«Χρόνια Πολλά, με Υγεία, Αγάπη και Δημιουργία! Φιλικά και εγκάρδια», ήταν οι ευχές λόγω εορτών Χριστουγέννων, που μου έστειλε η Αγγελική Νταλιάνη (στη φωτογραφία στο γραφείο της), μαζί με ένα σημαντικό βιβλίο με θέματα Εβραϊκής Ιστορίας και τίτλο «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων, ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Νεότερη Ελλάδα». Συγγραφέας ο Devin Naar, εγγονός του Ισίδωρου Β. Ναάρ, γεννημένου στη Θεσσαλονίκη το 1917, Καθηγητής Σεφαραδιτικών Σπουδών σε πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, κάτοχος Διδακτορικού ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και συνιδρυτής της πρώτης μεγάλης ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης Σεφαραδιτικών Σπουδών. 

Οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη, αρχές του 20ου αιώνα, αριθμούσαν 80.000, σε ένα σύνολο 157.000 ατόμων, δηλαδή είχαν πλειονότητα, όπως γράφει στον πρόλογο ο Γιάννης Μπουτάρης, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Είναι πολλά τα ιστορικά και ενδιαφέροντα του βιβλίου για τη Θεσσαλονίκη, που κάποιος υποστήριξε το 1912 ότι είναι Εβραϊκή, με Εβραίους που ήρθαν από την Ιβηρική Χερσόνησο. Όμως η Θεσσαλονίκη ήταν εκεί από τα προϊστορικά χρόνια, που φτάνουν στην τρίτη π.Χ. χιλιετία, μέχρι που ο Κάσσανδρος, το 316 π.Χ., τιμώντας τη γυναίκα του Θεσσαλονίκη, ετεροθαλή αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κόρη του Φίλιππου Β’, δίνει το όνομα Θεσσαλονίκη στην νέα πόλη που έκτισε πάνω στην παλαιά, σε καίριο σημείο και με εμπορική αξία και σπουδαιότητα, που από την ίδρυσή της ως σήμερα, ποτέ δεν έχασε παρά την άλωσή της από τους Τούρκους, που αρχικά την ερήμωσαν. Τον 15ο αιώνα δεν ξεπερνούσε τους 7.000 κατοίκους, «αλλά στα τέλη του 15ου αιώνα έρχονται κατά κύματα αλλεπάλληλες ομάδες Εβραίων που συντελούν στην βαθμιαία οικονομική ανάπτυξη και αύξηση του πληθυσμού» (Νέα Δομή, Θεσσαλονίκη). Τον 17ο αιώνα, η Θεσσαλονίκη είναι μια τουρκόπολη με 48 συνοικίες μουσουλμάνων, 56 Εβραίων και 16 Ελλήνων, Αρμενίων κ.ά. Τον 18ο αιώνα ενισχύεται ο ελληνικός πληθυσμός, με ισχυρή εμπορική παρουσία. Από 50.000 το 1865, ο πληθυσμός φτάνει τις 120.000 το 1895. Το 1912, μετά από 5 αιώνες ξένης κατοχής, η Θεσσαλονίκη επανέρχεται στον ελληνικό χώρο. Το 1916 αναλαμβάνει πρώτος Έλληνας Δήμαρχος, ο Κωνσταντίνος Αγγελάκης. Το 1917, μεγάλη πυρκαγιά έδωσε αφορμή να ανασυνταχθεί η πόλη. (Εκατό χρόνια μετά, οι Εκδόσεις Σπύρου παρουσίασαν σε μεγάλη αίθουσα του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, το Λεύκωμα «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΑ» (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ), με στοιχεία για τη μεγάλη φωτιά και τις αποζημιώσεις των Ασφαλιστικών Εταιριών της εποχής, που έδωσαν περισσότερα εκατομμύρια λίρες από την τότε κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου. Βασικός οργανωτής της εκδήλωσης στη Θεσσαλονίκη, σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Σπύρου, που ήταν και επιθυμία του Δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, υπήρξε η φιλοπρόοδος και δημιουργική Αγγελική Νταλιάνη. Ανάμεσα στους ομιλητές, και ο Πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας Δαυΐδ Σαλτιέλ. Το Ασφαλιστικό ΝΑΙ, στο τεύχος 169, Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2017, είχε αφιερώσει αρκετές σελίδες για το γεγονός όπως και το www.NextDeal.gr, ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ).

Στο βιβλίο «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων», ένας ήρεμος μελετητής θα βρει αξιόλογα ιστορικά στοιχεία για την πόλη και για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, που έκαναν να μιλιούνται εβραιο-ισπανικά στην πόλη, που τα μισά εμπορικά κτίσματα και κατοικίες ήταν εβραϊκά και που το 1911, ο Δαυΐδ Μπεν Γκουριόν, όσο και ο Ιτσχάκ Μπεν Τσβι την επισκέφτηκαν για να την μελετήσουν, ως πρότυπο για ένα μελλοντικό εβραϊκό κράτος, όπως έγραψε ο Γιάννης Μπουτάρης σε μήνυμα που έστειλε, με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου, στην Ελληνική Πρεσβεία της Ουάσινγκτον, στις 30/11/2017. 

Στο βιβλίο γίνεται και αναφορά στην γενικότερη στάση του Ελληνοχριστιανικού πληθυσμού προς την Εβραϊκή Κοινότητα, τη στάση του Ελ. Βενιζέλου, που στην εποχή του (1928-1932) έφτασαν στο απόγειο της πολιτικής παραγωγικότητάς τους, με πλήθος εκδόσεων, εφημερίδων και άρθρων περί Εβραϊκής Ιστορίας, όπως και του Ι. Μεταξά. 

Ενδιαφέροντα και όσα γράφονται στο βιβλίο για τα σχολεία που θεωρούσαν «πιο ιερά και από συναγωγή» και που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην απελευθέρωση από Οθωμανική Αυτοκρατορία, όλων των λαών. Τότε η γλώσσα υπήρξε εθνικό όπλο πολλών λαών. Τότε εμφανίστηκε και η Παγκόσμια Ισραηλιτική Ένωση Αλλιάνς (έτος ιδρύσεως 1860), που ίδρυσε σχολεία και στη Θεσσαλονίκη (1873) και φοιτούσαν Εβραίοι, αλλά και μη Εβραίοι. Πρωτεργάτης ο Αλλατίνι Μωύς. Το 1913, η Αλλιάνς διηύθυνε στη Θεσσαλονίκη οκτώ ιδιωτικά σχολεία, νηπιαγωγεία, δημοτικά αρρένων και θηλέων, επαγγελματικές σχολές. Σύνολο μαθητών: 3.180. Εκτός των άλλων, έκαναν μαθήματα Τουρκικών και Γαλλικών (βασικό πρόγραμμα). Κέντρο βάρους, τα Εβραϊκά, για να γίνουν τα παιδιά καλοί Εβραίοι. Η πυρκαγιά του 1917 έκαψε οκτώ Εβραϊκά σχολεία της Αλλιάνς, αλλά στη συνέχεια ξανασυντονίστηκε η Κοινότητα και το 1928 αναφέρονται 25 Εβραϊκά Σχολεία σε στατιστικά στοιχεία. Συγγενείς του Διευθύνοντος Συμβούλου της Interasco, Κάρολου Σαΐα είχαν ασφαλιστική εταιρία τότε που έδωσε σημαντικές αποζημιώσεις στους ασφαλισμένους Εβραίους και ξανάρχισαν την κοινωική και επαγγελματική ζώη τους. Η Interasco συνεχίζει και σήμερα. τρεις γενεές μετά, τη μεγαλή ιστορία της. Οι εκτοπισμοί στο Άουσβιτς στην Γερμανική Κατοχή, οδήγησαν να χάσουν τη ζωή τους χιλιάδες και η νέα ανερχόμενη γενιά Ελλήνων Εβραίων. Περισσότερα διαβάστε στο βιβλίο, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια (Απρίλιος 2018), www.alexandria.gr. 

Οι Ασφάλειες Νταλιάνη (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ www.daliani-insurance.gr) ιδρύθηκαν το 1970, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Η Αγγελική Νταλιάνη, αριστοκράτισσα στη ζωή και το επάγγελμα, είχε καλούς δασκάλους για τις ασφαλίσεις, τον Ιερώνυμο Δελένδα (Allianz), τον Γιάννη Παλαιολόγο (Ελληνοβρετανική) και πληθώρα άλλων. Είναι η πρώτη και καλύτερη μεσίτης Ασφαλίσεων και από αυτούς που θεμελίωσαν τον θεσμό στη Θεσσαλονίκη, αρχόντισσα στα φερσίματα και πρωταγωνίστρια γυναίκα στον ασφαλιστικό κλάδο, από εκείνα τα χρόνια που οι άντρες ήθελαν τις γυναίκες σκλάβες στην κουζίνα, που σπάνιες ήταν οι εμφανίσεις δυναμικών γυναικών στο δημόσιο βίο. Προτείνουμε η ΕΑΕΕ να της απονείμει δημόσιο έπαινο ή και Γυναικείες Οργανώσεις. Από το 2007 έχει Υποκατάστημα στο Βουκουρέστι, συνεχίζοντας το έργο 39 Ασφαλιστών της εταιρείας «Ομόνοια», με έδρα την Βράιλα, τις Ασφαλιστικές των Γραικών στην Οδησσό, αλλά και των άλλων Μακεδόνων, όπως του Ν. Δούμπα από την Βλάστη Κοζάνης, που εδρεύει στην Αυστρία και του συνεχιστή Μελά Γιαννιώτη της ΙΝΤΕΡΣΑΛΟΝΙΚΑ. Περιζήτητη για συνεργασία από πολλές εταιρείες και με συσσωρευμένη εμπειρία πέραν των 45 ετών στην επίλυση και των πλέον περίπλοκων ασφαλιστικών προβλημάτων, η Αγγελική Νταλιάνη είναι συναδελφικό κόσμημα στη διαμεσολάβηση και αυτή που κάνει τη διαφορά για αύξηση του μέσου όρου φήμης των ασφαλιστών στη χώρα. Τα γραφεία της συνάπτουν Ασφαλίσεις Πυρός, Ζωής, Απώλειας Κερδών, Υγείας, Επαγγελματικών Ευθυνών, Κατασκευών, Μεταφορών, Αυτοκινήτων, Σκαφών, Πιστώσεων και Factoring, Διαχείριση Ζημιών, Βιομηχανικούς και Εμπορικούς Κινδύνους κλπ., συνεργαζόμενη με μεγάλες εταιρείες.

Η Αγγελική Νταλιάνη πρόσεξα ότι το γράμμα «λ» στο Χρόνια Πολλά το είχε καλλιτεχνικό, με προέκταση του κάτω μισού του «λ» προς τα αριστερά, σαν κάτι που δεν περιορίζεται, σαν χέρι αλληλεγγύης ή αγκαλιάς. Το ίδιο και στο περιτύλιγμα, στη φράση «Λίγο από Θεσσαλονίκη», το «λ» είχε προέκταση. Ρώτησα δύο ψυχολόγους, διάβασα τι σημαίνει ο γραφικός χαρακτήρας, από περιέργεια, αν και ήμουν σίγουρος ότι σημαίνει κάτι όχι συνηθισμένο. Βρήκα ότι τα γράμματα οι γραφολόγοι τα έχουν σε δύο ζώνες, άνω και κάτω, σημαίνοντας αναλόγως κάτι. Το «λ» ανήκει και στις δύο ζώνες και όσοι γράφουν το κάτω μέρος καλλιγραφικά, έχουν φιλοδοξίες, ιδανικά, αλλά είναι και ρεαλιστές, με τις υλικές ανάγκες και την ερωτική ζωή, είναι διακριτικοί, αλτρουϊστές, αλλά και με έντονη ζωή. Γενικώς, έχουν στοιχεία της άνω ζώνης, αλλά και κάτω, δηλαδή ενδιαφέροντες άνθρωποι, σαν την Αγγελική, που ονειρεύεται στον ουρανό περπατώντας γερά στη γη. Στο πρόσωπό της χαιρετίζουμε όλους τους φίλους στη Θεσσαλονίκη, ευχόμενοι υγεία και καλή χρονιά, τονίζοντας ότι η δουλειά είναι το παν κάποιες εποχές, αλλά πάντα η ζωή μας είναι το ΑΠΑΝ. Ας το προσέχουμε. Και φέτος ας το αγαπήσουμε πιο πολύ. Αξίζει! Ευάγγελος Σπύρου