Προκαλεί απορία το που βρίσκονται όλη την εβδομάδα τα δεκάδες, εκατοντάδες και χιλιάδες αντικείμενα που βγάζουν οι μόνιμοι ή οι περιστασιακοί εμπορευόμενοι την Κυριακή στο Μοναστηράκι (περιορίζομαι εδώ γιατί υπάρχουν κι ένα σωρό άλλα σημεία στην πόλη που γίνονται παζάρια με παλιά, μεταχειρισμένα αλλά και άλλα είδη που εμφανίζονται ξαφνικά από το πουθενά) και η προέλευσή τους παραμένει ένα μυστήριο.
Κάπου στεγάζονται κι αυτά, άλλα σε κοντινές αποθήκες κι άλλα σε μακρινά από το κέντρο μέρη αλλά οτιδήποτε κι αν είναι, στο Μοναστηράκι αποκτούν κάποια αξία γιατί εκεί κατευθύνονται όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν κάποιο παλιό αντικείμενο που τους ενδιαφέρει ή «αντίκα» για πολλούς άσχετους. Οι πραγματικά πάντως ενδιαφερόμενοι και όσοι δηλώνονται συλλέκτες δεν περιμένουν την Κυριακή να βρούνε αυτό που επιθυμούν αλλά έχουν τις άκρες τους στην πιάτσα των παλαιοπωλών κι έτσι εξυπηρετούνται. Την Κυριακή αυτοί κατεβαίνουν από για να κόψουν κίνηση και ενδεχομένως βρουν κάτι γιατί εκτός από τους επίσημους και αναγνωρισμένους παλαιοπώλες περιστασιακά και άλλοι που αδειάζουν την πραμάτεια τους σε κάποια γωνία και ότι καταφέρουν να πουλήσουν.
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι που οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν σπάνια αντικείμενα, άλλα με ελληνική προέλευση κι άλλα από τις γειτονικές χώρες που φτάνουν για πώληση στην Ελλάδα. Έτσι πολύ συχνά βλέπουμε απλωμένα παραδοσιακά αντικείμενα της Βουλγαρίας, Αλβανίας, της Τουρκίας ακόμη στο Μοναστηράκι. Παλιότερα σωροί ήταν τα πράγματα που έφερναν από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και είχαν αποκτήσει μάλιστα και όνομα. Ρωσοποντιακά τα έλεγαν από τους λεγόμενους Ρωσοπόντιους που τα έφερναν από τις πατρίδες που εγκατέλειψαν στην Ελλάδα για να βγάλουν λίγα χρήματα. Σιγά – σιγά αυτά σταμάτησαν γιατί απλά έπαψε να έρχεται πια κόσμος από εκεί και κόπηκαν και οι γέφυρες που συνέδεαν κάποιους με αυτές τις χώρες. Ανεξάντλητες φαίνεται να παραμένουν προς το παρών οι πηγές από τις βαλκανικές χώρες κι έτσι συντηρείται αυτή η ιδιότυπη αγορά.
Όλα αυτά είναι λεπτομέρειες που ελάχιστοι δίνουν σημασία αλλά του αρέσει να χαζεύουν διάφορα αντικείμενα, όπως μια παμπάλαια φωτογραφική μηχανή με φυσούνα, ολόκληρο έπιπλο που φάνηκε χθες στο Μοναστηράκι, στην Αγίου Φιλίππου. Μια μηχανή που η ηλικία της ήταν σίγουρα παραπάνω από έναν ενάμιση αιώνα, η οποία φυσικά και δεν δουλεύει, μόνο διακοσμητικός είναι ο ρόλος της και λίγους συλλέκτες ή ειδικούς μπορεί να ενδιαφέρει. Μια όντως εντυπωσιακή μηχανή που την φωτογράφιζαν ασταμάτητα με τα κινητά τους όσοι περνούσαν από εκεί και το γεγονός δημιουργούσε μια ενδιαφέρουσα αντίθεση. Όχι βέβαια για όλους αλλά για κάποιους που έχουν ασχοληθεί με την ιστορία της φωτογραφίας και έχουν εντρυφήσει στο έργο μεγάλων φωτογράφων, Ελλήνων ή ξένων.
Μόνο αυτοί θα μπορούσαν να εξηγήσουν σε όσους στέκονταν και την φωτογράφιζαν ότι με μια τέτοια κάπως ελαφρότερη γιατί αυτή είναι ασήκωτη και δούλευε σε φωτογραφείο όργωσε την Ελλάδα στις αρχές του περασμένου αιώνα για παράδειγμα ο σπουδαίος Γάλλος φωτογράφοες Φρεντ Μπουασονά και μας άφησε ανεκτίμητες φωτογραφίες. Κάτι που σήμερα φαίνεται αδιανόητο καθώς η φωτογράφιση γίνεται με ένα σωρό συσκευές ελαχίστου βάρους και ευκολίας, πράγμα που έχει ταπεινώσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την τέχνη και έχει σαν αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζει καμιά πλέον σε έναν ωκεανό αδιάφορων και κακοστημένων φωτογραφιών που τρέχουν πια στο διαδίκτυο.
Πέρα απ’ αυτά όμως αυτή η ιστορική φωτογραφική μηχανή που φάνηκε χθες στο Μοναστηράκι και μακάρι να βρει τη θέση και την φροντίδα ενός άξιου συλλέκτη, αν είχε στόμα ή τις δυνατότητες της σημερινής τεχνολογίας που τίποτε δεν σβήνεται, πόσα θα είχε να πει γι’ αυτά που είδε το μάτι της σε εκείνον που θα μπορούσε να την ακούσει…
