Γράφει ο Παναγιώτης Ευθ. Παπανικολάου*

Εκκαθάριση προμηθειών ασφαλιστικών πρακτορείων, μεσιτών ασφαλίσεων, ασφαλιστικών συμβούλων και παρακράτηση φόρου στις προμήθειες αυτές 

1.Εκδιδόμενα στοιχεία

Ένα αρκετά σημαντικό θέμα που θ’ απασχολήσει τις πρώτες εβδομάδες του 2015 τα λογιστήρια των επιχειρήσεων (νομικά πρόσωπα, φυσικά πρόσωπα και κάθε είδους νομική οντότητα) που ασχολούνται με την πρακτόρευση και μεσιτεία ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, είναι το ποια στοιχεία θα εκδοθούν ή θα ληφθούν από αυτές ως λήπτες υπηρεσιών στις περιπτώσεις χορήγησης αμοιβών (προμηθειών) που απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. από και προς τους συνεργάτες τους για την φορολογική χρήση 2014.

Απάντηση στο ζήτημα αυτό έρχεται να δώσει το τελευταίο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ ( Ν.4093 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Ε) όπου αναφέρει ότι «Στις περιπτώσεις χορήγησης αμοιβών (προμηθειών), που απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., σε υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών, δύναται ο λήπτης των υπηρεσιών, υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών, να εκδίδει εκκαθάριση έως το τέλος του δεύτερου μήνα από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου των συμβαλλομένων με την προϋπόθεση, ότι αφορά το σύνολο των περιπτώσεων στην ίδια διαχειριστική περίοδο.

Τα παραπάνω έρχεται να επιβεβαιώσει και ν’ αναλύσει η εγκύκλιος του Υπ. Οικ. ΠΟΛ. 1004/4-1-213, αναφέροντας σχετικά τα εξής: «Επιπλέον ορίζεται ότι επί παροχής υπηρεσιών, οι οποίες απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., ο λήπτης των υπηρεσιών αυτών δύναται να εκδίδει εκκαθάριση, έως το τέλος του 2ου μήνα από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου των συμβαλλομένων, υπό την προϋπόθεση ότι αφορά το σύνολο των περιπτώσεων στην ίδια διαχειριστική περίοδο. Η ανωτέρω ρύθμιση - δυνατότητα του λήπτη των υπηρεσιών να εκδίδει εκκαθάριση, στις περιπτώσεις που καταβάλλει αμοιβές (προμήθειες) που απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., αντί να λαμβάνει τιμολόγιο του παρέχοντος τις υπόψη υπηρεσίες, αναφέρεται σε διάφορες περιπτώσεις που μέχρι σήμερα ρυθμίζονταν με επιμέρους Υπουργικές Αποφάσεις (π.χ. ενδεικτικά αναφέρονται, ασφαλιστές, ασφαλιστικοί πράκτορες, πρακτορεία ΠΡΟ ΠΟ κ.τ.λ).»

Συμπεραίνουμε λοιπόν, με πιο απλά λόγια, ότι οι επιχειρήσεις πρακτόρευσης και μεσιτείας ασφαλειών (κάθε μορφής όπως ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ, ΟΕ, ΕΕ, φυσικά πρόσωπα), όταν δίνουν προμήθειες που δεν υπάγονται στο Φ.Π.Α. στους συνεργάτες τους ασφαλιστικούς συμβούλους, παραγωγούς, κ.τ.λ. , δύνανται να εκδίδουν εκκαθαρίσεις αντί να λαμβάνουν από αυτούς Τιμολόγια Παροχής Υπηρεσιών, με την προϋπόθεση ότι αφορά το σύνολο των περιπτώσεων στην ίδια διαχειριστική περίοδο. Σε περίπτωση όμως που «δεν δύνανται» να εκδώσουν τις προαναφερθείσες εκκαθαρίσεις τότε οι λαμβάνοντες τις προμήθειες, είναι υποχρεωμένοι και θα πρέπει να εκδώσουν τ’ ανάλογα τιμολόγια.

Για τις περιστασιακές ή ευκαιριακές πράξεις τρίτων «μη υπόχρεων απεικόνισης συναλλαγών» οι οποίοι όμως δικαιούνται αμοιβής ο καταβάλλων την προμήθεια θα πρέπει σύμφωνα με τα οριζόμενα στις ΠΟΛ. 1004/4-1-2013 & ΠΟΛ. 1023/17-1-2014, να εκδώσει «τίτλο κτήσης υπηρεσιών».

2.Παρακράτηση φόρου

Τι γίνεται όμως με την παρακράτηση φόρου σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις?

- Λαμβάνοντας λοιπόν υπ’ όψιν ότι:

α) ότι το επάγγελμα του ασφαλιστικού συμβούλου αλλά και των συναφών με τις ασφάλειες επαγγελμάτων δεν περιλαμβάνονται στα κατονομαζόμενα «ελευθέρια επαγγέλματα » της παρ.1 του άρθρου 28 του Ν.2238/94 και ότι το εισόδημα από τις παραπάνω δραστηριότητες θεωρείται σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 28 του Ν.2238/94 ως εισόδημα από «εμπορικές επιχειρήσεις».

β) ότι σύμφωνα λοιπόν με την ΠΟΛ. 1120/25-4-2014 περί «Φορολογικής μεταχείριση των αμοιβών που καταβάλλονται για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές και παρόμοιες υπηρεσίες» μεταξύ άλλων ορίζεται ότι « … δεν εμπίπτουν στις διατάξεις περί παρακράτησης οι αμοιβές αντιπροσώπων, πρακτόρων, μεσιτών, κ.λπ. από αμοιβές ή προμήθειες για τη σύναψη σύμβασης προμήθειας από αλλοδαπά εργοστάσια ή αλλοδαπούς οίκους οποιασδήποτε φύσης υλικού, μεταφορέων, μεσιτών, πρακτόρων, διαμεσολαβητών, εκτελωνιστών, φωτορεπόρτερ, διαφημιστών, επιχειρήσεων που έχουν σαν αντικείμενο ασφαλιστικές δραστηριότητες, εφόσον αυτές εκδίδουν εκκαθαρίσεις με τις αμοιβές των συνεργατών τους, προς τους συνεργάτες τους (ασφαλιστικούς πράκτορες, μεσίτες ασφαλίσεων, ασφαλιστικούς συμβούλους κ.τ.λ.), αμοιβές για υπηρεσίες φασόν, προώθησης προϊόντων και γενικά οι αμοιβές που με τον Ν. 2238/1994 χαρακτηρίζονταν ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις, και στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται η υποβολή μηδενικής δήλωσης παρακρατούμενου φόρου και

γ) ότι δεν ορίζεται σε κάποια άλλη διάταξη νόμου κάτι διαφορετικό από τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα με βάση τα προαναφερόμενα ότι ο ασφαλιστικός σύμβουλος, ο μεσίτης ασφαλίσεων, ο πράκτορας ασφαλειών κ.τ.λ. δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου ανεξάρτητα αν για την αμοιβή του εκδίδεται εκκαθάριση από τον λήπτη των υπηρεσιών ή εκδίδει ο ίδιος τιμολόγιο.

Εννοείται ότι όταν αναφερόμαστε σε παρακράτηση φόρου, αυτή αφορά τις προμήθειες-αμοιβές που δίνονται μόνο σε φυσικά πρόσωπα όπως αυτό άλλωστε ορίζεται στην περίπτωση δ της παρ. 1 του άρθρου 62 του Ν.4172/2013.

Όσον αφορά τις προμήθειες - αμοιβές που δίνονται σε περιστασιακά απασχολούμενους οι οποίοι δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι α) σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 3 του Κ.Φ.Α.Σ., όπου διευκρινίζεται ότι δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών τα φυσικά πρόσωπα, με εξαίρεση τους ελεύθερους επαγγελματίες τα οποία πρόσωπα, ευκαιριακά και ως παρεπόμενη απασχόληση, πωλούν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες για τις οποίες εκδίδονται στοιχεία από τον αντισυμβαλλόμενο (δηλαδή εκδίδει τίτλο κτήσης) β) σύμφωνα με την παρ. 5, του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ., ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών, το Δημόσιο και τα λοιπά πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 3 (επιτροπές, ενώσεις προσώπων, μη και κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ξένες αποστολές κ.λπ.) αποδεικνύουν τις συναλλαγές τους με τη σύνταξη τίτλου κτήσης, μέσα στις προβλεπόμενες προθεσμίες, στον οποίο τίτλο κτήσης περιλαμβάνονται τα στοιχεία των συμβαλλομένων, καθώς και τα στοιχεία της συναλλαγής, για τα αγαθά που αγοράζουν από πρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση για έκδοση τιμολογίου κατά την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών και γ) ότι στην ΠΟΛ.1120/24.4.2014 ορίζεται ότι «σε παρακράτηση φόρου υπόκεινται μόνο οι αμοιβές που λαμβάνουν τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή οι ατομικές επιχειρήσεις, καθώς και οι μη υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων του Κ.Φ.Α.Σ. που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα εάν έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, τα οποία παρέχουν τις ανωτέρω υπηρεσίες σε υπόχρεους του άρθρου 61 του ίδιου νόμου (νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, φορείς γενικής κυβέρνησης, κ.λπ.), συμπεραίνουμε ότι κριτήριο για την διενέργεια παρακράτησης ή μη του φόρου είναι η άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Συνεπώς, κατά την γνώμη μου, τα πρόσωπα εκείνα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά αποκτούν εισόδημα από ευκαιριακή εργασία δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου 20%.

Περαιτέρω, ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει είναι σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να χαρακτηρισθεί «περιστασιακή ή ευκαιριακή» απασχόληση η απόκτηση εισοδήματος από προμήθειες ασφαλιστικών εργασιών που συνήθως έχουν συνεχή και σταθερή περιοδικότητα.

Σε κάθε περίπτωση η Διοίκηση θα πρέπει να πάρει ξεκάθαρη θέση πάνω στο θέμα αυτό.

*Ο Παναγιώτης Ευθ. Παπανικολάου είναι Οικονομολόγος, λογιστής-φοροτεχνικός, logistis@yahoo.com