Ο ΒΑΡΔΉΣ Ι. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΆΝΝΗΣ γεννήθηκε στην Επισκοπή Ρεθύμνου στις 13 Ιουλίου 1933. Έφυγε για την αιωνιότητα στις 12 Νοεμβρίου 2024, 91 ετών. Τον γνώριζα από μακριά, ακουστά, αλλά τον γνώρισα και από πολύ κοντά μέσω της συζύγου μου, Μαρίας Νταγαδάκη, κόρη της πρώτης δασκάλας του Βαρδή, Ελπίδας Αναγνωστάκη, από την Επισκοπή Ρέθυμνου. Ήξερα πολλές ιστορίες για τους «Βαρδινογιανναίους», για όλο το σόι στην Επισκοπή, όπου οι συγγενείς της συζύγου μου είχαν και παντοπωλείο συνεταιριστικό και λεωφορείο, όταν ένα απόγευμα η μητέρα του Βαρδή Χρυσή ζήτησε από την πεθερά μου να προσλάβει ο Βαρδής ένα παιδί της στο ξενοδοχείο «NJV Meridien», που ετοιμαζόταν στην πλατεία Συντάγματος, γωνία Σταδίου, απέναντι από την INTERAMERICAN, όπου εργαζόμουνα στην οδό Όθωνος ως διευθυντής Γραφείου. Η Μαρία ήξερε γαλλικά, επέμενε η μάνα Χρυσή ότι επιθυμία του Βαρδή ήταν να προσληφθεί. Οι σχετικές συζητήσεις πρόσληψης έγιναν με τον Παύλο Βαρδινογιάννη («Θα πας στη Reception και δεν θα σε κουνήσει κανείς!», είπε χαρακτηριστικά), όταν πήγαμε μαζί να τον δούμε, που διεκπεραίωσε ο κ. Αλεξανδρίδης. Στα εγκαίνια του «Meridien», που ήταν το 1980, στο οποίο έμενε ο Βαρδής (πριν μετακομίσει στην Εκάλη), πήγαμε με τον πεθερό μου Μανώλη Νταγαδάκη, που βρήκαμε και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και την αδελφή μου Ελένη. Στη φωτό ο Βαρδής απλώνει το χέρι να χαιρετήσει την αδελφή μου και μετά τον πεθερό μου, που γνωρίζονταν από τα παιδικά χρόνια, και εγώ δίπλα του (Φωτό: Αρχείο Ευάγγελου Σπύρου). «Για τη δασκάλα μου, ήθελα τη Μαρία», έλεγε ο Βαρδής, που την είχε έμπιστο άτομο στο «Meridien» στη Reception και κάθε πρωί έκανε μια «επιθεώρηση» παντού, ξεκινώντας από τα μαγειρεία και λέγοντας «από εκεί να αρχίζει η καθαριότητα…». Τότε έμεναν οι «πετρελαιάδες» από Σαουδική Αραβία εκεί που συνεργαζόταν η Motor Oil, ο Tom Pappas της ESSO Pappas και άλλοι επώνυμοι και διάσημοι, όπως η Ursula Andress, Γάλλοι ηθοποιοί κ.λπ. Μαζί εργαζόταν και ο Θωμάς Συνοδινός, μετέπειτα ιερεύς και κοντά στον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Ο Βαρδής βο- ηθούσε παντού τους Κρητικούς και οι συγχωριανοί του της Επισκοπής σε ανακοίνωση του θανάτου του είπαν: «Τώρα είναι μια στιγμή σιωπής και σεβασμού στη μνήμη του πρεσβυτέρου της μεγάλης οικογένειας, του ανθρώπου με τεράστια προσφορά, και κοινωνική και φιλανθρωπική, και επίσης στον κόσμο του επιχειρείν στο Ρέθυμνο, στην Κρήτη, την Ελλάδα μας. Ο μεγάλος Βαρδής Βαρδινογιάννης, ο αναγεννητής τόσων πραγμάτων που σήμερα όλοι απολαμβάνουμε στην καθημερινότητά μας, ο Πισκοπιανός μεγιστάνας, μια διεθνής προσωπικότητα, αναχώρησε για έναν άλλον κόσμο, αυτόν των αγγέλων, για να ανταμώσει την αγαπημένη του Μαριάννα». Τη Μαριάννα τη γνώρισα από πολύ κοντά όταν ήμουν διευθυντής Τύπου στην Unesco Πειραιώς & Νήσων και έβλεπα την αγάπη της στα άπορα παιδιά και τις δομές αστέγων και απόρων που πάντα υπεράσπιζε το έργο του Γιάννη Μαρωνίτη, απλή, καταδεκτική, γεμάτη προσφορά (δείτε φωτό).
Εκεί της μιλούσα για τον Βαρδή και την Επισκοπή! Θα ήθελα να αναφέρω και την οικειότητα του Βαρδή στους συγγενείς και συγχωριανούς με ένα περιστατικό στην κηδεία της μάνας Χρυσής στην Επισκοπή. Είχαν έρθει επιφανείς πολιτικοί, μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες, δημοσιογράφοι, τραπεζικοί κ.λπ. να συλλυπηθούν και καθισμένος, αποκαμωμένος και λυπημένος μόλις είδε τη Μαρία την τράβηξε κοντά του και της είπε «μείνε εδώ δίπλα μου, είσαι πιο κοντά από όλους!», όπως και έγινε. Ο Βαρδής έδινε υποτροφίες στα παιδιά τους που σπούδαζαν και ένας γονέας έστω είχε καταγωγή από Επισκοπή Ρεθύμνου, υποτροφία πήρε και η κόρη μου Ελπίδα, που σπούδασε στην Οξφόρδη Αρχιτεκτονική. Ζήτησαν λογαριασμό και κατέθεσαν ένα ποσό. Όταν η Ελπίδα πήρε πτυχίο, έστειλε ευχαριστήριο με φωτοτυπία του πτυχίου της και τον επισκέφτηκε στο γραφείο του στο Μαρούσι να τον ευχαριστήσει. Και μια άλλη φορά που τον χαιρέτησα στην Κόρινθο σ’ ένα ξενοδοχείο στο Λουτράκι που ήταν με Άραβες σε τυχαία συνάντηση που πήγα σε συνέδριο της Αγροτικής Ασφαλιστικής, με ρώτησε: «Πας στο χωριό στην Επισκοπή;» και του είπα ότι έφτιαξα το σπίτι της δασκάλας του, πεθεράς μου, μου χτυπά την πλάτη λέγοντας: «Αν ζεις εκεί το καλοκαίρι, είσαι πιο πλούσιος από μένα! Πας και στη Βρύση;».
Το περιοδικό Forbes υπολόγισε την περιουσία του για το 2024 σε 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια (ΒΗΜΑgazino, 17-11-2024) αυτού του Μεγάλου Έλληνα που πέντε λέξεις καθοδηγούσαν τη ζωή του: η πατρίδα, η οικογένεια, η ενσυναίσθηση, η Κρήτη και το Ναυτικό. Του Κρητικού από τα Σφακιά, παιδιού του Ιωάννη και της Χρυσής, που απεφοίτησε από τη σχολή Ναυτικών Δοκίμων και σταδιοδρόμησε ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, πριν ανοιχθεί στους ωκεανούς της οικονομίας και τους πετρελαϊκούς, ναυτιλιακούς, τραπεζικούς, ξενοδοχειακούς κλάδους, καθώς και στα ΜΜΕ και τον αθλητισμό, με ναυαρχίδα τη Motor Oil και να κατακτήσει τον κόσμο.
Θα τον θυμούνται όλοι ως κορυφαίο επιχειρηματία, φιλάνθρωπο, οραματιστή, ανθρωπιστή, μεγάλο Κρητικό, που αγαπούσε την οικογένεια και τους άλλους, που συνήθιζε να λέει «να νοιάζεστε για τον διπλανό σας».
Ευάγγελος Σπύρου
Δείτε σε ηλεκτρονική μορφή το άρθρο παρακάτω:
