close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ηλίας Προβόπουλος: Αποκριάτικα ήθη κι έθιμα στη Δυτική Φθιώτιδα
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
13/3/2024 - 10:14
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Ηλίας Προβόπουλος: Αποκριάτικα ήθη κι έθιμα στη Δυτική Φθιώτιδα

Ηλίας Προβόπουλος, 13/3/2024
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Στην Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία Αποκριές ονομάζονται οι τρεις τελευταίες εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή. Η περίοδος αυτή χρονικά συμπίπτει με τη γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων της ελληνικής αρχαιότητας που ήταν αφιερωμένες στο μυθικό θεό Διόνυσο, θεό του κρασιού και του γλεντιού. Λέξη αντίστοιχη είναι και το καρναβάλι. Είναι παραφθορά της ιταλικής λέξης καρναβάλ, η οποία προέρχεται από λατινικό Carne-levame και σημαίνει άρση του κρέατος, δηλαδή αποκριά.

Το καρναβάλι έχει κι αυτό τις ρίζες του στα Σατουρνάλια. Ήταν ρωμαϊκή γιορτή, αντίστοιχη των Διονυσίων. Ήταν γιορτή της άνοιξης, της αναγέννησης της φύσης. Κύριο χαρακτηριστικό των αρχαίων γιορτών που αναφέραμε ήταν η μεταμφίεση και η διασκέδαση.

Η Εκκλησία μας προσπάθησε να σβήσει τα κατάλοιπα αυτών των ειδωλολατρικών εκδηλώσεων καθιερώνοντας μια γιορτή που την ονόμασε Αποκριά. Την καθιέρωσε ως προετοιμασία για τη νηστεία της Λαμπρής. Όμως αν και πέρασαν αιώνες η Αποκριά κράτησε τον εύθυμο και γιορταστικό χαρακτήρα της.

Η Αποκριά λοιπόν, που σημαίνει αποχή από το κρέας, είναι μια γιορτή προς το τέλος του χειμώνα. Παλιότερα για τους κατοίκους των χωριών ήταν μια χαρούμενη ανάπαυλα στη μονότονη, χειμωνιάτικη αγροτική και κτηνοτροφική ζωή. Και τούτο γιατί σήμαινε ατέλειωτο γλέντι, πολυφαγία, μασκάρεμα, αστεία, αθυροστομία και γενικά κέφι και σάτιρα. Όλα αυτά κορυφώνονται την τελευταία Κυριακή, την Τυρινή όπως λέγεται, και σε πολλά μέρη την Καθαρά Δευτέρα. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω εύθυμο τραγουδάκι: « Τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα. Πέθανε ο κρέος πέθανε, ψυχορραγεί ο τύρος, σηκώνει ο πράσος την ουρά και ο κρέμμυδος τα γένια». Ή «τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα, τ΄ ακούσατε μαρ΄ ούλες; για λάχανα και βρούβες».

Για τα έθιμα των παλιών καιρών, που κάποια από αυτά συνεχίζονται και στις μέρες μας, θα κάνουμε λόγο. Τα συναντάμε στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Φθιώτιδας:

Βλάχικος γάμος

Είναι κωμική αναπαράσταση του βλάχικου γάμου, όπως αυτός γινόταν παλιότερα. Σκηνές που προκαλούν γέλιο είναι το πηγαινέλα των προξενητάδων στους υποψήφιους συμπέθερους, η κουβέντα για την προίκα, τα τελειώματα με την αλλαγή των δακτυλιδιών, οι προετοιμασίες για το γάμο, το «μπαρμπέρισμα του γαμπρού», η τελετή του γάμου και φυσικά τα επακόλουθα της πρώτης γαμήλιας νύχτας του ζευγαριού. Τελειώνει συνήθως με φαγοπότι και χορό, συνοδεία δημοτικής ορχήστρας.

Αρκούδα

Έθιμο, παλιό, ήταν η περιφορά αρκούδας, τις μέρες αυτές προπάντων, από τσιγγάνους. Ο αρκουδιάρης κρατούσε νταούλι ή ντέλφι κι ένα στειλιάρι. Η αρκούδα ήταν δεμένη με αλυσίδα από τη μύτη ή τα χείλια της και χόρευε ή έκανε μιμητικές κινήσεις. Το έθιμο αυτό αναβιώνει αλλά με μασκαρεμένη αρκούδα φυσικά και όχι αληθινή.

Γαϊτανάκι

Είναι τεχνικό χορευτικό παιχνίδι με πανάρχαιες ρίζες. Χορεύεται συνήθως από αγόρια και κορίτσια που πλέκουν κορδέλες (γαϊτάνια) σε ένα ξύλινο κοντάρι με τη συνοδεία μουσικής. Ο επικεφαλής της παρέας με μια σφυρίχτρα δίνει το παράγγελμα για πλέξιμο και ξετύλιγμα. Παίζεται (χορεύεται) στους δρόμους, στις πλατείες και σε κοινόχρηστους γενικά χώρους.

Καμήλα

Το συμπαθέστατο αυτό τετράποδο παριστάνουν δύο άτομα τυλιγμένα με ύφασμα γεμάτο πολύχρωμες χάντρες και φούντες. Έχει μακρύ λαιμό και το κεφάλι το φτιάχνουν συνήθως με κόκαλο από κεφάλι αλόγου. Τα σαγόνια ανοιγοκλείνουν με ειδικό μηχανισμό (καρούλια).

Οι ινδιάνοι

Μονοπωλούν μέχρι σήμερα τα αποκριάτικα δρώμενα στη Μακρακώμη. Το έθιμο αυτό ξεκίνησε το 1958 και κορυφώνεται την Καθαρή Δευτέρα με την μεγάλη παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων.

Μασκαρέματα

Την τελευταία Κυριακή, την Τυρινή όπως ονομάζεται, αλλά και κατά τη διάρκεια όλης της εβδομάδας, συναντά κανείς στους δρόμους μεταμφιεσμένους να επισκέπτονται συγγενικά και φιλικά σπίτια, να χορεύουν, να αστειεύονται και να σατιρίζουν. Παλιότερα βάφονταν με μπογιές, κρεμούσαν πάνω τους κουδούνια, έβαζαν στο κεφάλι τους τουρλούκια και κρατούσαν στα χέρια τους για τους περίεργους κάλτσες με λιχνισμένη στάχτη, σα θυμιατό. Το σκηνικό αυτό το συμπλήρωναν οι οργανοπαίχτες σκορπίζοντας άφθονο κέφι στις γειτονιές, στις πλατείες και τα βράδια στις ταβέρνες.

Φαγοπότι

Το βράδυ της τελευταίας Κυριακής, εκείνα τα χρόνια, οι οικογένειες μαζεύονταν σε φιλικά ή συγγενικά σπίτια με τα φαγητά τους. Έστρωναν τραπέζι με τυρόπιτες, κότες και άφθονο κρασί. Άρχιζε το φαγοπότι με ευχές, αστεία, τραγούδια κι ύστερα χορό. Όλοι χόρευαν και τραγουδούσαν, ακόμα κι οι γριές, όπως λέει και το λαϊκό τραγούδι:

«Τις μεγάλες αποκριές

που χορεύουν οι γριές

σαν τομάρια σαν προβιές

και μια γριά μονοδοντού

άντρα γύρευε η πορδού».

Οι μασκαράδες μπαινόβγαιναν. Στο τζάκι ή στη θράκα της ξυλόσομπας και του μαγγαλιού έβαζαν και τ΄ αυγά. Ονοματισμένα με τα ονόματα των μελών κάθε οικογένειας με σειρά ανάλογη της ηλικίας των. Το αυγό που ίδρωνε, που έβγαζε σταγονίδια νερού στο τσόφλι δηλαδή καθώς ψηνόταν, σήμαινε τον τεμπέλη και ανεπρόκοπο και κατ΄ άλλους τον γερό όλης της οικογένειας. Το έθιμο αυτό είχε το συμβολισμό του: το αυγό ήταν το τελευταίο αρτύσιμο έδεσμα που σφράγιζε τη νηστεία. Θα την αποσφράγιζε το κόκκινο αυγό της Λαμπρής.

Κούλουμα

Είναι πανελλήνιο έθιμο και συμβολίζει το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης. Πιθανότατα ετυμολογικά η λέξη να προέρχεται από την αλβανική colum= καθαρός ή την ιταλική cumulus= σωρός. Χαρακτηρίζεται από την ομαδική έξοδο προς την εξοχή, φαγοπότι με νηστήσιμα εδέσματα και το πέταγμα του χαρταετού. Σε κάποια χωριά, όπως στον Άγιο Γεώργιο Τυμφρηστού, τη μέρα αυτή πραγματοποιούνταν γαϊδουρομαχίες, παίζαν τη γουρούνα και σερβίρονταν φασουλάδα και χαλβάς.

Σαρακοστιανά εδέσματα σερβίρονται και στις μέρες μας στη Σπερχειάδα και άλλα χωριά.

Αυτά είναι μερικά από τα έθιμα και παραδόσεις της Αποκριάς που όπως προαναφέραμε κάποια από αυτά συνεχίζονται, έστω και χλωμά στις μέρες μας. Σήμερα αποκριά σημαίνει φαντασμαγορικό θέαμα με παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων, φανταχτερές στολές, πάρτι μασκέ κ.ά. Εκείνα τα χρόνια η Αποκριά είχε έναν καθολικό, αυθόρμητο, γνήσιο και απλό χαρακτήρα. Μικροί, μεγάλοι, μασκαρεμένοι κι αμασκάρευτοι, χαίρονταν, τραγουδούσαν, σατίριζαν, διασκέδαζαν με την καρδιά τους. Κι όλα αυτά με σοβαρότητα κι αξιοπρέπεια.

Καλές αποκριές!


ΥΓ. Το κείμενο και οι φωτογραφίες από τον δάσκαλο και μελετητή της ιστορίας της Δυτικής Φθιώτιδας Βασίλη Κανέλλο. Τον ευχαριστούμε πολύ!

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας
    Ηλίας Προβόπουλος, 15/07/2025 - 10:24

    Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας

  • Το Αγρίνιο τίμησε τους 120 εκτελεσθέντες με νέο μνημείο
    Ηλίας Προβόπουλος, 14/07/2025 - 09:04

    Το Αγρίνιο τίμησε τους 120 εκτελεσθέντες με νέο μνημείο

  • Όταν η πίσω αυλή παρείχε φυσικό κλιματισμό
    Ηλίας Προβόπουλος, 11/07/2025 - 09:45

    Όταν η πίσω αυλή παρείχε φυσικό κλιματισμό

  • Εγκαίνια του βιβλιοπωλείου της Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας στο Αγρίνιο
    Ηλίας Προβόπουλος, 11/07/2025 - 09:34

    Εγκαίνια του βιβλιοπωλείου της Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας στο Αγρίνιο

  • Αποκαλυπτήρια για το «Μνημείο των 120» στο Αγρίνιο

    Αποκαλυπτήρια για το «Μνημείο των 120» στο Αγρίνιο

    Την Κυριακή 13 Ιουλίου θα πραγματοποιηθούν τα αποκαλυπτήρια του νέου μνημείου που ανεγέρθη στην Πλατεία των 120, στη μνήμη των...
    Ηλίας Προβόπουλος, 11/07/2025 - 09:30
  • Γιορτή του Αγίου Παϊσίου στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβά

    Γιορτή του Αγίου Παϊσίου στον Άγιο Νικόλαο Ραγκαβά

    Εδώ και χρόνια η Ενορία του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά  γιοτάζει πανηγυρικά τη μνήμη του Αγίου Παϊσίου του Αγιορίτη, καθώς η...
    Ηλίας Προβόπουλος, 11/07/2025 - 09:14
  • Αγία Όλγα, η πρώτη χριστιανή Ρωσίδα

    Αγία Όλγα, η πρώτη χριστιανή Ρωσίδα

    Η πρώτη σημαίνουσα προσωπικότητα των Ρως, που πίστεψε στο Χριστό και άνοιξε το δρόμο για τον εκχριστιανισμό των Ρώσων. Ανακηρύχθηκε...
    Ηλίας Προβόπουλος, 11/07/2025 - 09:00
  • Ο Μπλάκυ δροσίζεται στο Μετρό των Σεπολίων

    Ο Μπλάκυ δροσίζεται στο Μετρό των Σεπολίων

    Δεν είναι είδηση ότι στα Σεπόλια έχουμε πολλές αδέσποτες γάτες και οι οποίες μάλιστα είναι καλοζωισμένες, αφού πολλοί είναι οι...
    Ηλίας Προβόπουλος, 10/07/2025 - 09:20
  • Μια γνωριμία με τα αρχεία του Δήμου Αθηναίων

    Μια γνωριμία με τα αρχεία του Δήμου Αθηναίων

    Μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση για την Ιστορία του Δήμου Αθηναίων λειτουργεί στο νέο κτίριο του Δήμου Αθηναίων (Πατησίων 159 και...
    Ηλίας Προβόπουλος, 10/07/2025 - 09:11
  • Απόψε βλέπουμε το φεγγάρι του ελαφιού!

    Απόψε βλέπουμε το φεγγάρι του ελαφιού!

    Η Πανσέληνος του «Κόκκινου Ελαφιού» ή αλλιώς «Buck Moon» είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα της χρονιάς που...
    Ηλίας Προβόπουλος, 10/07/2025 - 09:00

Σελίδες

  • « πρώτη
  • ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Νέο Ρεκόρ Guinness από τον Σπύρο Χρυσικόπουλο - Η ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστική υπερήφανα στο πλευρό του από το 2018!
16:00 Νέο Ρεκόρ Guinness από τον Σπύρο Χρυσικόπουλο - Η ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστική υπερήφανα στο πλευρό του από το 2018!
  • 15:40 1.057 χιλιόμετρα οδηγικής απόλαυσης χωρίς σταγόνα καυσίμου - με το Audi A6 e-tron στη Σκανδιναβία
  • 15:00 Ο αθέατος κίνδυνος που απειλεί τις μικρές επιχειρήσεις: Kυβερνοεπιθέσεις και η αξία της πρόληψης
  • 14:43 Προϋπολογισμός: Πρωτογενές πλεόνασμα 4,519 δισ. ευρώ στο α' εξάμηνο εφέτος
  • 13:58 Κ. Μητσοτάκης στο Υπουργικό: Οι 25 μεταρρυθμίσεις μέχρι το τέλος του έτους -Τι είπε για την Υγεία
  • 12:37 Έφυγε από την ζωή ο Ιωάννης Μακρυμίχαλος, ιδρυτικό στέλεχος του ΣΕΜΑ
  • 12:12 Ο Οίκος S&P προτείνει την αναβάθμιση της ελληνικής αγοράς σε "Ανεπτυγμένη"
  • 11:05 Ατύχημα στη Δονούσα: Τι θα γινόταν αν η ασθενής ήταν ασφαλισμένη;
  • 10:54 Βιβλία Εκδόσεων Σπύρου: «Ιερά μονή Αγίου Παντελεήμονος Πεντέλης»
  • 10:05 Eurobank: Παραμένει ψηλά ο πληθωρισμός - Εικονική μείωση της ανεργίας
  • 09:52 Σε δόσεις η καλοκαιρινή άδεια με νέο Νομοσχέδιο - Τι θα ισχύει για εργαζόμενους και εργοδότες
  • 09:42 ΕΑΕΕ: Προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τροποποίηση του ισχύοντος πλαισίου κανόνων περί τιτλοποιήσεων εντός της ΕΕ (securitisations)
  • 09:34 Συντάξεις: Πότε ξεκινούν οι πληρωμές Αυγούστου - Ποιοι «πάνε ταμείο» τη Δευτέρα
  • 09:27 ΕΑΕΕ: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει το νέο προϋπολογισμό της ΕΕ και προτείνει επιβολή νέου εταιρικού φόρου
  • 09:19 Υγεία: Οι συμβάσεις με ασφαλιστικές εταιρείες εξασφαλίζουν μια «υγιή» ρευστότητα
  • 09:06 Η…Γιορτή της Δημοκρατίας και η «Καμόρα», οι…επιθέσεις Πιερρακάκη, η fake ταξιδιωτική οδηγία, το 2026 η αναβάθμιση του Χ.Α
  • 09:00 Ποιες καλύψεις των κλάδων 8 και 9 αφορούν την υποχρεωτική ασφάλιση επιχειρήσεων για φυσικές καταστροφές;
  • 08:56 Geely EX5: Το EV με διπλή πεντάστερη πιστοποίηση που επανακαθορίζει το ασφαλιστικό ρίσκο
  • 08:53 Καλύπτουν τα ασφαλιστήρια τσίμπημα μωβ μέδουσας;
  • 08:50 Ένας Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής μοιράζεται μαζί μας μυστικά επιτυχίας και αλήθειες - Τι είπε ο κ. Γ. Παπαδόπουλος της Εθνικής Ασφαλιστικής
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 22/7 H Generali προχωρά στην εξαγορά του Ομίλου της Ευρωκλινικής
  2. 22/7 Ο Τραμπ στην Αθήνα(;) και ιταλικοί ύμνοι για την Ελλάδα, ο Γιά(ν)ης ξαναχτυπά, το μήνυμα της Αθήνας στους μετανάστες, και άλλος «πράσινος φραπές»
  3. 21/7 Ριζικές αλλαγές στις τραπεζικές χρεώσεις με παρέμβαση Πιερρακάκη: Τι θα ισχύει
  4. 23/7 Brokers Union: Συνέδριο & Βραβεύσεις Συνεργατών 2024 - Μια βραδιά αφιερωμένη σε όσους χτίζουν το αύριο και φέρνουν στον όμιλο 57 εκατ. μικτά ασφάλιστρα
  5. 25/7 Έφυγε από την ζωή ο Ιωάννης Μακρυμίχαλος, ιδρυτικό στέλεχος του ΣΕΜΑ
  6. 21/7 Ποια οχήματα εξυπηρετεί μια Οδική Βοήθεια Επιβατικού και με ποιες παροχές;
  7. 21/7 Φωτιά τώρα στο Metropolitan General! (φωτογραφίες)

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube