Τα καλά νέα από τα Μετέωρα μας τα στέλνει ο Δημήτρης Βαβύλης, βιολόγος ο οποίος έχει αφιερωθεί εδώ και χρόνια στην προστασία του Ασπροπάρη, (Neophron percnopterus το επιστημονικό του όνομα ή γνωστότερο ως κουκοπούλι, ή τυροκόμος) αυτού το μοναδικού και αγαπητού πουλιού που κοσμούσε κάποτε τους ουρανούς της ορεινής Ελλάδας.
«Έχουμε νεοσσό ασπροπάρη στα Μετέωρα, τον πρώτο από το 2018! Πριν χρόνια σε μία συζήτηση με έναν συνάδελφο βιολόγο, μου είχε πει «Τι προσπαθείς; Το είδος έχει εξαφανιστεί και δεν το ξέρει». Με το φετινό απρόσμενο «ζευγάρωμα του ασπροπάρη», θυμήθηκα γιατί επέλεξα αυτόν τον δρόμο στη ζωή μου. Όταν έδωσα πανελλήνιες η γιαγιά μου έλεγε «πήγαινε γιατρός, θα πάνε χαμένα τα μόρια, είναι παράλογο». Παράλογο λοιπόν ήταν και να αγωνιζόμαστε (με μεθοδικότητα και επιστήμη πάντα) για τη διάσωση ενός είδους στο όριο της εξαφάνισης. Αλλά ευτυχώς τα μαθηματικά «κάνουν λάθος» πολλές φορές και έτσι βλέπουμε ότι ο Ασπροπάρης ίσως έχει μία δεύτερη ευκαιρία στα Μετέωρα. Με αυτό το «θαύμα» νιώθω ότι κλείνω με τον καλύτερο τρόπο έναν μεγάλο κύκλο της ζωής μου ώστε να ξεκινήσει ένας νέος άλλος, από όπου βέβαια θα συνεχίσω να δίνω τη μάχη για τον ασπροπάρη και την ελληνική φύση απλά με άλλο τρόπο. Θα ήθελα να «αφιερώσω» αυτή τη μικρή «νίκη» σε όλους τους ανθρώπους της υπαίθρου των Μετεώρων αλλά και τους διάφορους συναδέλφους που τόσα χρόνια αγωνιστήκαμε παρέα.
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για τον ασπροπάρη
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία επιβεβαίωσε την παρουσία ενός νέου ζευγαριού ασπροπάρηδων στην περιοχή, με τον εντοπισμό μάλιστα της φωλιάς τους στα μέσα Απριλίου. Έκτοτε, η Ορνιθολογική, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής - ΟΦΥΠΕΚΑ και το Δασαρχείο Καλαμπάκας, παρακολουθούσε συστηματικά τη φωλιά όπου το ζευγάρι κλωσούσε.
Οι γονείς ασπροπάρηδες φροντίζουν από κοινού την επώαση των αυγών για διάστημα περίπου 1,5 μήνα. Καθώς το αυγό δεν ήταν άμεσα ορατό η εξέλιξη της αναπαραγωγής ήταν αβέβαιη, έως ότου στις αρχές Ιουνίου διακρίθηκε, από τον ερευνητή πεδίου της Ορνιθολογικής, το κεφάλι του νεοσσού ανάμεσα στα μαλλιά προβάτου που χρησιμοποιούν οι Ασπροπάρηδες για να φτιάξουν τη φωλιά τους!
Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για την επιβίωση του νεοσσού, αλλά και των ίδιων των ενήλικων πουλιών. Η ανατροφή του μικρού απαιτεί παροχή μεγάλης ποσότητας φαγητού, γεγονός που συνεπάγεται πολλά δρομολόγια προς αναζήτηση τροφής από τους γονείς, αυξάνοντας τον κίνδυνο να βρεθεί στο διάβα τους κάποιο δηλητηριασμένο δόλωμα ή ζώο. Κάτι τέτοιο θα είχε ολέθριες συνέπειες, μιας και θα προκαλούσε είτε τη δηλητηρίαση του νεοσσού είτε τη δηλητηρίαση των ίδιων των γονιών, όπως είχε συμβεί το 2015 σε μία πολύ κοντινή φωλιά στα Μετέωρα. Τότε, η Ορνιθολογική, μετά από μέρες απουσίας των γονιών από τη φωλιά, προσέγγισε τη φωλιά όπου βρήκε τον νεοσσό και έναν από τους γονείς δηλητηριασμένους.
Να σημειωθεί ότι εξαιτίας των δηλητηριασμένων δολωμάτων, ο πληθυσμός του ασπροπάρη έχει καταρρεύσει και είναι ένα από τα πιο απειλούμενα ζώα της χώρας, καθώς αξιολογήθηκε ως Κρισίμως Κινδυνεύον είδος στον πρόσφατο Κόκκινο Κατάλογο των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας που δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα από τον ΟΦΥΠΕΚΑ (με χρηματοδότηση από το ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ).
Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα δηλητηρίασης, η Ορνιθολογική σε συνεργασία με το Δασαρχείο Καλαμπάκας και με την οικονομική υποστήριξη του ΟΦΥΠΕΚΑ, λειτουργεί από τον Μάιο την ειδικά διαμορφωμένη ταΐστρα στην περιοχή της Βλαχάβας, η οποία λειτουργούσε εδώ και πάνω από μία δεκαετία στο πλαίσιο δυο Προγραμμάτων LIFE για την προστασία του Ασπροπάρη (Πρόγραμμα LIFE «Η επιστροφή του Ασπροπάρη» & Πρόγραμμα LIFE «ΖΩΗ για τον Ασπροπάρη»). Η ταΐστρα παρέχει στο ζευγάρι μια σταθερή και ασφαλή πηγή τροφής, μειώνοντας την ανάγκη αναζήτησης τροφής σε άλλες περιοχές.
Επιπλέον οι Ειδικές Μονάδες Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων του ΟΦΥΠΕΚΑ, με τους ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους, σε μικτά κλιμάκια με το Δασαρχείο Καλαμπάκας περιπολούν την περιοχή σε τακτική βάση.
Παρά τις μεγάλες προσπάθειες της Ορνιθολογικής, του ΟΦΥΠΕΚΑ και του Δασαρχείου Καλαμπάκας για την καταπολέμηση της μάστιγας των δηλητηριασμένων δολωμάτων, δυστυχώς ένα και μόνο δηλητηριασμένο δόλωμα (φόλα) αρκεί για να βάλει τέλος στο «θαύμα» που συμβαίνει αυτή την άνοιξη στα Μετέωρα.
Η οικογένεια των Ασπροπάρηδων θα παρακολουθείται στενά, με την ελπίδα να πάνε όλα καλά και να αναχωρήσουν αρχές φθινοπώρου για την Αφρική. Είναι στο χέρι όλων μας να μην αφήσουμε να χαθεί η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον για τον Ασπροπάρη –και για εμάς τους ίδιους.
