*Γράφει ο Βασίλης Κ. Μπάλλας, Δικηγόρος Αθηνών, Επικεφαλής Τμήματος Ζημιών/Νομικής Υπηρεσίας ARAG HELLAS

Επιτρέπεται τελικά ή όχι το ανέβασμα φωτογραφιών στο διαδίκτυο; Κι εάν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις; Αρκεί η απλή αναφορά της πηγής της φωτογραφίας ή χρειάζεται κάθε φορά η ρητή άδεια του δημιουργού;

Πώς μπαίνουν στο παιχνίδι μεγάλες δικηγορικές εταιρίες του εξωτερικού "απειλώντας" με υπέρογκα ποσά αποζημιώσεων και μηνύσεις τον "ανυποψίαστο" Έλληνα χρήστη του διαδικτύου κτλ.;

Πραγματικά περιστατικά: (*σημειώνεται ότι τόσο ο ασφαλισμένος της ARAG HELLAS όσο και ο αρμόδιος Δικηγόρος του δικτύου μας που χειρίστηκε την εν λόγω υπόθεση, έδωσαν τη ρητή συγκατάθεσή τους να δημοσιευθεί το παρόν άρθρο).

Ο ασφαλισμένος της ARAG HELLAS, Α.Ο., ιδιοκτήτης μικρής ατομικής επιχείρησης έκανε προσφάτως χρήση "δωρεάν" φωτογραφίας από το διαδίκτυο. Η εν λόγω φωτογραφία διατίθετο με την ένδειξη "ΔΩΡΕΑΝ" σε συγκεκριμένη, γνωστή ιστοσελίδα χωρίς καμία αναφορά σε πνευματικά δικαιώματα δημιουργό (copyright) κτλ. Η εν λόγω φωτογραφία απεικόνιζε γνωστό αξιοθέατο και χρησιμοποιήθηκε από τον Α.Ο. στο Facebook.

Μετά από λίγες ημέρες ο Α.Ο. έλαβε εξώδικη επιστολή σε ιδιαίτερα αυστηρό ύφος μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και καλείται από μεγάλο δικηγορικό γραφείο του εξωτερικού να καταβάλλει για τη χρήση της εν λόγω φωτογραφίας υπέρογκα ποσά εν είδει αποζημίωσης για τη χρήση. Η εν λόγω εξώδικη επιστολή είχε συνταχθεί στην αγγλική γλώσσα και έθετε ασφυκτικά, χρονικά περιθώρια να υπογράψει μία συνημμένη υπεύθυνη δήλωση ότι «αναγνωρίζει τη φερόμενη αδικοπραξία και δέχεται να αποζημιώσει τον δημιουργό της φωτογραφίας (γνωστό φωτογράφο διεθνούς φήμης) για τα πνευματικά δικαιώματα» προς αποφυγή περαιτέρω σε βάρος του δικαστικών ενεργειών.

Ο Α.Ο. διαθέτοντας πρόγραμμα "Επαγγελματικής Νομική Προστασία" απευθύνθηκε αμέσως στη Νομική Υπηρεσία της ARAG HELLAS. Από εκεί ενημερώθηκε την ίδια ημέρα για το νομικό καθεστώς που ισχύει εν προκειμένω γι’ αυτού του είδους τις υποθέσεις. Στη συνέχεια ο αρμόδιος γερμανόφωνος Νομικός Σύμβουλος επικοινώνησε αμέσως με τον δικηγορικό γραφείο της Γερμανίας και δήλωσε ότι ο εν λόγω ασφαλισμένος καλύπτεται στην εν λόγω υπόθεση από το ασφαλιστήριο Νομικής Προστασίας της ARAG HELLAS και ότι θα εκπροσωπηθεί σε κάθε περίπτωση από εξειδικευμένο δικηγορικό γραφείο του δικτύου της ARAG HELLAS στην Αθήνα κι εάν χρειαστεί και από συνεργαζόμενο με την ARAG δικηγόρο στη Γερμανία. Ταυτόχρονα εστάλη στο δικηγορικό γραφείο της Γερμανίας αίτημα παράτασης της ολιγοήμερης τεθείσας προθεσμίας προς μελέτη του φακέλου.

Τον περαιτέρω χειρισμό της εν λόγω υπόθεσης ανέλαβε για λογαριασμό της ARAG HELLAS εξειδικευμένο, δικηγορικό γραφείο στην Αθήνα με μεγάλη εμπειρία σε αυτού του είδους τις διεθνείς υποθέσεις. Ο εν λόγω συνεργάτης- δικηγόρος εντός ολίγων ημερών απήντησε εγγράφως στην εξώδικη επιστολή των Γερμανών δικηγόρων και με σειρά νομικών επιχειρημάτων αντικρούει τους ισχυρισμούς της αντιδίκου πλευράς.

Δεν είναι ωστόσο καθόλου απλά τα πράγματα σε αυτού του είδους τις υποθέσεις και απαιτείται εξειδίκευση και εμπειρία των δικηγόρων που τις χειρίζονται. Ενδεικτικά μόνο ακολουθούν κάποια εκ των νομικών ζητημάτων που θα πρέπει να μελετηθούν, ερευνηθούν και να γίνει ορθή ερμηνεία των εν προκειμένω εφαρμοστέων διατάξεων του δικαίου:

• Είναι έγκυρη κατά το ελληνικό δίκαιο κι εάν ναι σε ποιο βαθμό, η αποστολή ξενόγλωσσων ηλεκτρονικών εξωδίκων επιστολών με ασφυκτικές (ασυνήθιστες στην ελληνική έννομη τάξη) προθεσμίες 2-3 ημερών ειδικά όταν ο παραλήπτης δεν γνωρίζει τη γλώσσα και δεν δύναται να καταλάβει το περιεχόμενο της εξώδικης επιστολής, θεωρώντας την εύλογα ως "spam" ή "fishing";
• Τυγχάνει εφαρμοστέο το γερμανικό δίκαιο και η Νομολογία των γερμανικών δικαστηρίων εν προκειμένω όπως επικαλείται ο Γερμανός δικηγόρος κι εάν όχι ποιο είναι το εφαρμοστέο δίκαιο;
• Θεμελιώνεται πράγματι ποινική ευθύνη του χρήστη μίας φωτογραφίας από το διαδίκτυο χωρίς την άδεια του δημιουργού;
• Μήπως ο δημιουργός θα έπρεπε να στραφεί κατά της ιστοσελίδας που διακινεί δωρεάν τις φωτογραφίες του χωρίς αναφορά του ονόματος του δημιουργού και χωρίς μνεία για πνευματικά δικαιώματα κτλ., ενώ αντιθέτως υπάρχει η ένδειξη ΔΩΡΕΑΝ;

Στην Ελλάδα (ακόμη) τυγχάνουν άγνωστες οι εν λόγω υποθέσεις εν αντιθέσει λ.χ. με όσα συμβαίνουν στη Γερμανία και τον ευρύτερο γερμανόφωνο χώρο, όπου αυτού του είδους οι υποθέσεις είναι και συνηθισμένες και έχουν απασχολήσει το νομικό κόσμο και έχουν προκαλέσει ουκ ολίγες φορές τη κοινή γνώμη.

Αυτό που γίνεται κατά κόρον λ.χ. στη Γερμανία είναι ότι συγκεκριμένες ιστοσελίδες διενεργούν ελέγχους στο αχανές περιβάλλον του διαδικτύου και παρακολουθούν σε παγκόσμιο επίπεδο τις δημοσιεύσεις φωτογραφιών από φυσικά και νομικά πρόσωπα και κατά πόσο γι’ αυτές τις δημοσιεύσεις έχει προηγηθεί η άδεια- συγκατάθεση των δημιουργών. Στη συνέχεια, όταν δηλαδή διαπιστώσουν ότι μία φωτογραφία δημοσιεύθηκε χωρίς την άδεια του δημιουργού, ενημερώνουν συγκεκριμένα δικηγορικά γραφεία στη Γερμανία, τα οποία κινούνται νομικά εναντίον των φερόμενων "παραβατών" ανά τον κόσμο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει δημιουργηθεί κυριολεκτικά "φάμπρικα" παραγωγής αυτού του είδους των υποθέσεων.

Τέλος, προκαλεί εντύπωση πρόσφατη σχετική απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο, με την οποία κρίνεται παράνομη η ανάρτηση (ακόμη και) ελεύθερα διαθέσιμης φωτογραφίας σε νέα (άλλη δηλαδή από την ήδη δημοσιευθείσα) ιστοσελίδα χωρίς την προηγούμενη, ρητή συγκατάθεση του δημιουργού (απόφαση του 2ου Τμήματος του Δικαστηρίου της Ε.Ε. με ημερομηνία 07.08.20).

Για τη νομική υπόσταση και τις διαστάσεις που μπορεί να λάβει το θέμα, παρακολουθούμε στενά το θέμα και για τις εξελίξεις που θα υπάρξουν θα επανέλθουμε.

Το ανωτέρω άρθρο εστάλη από τον Βασίλειο Μπάλλα, Δικηγόρο Αθηνών. Σπούδασε νομικά στη Νομική Σχολή της Αθήνας και το Πανεπιστήμιο Hagen της Γερμανίας. Τα τελευταία σχεδόν 15 χρόνια παρέχει τις υπηρεσίες του ως Επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας- Τμήματος Ζημιών και local Legal & Compliance Officer του Ομίλου στο ελληνικό υποκατάστημα της ARAG SE στην Αθήνα. Είναι εκλεγμένος Αντιπρόεδρος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εργαζομένων του Ομίλου από το 2011 έως και σήμερα.