«Ελληνομουσείο Αγράφων» είναι η επωνυμία της Σχολής της Αγίας Παρασκευής των Βραγγιανών Αγράφων την οποία ίδρυσε το 1650 στο χωριό Βραγγιανά ο μέγας διδάσκαλος του γένους Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός (1957 - 1682) ο οποίος έμεινε εκεί μέχρι τον θάνατό του αφοσιωμένος στη μελέτη και την συγγραφή.
Οι σπουδαιότεροι από τους διαδόχους του ήταν ο Αναστάσιος Γόρδιος ο Βραγγιανιώτης (1654 - 1729) ο οποίος είχε σπουδάσει κλασσική γραμματεία και ιατροφαρμακευτική στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα και ο ιερομόναχος Θεοφάνης από τον Φουρνά Ευρυτανίας (1719 – 1735) οι οποίοι συνέχισαν, μέσα σε χαλεπούς χρόνους το έργο του Ευγένιου Γιαννούλη. Το «Ελληνομουσείο» στα δυσπρόσιτα και απομακρυσμένα Βραγγιανά, όπως εξάλλου και η Σχολή του Καρπενησίου που ήκμασε στους ίδιους χρόνους πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στην παιδεία του δουλωμένου Γένους και από εκεί προήλθαν πολλοί πνευματικοί άνθρωποι που έσπειραν την μόρφωση στ’ Άγραφα και σε άλλα μέρη και κράτησαν όρθιες τις ψυχές των Ελλήνων.
Η μνήμη αυτών των μεγάλων δασκάλων του Γένους τιμάται με πολλούς τρόπους από τους Βραγγιανιώτες και τους Ευρυτάνες και ιδιαίτερα από τον Σύλλογο «Αναστάσιος Γόρδιος» και τον ιατρό Κωνσταντίνο Τσιώλη ο οποίος συστηματικά ασχολείται με το «Ελληνομουσείο» και συντηρεί την προσφορά του στους νεότερους. Προς τιμήν μάλιστα του Αναστασίου Γορδίου φέρει και το όνομά του. Με πρωτοβουλία του Συλλόγου γίνεται κατ’ έτος την ημέρα της κοίμησής του μνημόσυνο στην Αγία Παρασκευή (Γούβα).
Έτσι κι εφέτος, με την παρουσία πλήθους πιστών από τα Άγραφα αλλά και την ευρύτερη περιοχή και από την Αθήνα ακόμη, στις 7 Ιουνίου τιμήθηκε η μνήμη του στην γενέτειρά του αλλά και αλλού. Την παραμονή, στον ιστορικό ιερό ναό της Αγίας Παρασκευής, καθολικό της πάλαι ποτέ ομωνύμου μονής τελέστηκε εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας με λειτουργό τον π. Κωνσταντίνο Κουτσουπιά και ιεροψάλτη τον Περικλή Αντωνίου. Την επομένη το πρωί τελέστηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας με τον ίδιο ιερέα και ιεροψάλτες τους Περικλή Αντωνίου, Θεοφάνη Θεοδώρου και Γεώργιο Μαντζιάρα. Την φροντίδακαι την επιμέλεια όλων είχε ο δραστήριος, επιμελής και πάντα πρόθυμος επίτροπος της Ενορίας Αριστείδης Θωμά Τσιώλης.
Στους προσκυνητές της μνήμης του οσιακής βιοτής λογίου ιερομονάχου προσφέρθηκαν, εκ μέρους της ενορίας του Αγίου Γεωργίου Μεγ. Βραγγιανών γλυκίσματα, αναψυκτικά και καφές και εκ μέρους του συλλόγου «Αναστάσιος Γόρδιος» επίσης γλυκίσματα αλλά και αναμνηστικό τετρασέλιδο δελτάριο με περιεχόμενο σχετικό με το έργο και τη δράση του Γορδίου.
Ακολουθίες στη μνήμη του Αναστασίου Γορδίου τελέστηκαν επίσης στην Αθήνα, στον ιερό ναό των Αγίων Αναργύρων στην Πλάκα, το γνωστό και ως μετόχιον του Παναγίου Τάφου, όπου παρευρέθη και ο Γεώργιος Μπετχαβᾶς πρόεδρος του συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος», αλλὰ και στον ιερό ναό της Αγίας Βαρβάρας στο Ίλιον Αττικῆς με πρωτοβουλία του αγραφιώτη (από το Μοναστηράκι των Αγράφων) εφημερίου του ναού π. Παναγιώτη Κολοκώτσιου.
Ο Αναστάσιος Γόρδιος -κατά κόσμον Αλέξιος Παπαλέκας- ήταν «ἀνακάλυψη» του Ευγενίου Γιαννούλη ο οποίος ως διδάσκαλός του αντελήφθη τα πνευματικά και ψυχικά χαρίσματα του μαθητή του. ‘Ηταν ὁ επιφανέστερος από τους μαθητές του Ευγενίου και ‒ως ευγνώμων μαθητής‒ βιογράφησε τον διδάσκαλό του. Υπήρξε πολυγραφότατος και με μεγάλη απήχηση στον κλήρο και τον λαό την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Το τετρασέλιδο δελτάριο, στο οποίο εικονογραφείται ὁ Αναστάσιος Γόρδιος δια χειρός Μαρίας Παναγοπούλου, φιλοτεχνήθηκε με πρωτοβουλία του συλλόγου «Αναστάσιος Γόρδιος». Ακόμη, περιλαμβάνει σύντομο βίο του Γορδίου αλλά και ένα αυτόγραφό του. Τέλος, καταχωρούνται και δύο τροπάρια από Ακολουθία του Αναστασίου Γορδίου συντεθείσα (2016) υπό Χρήστου Κονταξῆ († 3.9.2018). Η σύνθεση, η επιμέλεια και ἡ δαπάνη έκδοσης και κυκλοφορίας του 4σέλιδου εντύπου έγινε από την οικογένεια του Ἀριστείδου Σπ. Τσιώλη († 2.7.2021), εις μνήμην αιώνιον αυτού.
Περισσότερα για τον Αναστάσιο Γόρδιο και το «Ελληνομουσείο Αγράφων» στο https://ellinomouseionagrafon.blogspot.com/.
Στις φωτογραφίες: Στιγμιότυπα από την ημέρα στην Αγία Παρασκευή Βραγγιανών.
