Ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του Εργαστηρίου Γενικής Χημικής Τεχνολογίας και της Ερευνητικής Δομής για το Εκθεσίωμα και την Υγεία στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μας αναλύει την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού κατά την περίοδο των καλοκαιρινών μας διακοπών, ενώ συμβουλεύει να εστιάσουν επιχειρήσεις και Πολιτεία στο σοβαρό θέμα της απολύμανσης του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, αν θέλουμε να έχουμε ένα «ήσυχο» φθινόπωρο και χειμώνα.

- Ποια θα είναι κατά τη γνώμη σας η επόμενη ημέρα της πανδημίας; Τι έχουμε να περιμένουμε με τη νέα σεζόν;

Ήδη υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων στις τουριστικές περιοχές. Κυρίως σε Σαντορίνη, Μύκονο, Πάρο, Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Κρήτη, Ρόδο. Το επόμενο διάστημα περιμένουμε να δούμε πανελλαδικά ένα μικρό κύμα και από τα 4.100 κρούσματα κατά μέσο όρο σε εβδομαδιαία βάση θα πάμε στα 7.000 και έπειτα τα 11.000 κρούσματα.

Αν δεν έχουμε μεγάλες εισροές φορέων από τον τουρισμό, θα μείνουμε εκεί όλο τον Ιούλιο. Και μετά θα μπορούσε και να πέσει ο αριθμός των κρουσμάτων… Αλλά αν έχουμε εισροές από τουρίστες στις χώρες των οποίων αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή νέο κύμα (π.χ. Βρετανία, Γερμανία), μπορεί να δώσει επόμενο κύμα και στην Ελλάδα τον Αύγουστο. Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε ωστόσο να το προβλέψουμε αυτό επειδή θα πρέπει να δούμε τη δυναμική της πανδημίας σε άλλες χώρες. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξουν κάποιες διακυμάνσεις, οι οποίες σχετίζονται με το γεγονός ότι έχουμε ένα μικρό ποσοστό ανοσίας, και λόγω της νό- σησης-ανάρρωσης και λόγω εμβολιασμού, αλλά καθώς περνά ο καιρός, ταυτόχρονα θα αρχίσουν να αναπτύσσονται τα ήδη υπάρχοντα στη χώρα στελέχη, όπως οι νεότερες υποπαραλλαγές της Όμικρον ΒΑ.4 και ΒΑ.5, οι οποίες έχουν αυξημένη μεταδοτικότητα και αυξημένη δυνατότητα διαφυγής από την ανοσία σε σχέση ακόμη και με την Όμικρον. Θα δούμε, λοιπόν, την αρχή ενός πιο ισχυρού πλέον κύματος από τον Οκτώβριο, το οποίο θα αρχίσει να αναπτύσσεται πολύ σημαντικά από τα μέσα Νοεμβρίου, εάν δεν ληφθούν ξανά κάποια από τα μέτρα που έχουν αρθεί στην παρούσα φάση.

- Ο κίνδυνος των υπο-παραλλαγών της Όμικρον Β4 και Β5 κατά πόσο θεωρείτε ότι θα αυξηθεί μετά τις διακοπές και τις μετακινήσεις του κόσμου ανά την υφήλιο;

Με δεδομένο ότι μιλάμε για στελέχη που έχουν διαφορετική παθογόνο δράση σε σχέση με τα αρχικά στελέχη, αν δεν κάνουμε τίποτε, αν είμαστε όπως αυτή τη στιγμή, τότε προς το τέλος του 2022 θα δούμε σημαντική αύξηση όπως αυτή που είδαμε στο τέλος του 2021 με την Όμικρον. Σ’ αυτό το πλαίσιο μπορεί να δούμε αύξηση των διασωληνωμένων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες από την Ιαπωνία σε πειραματόζωα, διαφαίνεται η πιθανότητα τα στελέχη ΒΑ.4 και ΒΑ.5 να είναι πιο παθογόνα από το ΒΑ.2. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται επιπρόσθετη προσοχή, ώστε να ελεγχθεί νωρίς η διασπορά τους. Είναι λάθος να σταθμίζουμε τη δυναμική της πανδημίας μόνο στη βάση των σκληρών δεικτών (ανάγκες για διασωλήνωση σε ΜΕΘ και θάνατοι), γιατί όταν αυτοί οι δείκτες έχουν αυξηθεί σημαντικά είναι πια αργά για να πάρει κανείς αποτελεσματικά μέτρα περιορισμού της διασποράς. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό να ελέγχουμε τη διασπορά σε χαμηλά επίπεδα συνεχώς με στοχευμένα και μετριοπαθή μέτρα.

- Τι λένε τα μοντέλα μέτρησης της πανδημίας;

Οι υψηλές θερμοκρασίες, η αυξημένη υγρασία, αλλά κυρίως η υπεριώδης ακτινοβολία που συνδέεται με την ηλιοφάνεια αποτρέπουν τη διασπορά. Γι’ αυτό προβλέπουμε μια σχετική εποχικότητα που θα μας προστατεύσει τον Αύγουστο. Επίσης τώρα το καλοκαίρι είμαστε πιο πολύ με ανοιχτά παράθυρα, κινούμαστε σε εξωτερικούς χώρους με αποτέλεσμα να έχουμε λιγότερη έκθεση σε αερογενή μετάδοση σε εσωτερικούς χώρους, που είναι αυτό που μας δυσκολεύει το χειμώνα. Αυτό όμως θέλω να τονίσω, δεν αρκεί για να σταματήσεις τη διασπορά, γιατί έχουμε να κάνουμε με στελέχη που έχουν αυξημένη μεταδοτικότητα.

Όπως προανέφερα, αν έχουμε εισροές από τουρίστες στις χώρες των οποίων αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή νέο κύμα (π.χ. Βρετανία, Γερμανία), μπορεί να δώσει επόμενο κύμα και στην Ελλάδα τον Αύγουστο. Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε όμως να το προβλέψου- με αυτό επειδή θα πρέπει να δούμε τη δυναμική της πανδημίας σε άλλες χώρες.

- Ποιο σχεδιασμό θα πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση, έτσι ώστε να μην αντιμετωπίσουμε το φθινόπωρο «τα καλά» του περασμένου φθινοπώρου;

Αν θέλουμε να αποφύγουμε το κύμα του φθινοπώρου-χειμώνα θα πρέπει και να προφυλαχθούμε και να προετοιμαστούμε για παράδειγμα με απολύμανση αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Να βάλουμε συσκευές που απολυμαίνουν από τους ιούς στα λεωφορεία για παράδειγμα. Επιπλέον, πολύ σημαντικό μέτρο περιορισμού της διασποράς έχει αποδειχθεί, τόσο με τα μοντέλα όσο και στην πράξη, ότι είναι τα self tests. Τα self tests έχουν το πλεονέκτημα ότι βοηθούν στον εντοπισμό των προσυμπτωματικών και των ασυμπτωματικών φορέων, που αθόρυβα διασπείρουν τον ιό στην κοινότητα. Ιδιαίτερης σημασίας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός των προσυμπτωματικών, γιατί τότε το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο και οι φορείς εμφανίζουν το μέγιστο της μεταδοτικότητας. Όπου υπάρχει συγχρωτισμός, είτε σε εξωτερικό είτε σε εσωτερικό χώρο, καλό είναι να φοράμε τη μάσκα. Είναι σημαντικό να φοράμε τη μάσκα όταν βλέπουμε με λογικούς όρους ότι υπάρχει συνωστισμός. Και σε εσωτερικούς χώρους ακόμη κι όταν αποχωρήσουν τα άτομα που βρίσκονταν εκεί, υπάρχει η πιθανότητα επι- μόλυνσης, οπότε είναι καλό να φοράμε μάσκα.

- Ποια είναι η γνώμη σας για τις αναμνηστικές δόσεις, να κάνουμε 4η δόση ή να περιμένουμε ένα ετήσιο εμβόλιο;

Θεωρώ πολύ σημαντική αυτή την booster δόση, την 4η δόση του εμβολιασμού από το φθινόπωρο, γιατί τότε πια τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο θα έχει αρχίσει να μειώνεται η ανοσία που έχει αναπτυχθεί στον πληθυσμό και θα είμαστε πιο ανοχύρωτοι.

- Πρόσφατα διεξάχθηκε το 1ο Διεθνές Συνέδριο για την Αστική Υγεία και τη Βιωσιμότητα. Τι αποκομίσατε από αυτό;

Το συνέδριο ήταν ουσιαστικά η έναρξη ενός ανοιχτού διαλόγου με την κοινωνία και τους φορείς της, με κύριο θέμα την προώθηση της Δημόσιας Υγείας και της Βιωσιμότητας στις πόλεις. Στόχος μας ήταν να διατυπωθούν σ’ αυτό το Forum απόψεις για το μετασχηματισμό των πόλεων, έτσι ώστε να προωθούν τη Δημόσια Υγεία, την ευεξία και ταυτόχρονα να είναι βιώσιμες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Η βιωσιμότητα είναι ο οδικός χάρτης που έχουμε για να προσανατολιστούμε και να προσδιορίσουμε το μέλλον μας ως κοινωνία, αλλά και να κληροδοτήσουμε ποιότητα ζωής και για τις επόμενες γενιές. Αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, της δουλειάς μας, του πολιτισμού μας, ακόμη και το πώς θέλουμε να διαχειριζόμαστε την πληροφορία. Γιατί η πληροφορία είναι ένας σημαντικός ανανεώσιμος πόρος. Τα θέματα της ψηφιοποίησης, των δεξιοτήτων σε αυτήν την υγιή και βιώσιμη πόλη που διαμορφώνουμε είναι μια σημαντική παρακαταθήκη για τη νέα γενιά και ταυτόχρονα μια διασφάλιση για τις παλαιότερες. Κι αυτό ακριβώς είναι το διακύβευμα: όχι μόνο να ζήσουμε εμείς καλύτερα, αλλά να κληροδοτήσουμε μια καλύτερη μοίρα στην επόμενη γενιά, στα παιδιά μας. 

Δημοσθένης Σαρηγιάννης

Ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης είναι από το 2010 μέχρι σήμερα καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του Εργαστηρίου Γενικής Χημικής Τεχνολογίας και της Ερευνητικής Δομής για το Εκθεσίωμα και την Υγεία στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2015 μέχρι σήμερα είναι επίσης καθηγητής Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας για Ανάλυση Πολύπλοκων Κινδύνων και Δεδομένων στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών IUSS της Παβία στην Ιταλία.

Από το 2017 επισκέπτης καθηγητής στη μονάδα Περιβαλλοντικής Τοξικότητας, Θεραπευτικών Στόχων, Κυτταρικής Σηματοδότησης και Βιοδεικτών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Έχει διατελέσει Scientific Officer στο Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1994-2000), σύμβουλος Στρατηγικής Ινστιτούτου Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή (2000-2001) και επιστημονικός βοηθός γενικού διευθυντή (2001-2004), επιστημονικός συντονιστής Ινστιτούτου Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή (2004-2010). Εξακολουθεί να είναι σύμβουλος του ΠΟΥ σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας, αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών Μακεδονίας, εθνικός εμπειρογνώμων σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας στο Horizon, πρόεδρος της Μεσογειακής Επιστημονικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος, μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης των Υποτροφιών του Ιδρύματος Ωνάση, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, εθνικός εκπρόσωπος στην επιτροπή προγράμματος του Horizon Europe και μέλος του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου Επιστημών Μηχανικού, Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας.

Οι σπουδές και η εκπαίδευσή του είναι στις Επιστήμες Μηχανικού (Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ, ΗΠΑ), ενώ έλαβε MSc στην Ενέργεια και Φυσικούς Πόρους στο ίδιο πανεπιστήμιο και πτυχίο Χημικού Μηχανι- κού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έχει λάβει πλήθος βραβείων, όπως από το Συμβούλιο της Ένωσης της Ευρωπαϊκής Χημικής Βιομηχανίας, από την Ένωση Ευρωπαϊκών Εταιρειών Τοξικολογίας (Eurotox), το Ίδρυμα BoHolmstedt, το Ίδρυμα Ωνάση, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών κ.λπ.

Η έρευνά του εστιάζει στο ανθρώπινο εκθεσίωμα και τη βελτίωση της εκτίμησης κινδύνου στην υγεία και του σχεδιασμού ασφαλών χημικών προϊόντων και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Δείτε το όπως δημοσιεύτηκε στο Health by Nextdeal - Τεύχος 9