«Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) δεν προκαλεί μόνο τα άμεσα ορατά σε όλους εγκαύματα, αλλά μπορεί να επιδράσει αρνητικά στο DNA των κυττάρων του δέρματος, προκαλώντας βλάβες σ’ αυτό, οι οποίες εκφράζονται με διάφορους τρόπους. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται η φωτογήρανση, με μείωση της ελαστικότητας του δέρματος και εμφάνιση χαλάρωσης, δημιουργία ρυτίδων ή κηλίδων, αλλά και η εμφάνιση προκαρκινικών και καρκινικών βλαβών του δέρματος. Η επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα λειτουργεί συσσωρευτικά και ξεκινάει από την παιδική μας ηλικία με την έκθεσή του στις ακτίνες του ήλιου. Το θετικό είναι ότι όταν η έκθεση στον ήλιο γίνεται έχοντας προστατεύσει το δέρμα με αντιηλιακά μέσα επιβραδύνουμε αυτή τη διαδικασία. Άλλωστε η σωστή και ελεγχόμενη έκθεση στον ήλιο είναι απαραίτητη για την υγεία του ανθρώπου και την πρόληψη ή και αντιμετώπιση ορισμένων ασθενειών», μας εξηγεί η κ. Ναταλία Ρομποτή, δερματολόγος Ιδιωτικού Πολυιατρείου Ηλιούπολης, εξειδικευθείσα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Έσσεν Γερμανίας.
Ήδη έχει γίνει συνείδηση σχεδόν σε όλους ότι η έκθεση στον ήλιο είναι επικίνδυνη όταν δεν λαμβάνονται τα αναγκαία προφυλακτικά μέτρα και η πλειοψηφία πια των ανθρώπων προστατεύει το δέρμα του, υπό τον φόβο της ανεπανόρθωτης βλάβης του, που -στη χειρότερη μορφή του- δεν είναι άλλη από τον καρκίνο. Όμως, η χρήση του αντιηλιακού δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο κατά την περίοδο των διακοπών, αλλά και μετά απ’ αυτές, ιδιαίτερα στη χώρα μας που έχει έντονη ηλιοφάνεια τους περισσότερους μήνες το χρόνο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η φροντίδα του δέρματος πρέπει να σταματά στο αντηλιακό.
Η θερμότητα του ήλιου προκαλεί αφυδάτωση, κυρίως στις απροστάτευτες περιοχές του δέρματος και μειώνει την έκκριση των φυσικών ελαίων του. Αφυδάτωση προκαλεί και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, φαινόμενο σύνηθες κατά τη διάρκεια των διακοπών.
«Μετά από μερικές ημέρες έκθεσης της επιδερμίδας στον ήλιο και τη θάλασσα, το δέρμα αρχίζει να αφυδατώνεται, παρατηρείται δηλαδή απώλεια νερού από τις στοιβάδες του. Το φαινόμενο αυτό μπορεί, αναλόγως της έκτασης του προβλήματος, να γίνει ορατά αντιληπτό. Η ξηροδερμία είναι το κύριο χαρακτηριστικό του αφυδατωμένου δέρματος, η οποία προκαλεί απολέπιση (ξεφλούδισμα), κνησμό (φαγούρα) και ενδεχομένως μικρές ρωγμές στο δέρμα. Επίσης, συχνά παρατηρείται τσούξιμο μετά την εφαρμογή τοπικών σκευασμάτων», προσθέτει η κ. Ναταλία Ρομποτή.
Δεν είναι ανεπανόρθωτες όμως αυτές οι βλάβες. Υπάρχουν τρόποι να επαναφέρουμε το δέρμα στην πρότερη κατάσταση ακολουθώντας ορισμένα πολύ απλά βήματα, που άλλα μπορούν να γίνουν στο σπίτι και άλλα απαιτούν τη συνδρομή του δερματολόγου. Ειδικότερα:
Απολέπιση: Όταν το δέρμα έχει ταλαιπωρηθεί λόγω της έκθεσης στον ήλιο και της εφαρμογής διαφόρων τοπικών προϊόντων με αποτέλεσμα να χάσει τη λάμψη του, η χρήση ενός απαλού απολεπιστικού, με ή χωρίς σφουγγαράκι, απομακρύνει τα κατεστραμμένα δερματικά κύτταρα και τα υπολείμματα από κρέμες. Η αυξημένη πίεση στο δέρμα κατά τη διαδικασία απολέπισης απαγορεύεται, καθώς είναι πιθανό να προκαλέσει ερεθισμό και φλεγμονή. Προσοχή όμως: σε περιπτώσεις εγκαύματος δεν επιτρέπεται η απολέπιση έως ότου υποχωρήσει πλήρως η ερυθρότητα.
Ωστόσο, προκειμένου να αποκτήσει και πάλι το δέρμα τη χαμένη λάμψη του, σε πολλές περιπτώσεις δεν επαρκεί η προσωπική περιποίηση αλλά απαιτείται επαγγελματική παρέμβαση. Η χημική απολέπιση (peeling) αντί να απομακρύνει μόνο τα πολύ επιφανειακά νεκρά κύτταρα του δέρματος αφαιρεί επιπλέον τις κατεστραμμένες εξωτερικές στιβάδες του δέρματος, αποκαλύπτοντας έτσι τα λιγότερο κατεστραμμένα κύτταρα. Με τον τρόπο αυτό το δέρμα δείχνει υγιέστερο και πιο λαμπερό.
Ενυδάτωση: Η εφαρμογή ενυδατικής και καταπραϋντικής μάσκας στο δέρμα 3 φορές την εβδομάδα το “ξεδιψά”. Παράλληλα, απαραίτητη είναι η περιποίηση του δέρματος με ενυδατικά προϊόντα μέρα και νύχτα, για να επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση αλλά και να διατηρηθεί ενυδατωμένο.
Ενυδάτωση όμως χρειάζεται όχι μόνο το δέρμα, αλλά και ολόκληρος ο οργανισμός. Η αφυδάτωση που προκαλεί η ζέστη, ο ήλιος και η κατανάλωση αλκοόλ, στην οποία οι περισσότεροι λίγο πολύ υποκύπτουν κατά τη διάρκεια των διακοπών, επιβάλλει την ενυδάτωση εκ των έσω, με τη λήψη επαρκούς ποσότητας νερού ή/και φυσικών χυμών.
Προστασία: Για τη διατήρηση μιας βελτιωμένης επιδερμίδας μετά τα παραπάνω βήματα, απαιτείται και η συνεχής χρήση αντηλιακής προστασίας ώστε να αποφευχθεί η πρόκληση νέων δερματικών βλαβών. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση κατάλληλων γυαλιών, καπέλου και αντηλιακών προσώπου και σώματος με SPF τουλάχιστον 30, ειδικά το καλοκαίρι στη χώρα μας, λόγω της έντονης ηλιοφάνειας.
Πέραν της αφυδάτωσης και της αισθητικής αποκατάστασης, τα δερματικά προβλήματα είναι μεταξύ των πιο συχνών ιατρικών επισκέψεων των ταξιδιωτών όταν επιστρέφουν στη βάση τους, τα κυριότερα των οποίων προκύπτουν από τσιμπήματα εντόμων και βακτηριακές λοιμώξεις.
«Όμως υπάρχουν και σοβαρότερες βλάβες που προκαλεί ο ήλιος, μεταξύ αυτών και η ακτινική υπερκεράτωση, η οποία είναι προκαρκινική αλλοίωση που εμφανίζεται σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία και αποτελεί έμμεσο δείκτη του αυξημένου κινδύνου που διατρέχει ένα άτομο να εμφανίσει επιθηλιακό καρκίνο του δέρματος. Εμφανίζεται συνήθως ως μια τραχειά, ψηλαφητή, ερυθηματώδη (κοκκινωπή) βλάβη με προσκολλημένα λέπια συχνότερα στο πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής, το λαιμό ή τους βραχίονες. Ένα μικρό ποσοστό αυτών των βλαβών μπορεί να εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνο του δέρματος. Γι’ αυτό και η εμφάνιση οποιουδήποτε ύποπτου σημαδιού στο δέρμα, συμπεριλαμβανομένων ανοιχτών πληγών που δεν κλείνουν ή σημαδιών/σπίλων που μεταβάλλονται πρέπει να αποτελεί λόγο επίσκεψης σε δερματολόγο», τονίζει η κ. Ρομποτή.
Βέβαια, ο ήλιος είναι απαραίτητος για την καλή λειτουργία του οργανισμού μας, οπότε το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να είμαστε προνοητικοί, να φροντίζουμε το δέρμα μας και να επισκεπτόμαστε το δερματολόγο τόσο προληπτικά όσο και στην περίπτωση εμφάνισης μιας οποιασδήποτε δερματικής αλλαγής.
