Το τζάντζαλο είναι το κουρέλι, το ράκος. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, σε Ιταλία, Γερμανία, Ελβετία, Βαλκάνια, Ιρλανδία, επίσης σε Αφρική, Μικρά Ασία, Τουρκία, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Αρμενία, Κύπρο, Γεωργία και Άπω Ανατολή, κρεμάνε κουρέλια από τα ρούχα αρρώστων (τζάντζαλα), πάνω σε δένδρα, για να μεταφέρουν το κακό (αρρώστια) από τον άρρωστο στα κουρέλια και τα δένδρα και να τα πάρει ο αέρας μακριά, κάτι που γίνεται συχνά. Το φαινόμενο το απαντάμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, σε Κρήτη, Πελοπόννησο, Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη... Στη Μυτιλήνη υπάρχει εκκλησία του «Αϊ-Γιάννη του Τζαντζαλιάρη». Στο έργο «Νύφες» του Π. Βούλγαρη, ένα μέρος του οποίου γυρίστηκε στα Χανιά, υπήρχαν κουρέλια-τζάντζαλα στα δέντρα, στη Μονή Αγίας Τριάδος Τζαγκαρόλων Χανίων Κρήτης, απ’ όπου ξεκινούσαν για Αμερική οι Νύφες.
Στο βιβλίο «Λεξικό Ιατρικής Λαογραφίας» του Γ. Ρηγάτου, είδαμε φωτογραφίες με τζάντζαλα σε δέντρα στην εκκλησία Άγιος Γεώργιος Κουδουνά στην Πρίγκηπο και στην Αχαΐα - Άγιος Νικόλαος «Σπάτα». Η λέξη τζάντζαλο έχει ιταλική προέλευση: cencio - cencerelo = κουρέλι. Ο Αργύρης Εφταλιώτης, σε λογοτεχνική καταγραφή του φαινομένου, γράφει: «Πίσω από τα βουνά, κατά τη θάλασσα, είχαμε και τότες το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων, μα τότες ήταν ένας γύρος πέτρες, η αγριλιά στο πλάι γεμάτη κουρέλια, που τα δέναν οι μανάδες για ν’ αφήσουν εκεί τις αρρώστιες των παιδιών τους...» (Αργ. Εφταλιώτης, Μαρίνος Κονταράς και άλλες Νησιώτικες Ιστορίες). «Είδα γυναίκες να περνούν σκυφτές και με λαχτάρα κάτω από την πανάρχαια θαυματουργή καμάρα και να κρεμούν στη λυγαριά λογιώνε κουρελάκια, κομμένα από των αρρώστων παιδιών τα ρουχαλάκια» (Σ. Α. Προκοπίου - Πηγή: Γ. Ρηγάτος). Τζαντζαλιάρης αναφέρεται και ο Αϊ-Γιάννης Τζαντζαλιάρης στους Αγίους Σαράντα, στα Δαρδανέλια.
Όλα αυτά με προβληματίζουν και σχετικά με τα πρακτικά γύρω από τις αρρώστιες, που είναι τα φάρμακα, οι νοσηλείες, οι γιατροί, τα αναπηρικά καρότσια, οι νοσοκόμες, οι συνοδοί, οι προστάτες των αρρώστων όταν φύγουν οι «προστάτες» γονείς ή φίλοι κ.λπ. Και αυτά, επειδή οι «αέρηδες» και τα θαύματα διά μέσου των αιώνων ήταν πάντα λιγότερα από αυτούς που είχαν πρόβλημα... Ο Θεός βοηθά και ας ελπίσουμε στη βοήθεια των αγίων και στην «παιδαγωγική» προς μετάνοια σημασία των ασθενειών.
Μήπως έχουν ρόλο και οι ασφάλειες ζωής - υγείας, ως πρόνοια, μαζί με τις προσευχές μας; Μήπως οι ασφάλειες ζωής είναι και στο ζήτημα πληρωμής εξόδων να γίνουν κάποιοι καλά και να μην επιβαρύνουν άλλους; Μήπως τα «τζάντζαλα» στα δέντρα είναι και «μηνυματάκια» να πράξουμε τα δέοντα πριν «κρεμάσουμε» κουρελάκια στα δέντρα; Ο Θεός φροντίζει για όλα και δίνει και τροφή στα πουλιά, αλλά, όπως διάβασα, δεν βάζει την τροφή στο στόμα! Πρέπει να ψάξουν, να πετάξουν εδώ κι εκεί, να χορτάσουν και μετά να κελαηδήσουν, δοξάζοντας τον Θεό και ευχαριστώντας Τον!
Μου αρέσει στο «Πάτερ Ημών», η προσευχή, «και μη εισενέγκεις ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού», που πάει να πει «μη μας βάζεις σε προβλήματα, αλλά και αν μπούμε, βγάλε μας»!
Ας ζητήσουμε και εμείς, κάνοντας κάτι... Μην περιμένουμε, κρεμώντας μόνο τζάντζαλα! Ας ξαναπούμε: «ρύσαι ημάς»!
Ε.Σ.
Διαβάστε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στη στήλη Ασφαλιστικό Underwriting, του περιοδικού Ασφαλιστικό ΝΑΙ, τεύχος 195, Μάρτιος - Απρίλιος 2022 (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):
