιθανότητα να έχει ήδη κολλήσει τη νόσο COVID-19 και να μην το έχει συνειδητοποιήσει αν τα συμπτώματα γίνουν έκδηλα μόνο μετά τον εμβολιασμό. Ένας ήπιος πυρετός μπορεί να εμφανιστεί εντός μιας ή δύο ημερών από τον εμβολιασμό, ωστόσο αν κανείς παρουσιάσει άλλα συμπτώματα της νόσου COVID-19 (όπως νέο συνεχόμενο βήχα, υψηλό πυρετό ή ο πυρετός διαρκεί περισσότερο, ανοσμία, αγευσία) θα πρέπει να παραμείνει στο σπίτι και να προγραμματίσει να κάνει εργαστηριακό έλεγχο.

Για πόσο διάστημα με προστατεύει το εμβόλιο έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2;

Τόσο η διάρκεια της φυσικής ανοσίας, δηλαδή της ανοσίας μετά από μόλυνση του ατόμου από τον ιό, όσο και η διάρκεια της ανοσίας που προκύπτει από τον εμβολιασμό με το νέο εμβόλιο κατά του νέου κορωνοϊού αποτελούν αντικείμενα διερεύνησης και αναμένονται νέα δεδομένα με την πάροδο του χρόνου.

Το εμβόλιο θα μπορούν να το κάνουν όλοι;

Οι έγκυες και τα παιδιά εξαιρούνται σε αυτή τη φάση από τον εμβολιασμό. Σκοπός είναι ο εμβολιασμός έναντι της νόσου COVID-19 να χορηγηθεί κατά προτεραιότητα σε άτομα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν και να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές αν νοσήσουν. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται οι υγειονομικοί και το προσωπικό των κοινωνικών υπηρεσιών, οι ηλικιωμένοι και το προσωπικό των οίκων ευγηρίας και οι ασθενείς και το προσωπικό των δομών φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρων αποκατάστασης.  

Μετά τον εμβολιασμό πρέπει να εφαρμόζω τα μέτρα προφύλαξης κατά του κορωνοϊού;

Τα νέα εμβόλια για τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 δεν υποκαθιστούν τα υπόλοιπα μέτρα δημόσιας υγείας στη φάση αυτή της πανδημίας. Καταρχήν, ο εμβολιασμός σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού απαιτεί χρόνο. Γι’ αυτό με πολλή προσοχή και οι εμβολιασμένοι θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρήση μάσκας, την τήρηση κοινωνικής απόστασης, την τακτική και σχολαστική υγιεινή των χεριών και την καθαριότητα του χώρου όπου ζουν ή εργάζονται. Μία αντίθετη πρακτική μπορεί να οδηγήσει σε νέα έξαρση των κρουσμάτων.