Ηλίας Προβόπουλος, 7/1/2022 - 08:32 facebook twitter linkedin Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα Φώτα, παράδοση χωρίς κοινότητα δεν γίνεται! Ηλίας Προβόπουλος, 7/1/2022 facebook twitter linkedin Κάποιες λίγες ασπρόμαυρες φωτογραφίες που κοιμούνται μαζί με τις στιγμές που τραβήχτηκαν σε συρτάρια και άλμπουμ, μπορεί να φαίνονται αδιάφορες για πολλούς που τις βλέπουν στις οθόνες αλλά σε ορισμένους προκαλούν νοσταλγία για μια άλλη εποχή που οι ίδιοι ήταν πρωταγωνιστές σε πράγματα που αφορούσαν την παράδοση του Τόπου τους. Τότε που ο Τόπος τους, ο κάθε Τόπος διατηρούσε ακόμη τα χαρακτηριστικά της Κοινότητας στην καθημερινότητά του και τα προέβαλλε δυναμικά τις ημέρες των μεγάλων γιορτών. Ο λόγος για τρεις – τέσσερις φωτογραφίες με σκηνές από τα κάλαντα (τραγούδια των Φώτων τα λέγαμε στα ορεινά χωριά) κάποια χρονιά στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στο χωριό Δάφνη (Κ’φάλα) Ευρυτανίας. Η Δάφνη, ένα ιστορικό μεγαλοχώρι των Αγράφων παρά την εσωτερική μετανάστευση που ήδη εκείνη την περίοδο είχε αφαιμάξει όλη την ύπαιθρο χώρα από τους νέους κρατούσε ακόμη 300 ενεργούς κατοίκους οι οποίοι ασχολούνταν με την γεωργία, την κτηνοτροφία και τα δάση. Η ευημερία της δεν μπορούσε φυσικά να εκτιμηθεί με τα μέτρα άλλων περιοχών αλλά το γεγονός ότι είχε στο δημοτικό σχολείο περί τα 50 παιδιά, φανέρωνε την διάθεση του χωριού για προκοπή και την διάθεση να ζήσει καλύτερες μέρες χωρίς να κόψει το νήμα που την συνέδεε με την παράδοση του τόπου. Στη Δάφνη, όπου ως Κοινότητα ανθρώπων βίωσε πάμπολλα ιδιαίτερα και τραγικά γεγονότα στην περίοδο της Κατοχής και κυρίως του Εμφυλίου πολέμου, τα χρόνια που ακολούθησαν η προκοπή ήταν μονόδρομος και όλοι μαζί οι συγχωριανοί κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα θαύμα – το ίδιο εξάλλου έγινε και στα περισσότερα γειτονικά της χωριά των Αγράφων σαν να ήθελαν με αυτόν τον τρόπο να ξορκίσουν το κακό που βίωσε ο Τόπος τους και να ξεχαστεί το αίμα που κύλησε άφθονο στις κορφές των βουνών και στα νερά του Μέγδοβα. Στην παράδοση του τόπου ήταν και τα τραγούδια της παραμονής των Φώτων, ενός πανάρχαιου δρώμενου προσαρμοσμένου στη χριστιανική λατρεία που εκτελούσαν άνδρες του χωριού ντυμένοι με κάπες, φορώντας προσωπίδες από δέρματα ζώων και φορτωμένοι κουδούνια. Καμιά τριανταριά αυτοί, έπαιρναν με τη σειρά τους συνοικισμούς του χωριού, ξεκινούσαν από νωρίς και πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι χορεύοντας και τραγουδώντας μέχρι που να καταλήξουν στην πλατεία του χωριού όπου γίνονταν μεγάλο γλέντι. Οι νοικοκυραίοι τους φόρτωναν διάφορα καλούδια και φυσικά τους πότιζαν με άφθονο τσίπουρο, το περισσότερο λαθραίο γιατί αλλιώς δεν ήταν καλό. Το τραγούδι που ταίριαζε σε όλα τα σπίτια ήταν: Αύριο είναι τα Φώτα κι ου Φωτισμός και χαρά μεγάλη τ Αφέντη μας Αύριο η Κυρά μας η Παναγία σπάργανα βαστάει και γιο κρατεί NEWSLETTER Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα. Σπάργανα βαστάει και γιο κρατεί Και τον Αι Γιάννη παρακαλεί Για να ρίξει δρόσο δροσολογιά να αγιαστούν οι βρύσες και τα νερά Να αγιαστούν οι βρύσες και τα νερά να αγιαστεί κι αφέντης με τη κυρά. Οι καλαντάρησες όμως δεν περιορίζονταν σε αυτό και αυτοσχεδίαζαν ανάλογα με το θάρρος που είχαν με κάθε νοικοκύρη και ιδιαίτερα με τις γυναίκες. Έτσι δεν έλειπαν τα περιπαικτικά και με πολλά υπονοούμενα τραγούδια πράγμα που συμπλήρωνε την όλη εικόνα του μπουλουκιού που ξεσήκωνε τον Τόπο. Κυρίαρχο πρόσωπο ήταν η νύφη, ο γαμπρός, ο παπάς και ο αγροφύλακας, τύποι που είχαν αιώνιο ρόλο στις αγροτικές κοινωνίες. Η νύφη ήταν άντρας ντυμένος γυναίκα, φορούσε άσπρα ρούχα και είχε ψεύτικο στήθος από πορτοκάλια. Ο παπάς ντυμένος με ράσο κούναγε ένα θυμιατήρι που έκαιγε ότι πιο βρωμερό υπήρχε. Με τον καπνό αυτό γέμιζαν τα σπίτια που πήγαιναν και τραγουδούσαν . Σε απόσταση ασφαλείας πάντα τους ακολουθούσε ο κανονικός παπάς για να αγιάσει τα σπίτια και να διώξει τους καλικάντζαρους που τάχα αυτοί εκπροσωπούσαν. Δεν είναι του παρόντος να σχολιάσουμε το έθιμο, αυτό έρχονταν από πολύ παλιά, ούτε οι γέροντες του χωριού που το έζησαν και συμμετείχαν στα προπολεμικά χρόνια μπορούσαν να πουν πότε ξεκίνησε. Η βιολογική παρουσία τους όμως ήταν εγγύηση για την συνέχειά του, για την ύπαρξη και τον καθαρμό της κοινότητας. Αυτά ήξεραν, αυτά έπρατταν και ποτέ δεν σκέφτηκαν πως θα τέλειωναν οι άντρες του χωριού και τα κάλαντα των Φώτων θα ξέπεφταν και μια μέρα θα σταματούσαν να ακούγονται. Και ήρθαν πολύ σύντομα αυτές οι ημέρες. Οι νέοι άντρες εκείνης της εποχής έφυγαν στους τέσσερις ανέμους και η Δάφνη (όπως και σε κάθε Δάφνη όλης της Ελλάδας) πέρασε στα απωθημένα και κατάντησε προορισμός ολιγοήμερων διακοπών. Αρκετοί ήταν που προσπάθησαν να κρατήσουν το έθιμο λίγα χρόνια αλλά οι ανάγκες που υπέβαλλε η νέα ζωή και η απόσταση από το χωριό τους υποχρέωσε να αποσυρθούν από την προσπάθεια. Ήδη πριν μπει ο 21ος αιώνας, τα κάλαντα των Φώτων στη Δάφνη ήταν παρελθόν και τούτο μπορεί να χαρακτηριστεί ως ήττα της Κοινότητας η οποία πλέον υποφώσκει κάτω από τις κορυφές των Αγράφων, Για την ιστορία, αναφέρουμε ότι από τους τελευταίους τα παραδοσιακά κάλαντα των Φώτων στη Δάφνη ήταν ο Μήτσος Μπάλλας, παπάς, ο Νίκος Καρυώτης νύφη και ο Γιάννης Μπάλλας γαμπρός ενώ κανονικός ιερέας ήταν ο σεβάσμιος παπα Χρήστος Αλεξιάς, ένας άνθρωπος που με την στάση του στην περίπτωση, γεφύρωνε και χώριζε ισομερώς και με τον πιο συγκαταβατικό τρόπο την παράδοση από την πραγματικότητα σε ένα Τόπο που ελάχιστα είχε αλλάξει μέσα στην ιστορία του. Ήταν ένας άθλος για αυτόν όπως και για τους Δαφνιώτες να κρατήσουν μέχρι όσο μπορούσαν ζωντανή την παράδοσή τους. ΥΓ. Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από τον Γιάννη Καστρίτση. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος: Το έθιμο της Βαρβάρας και της Εκάτης στη Θράκη Το έθιμο της Βαρβάρας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της λαϊκής λατρευτικής παράδοσης της Θράκης. Κάθε φορά που ξημερώνει η 4η Δεκεμβρίου,... Ηλίας Προβόπουλος, 04/12/2024 - 09:15
Ηλίας Προβόπουλος: Οι προκλήσεις στο ζήτημα της αναπηρίας Παγκόσμια ημέρα αναπηρίας η σημερινή κι όπως όλες οι «παγκόσμιες» τέτοιες θα περάσει με τις συνηθισμένες δηλώσεις από μέρος των... Ηλίας Προβόπουλος, 03/12/2024 - 09:21
Ηλίας Προβόπουλος: Γιατί κουτσαίνει ένα περιστέρι; Τα περιστέρια από τη φύση τους δεν αναζητούν τροφή στον αέρα, όπως κάνουν για παράδειγμα τα χελιδόνια που χάφτουν ότι... Ηλίας Προβόπουλος, 02/12/2024 - 09:53
Ηλίας Προβόπουλος: Η ιστορική μνήμη της Θεσσαλίας Πιστή στην παράδοση της ιστορίας της η Ομοσπονδία Θεσσαλικών Σωματείων – «Πανθεσσαλική Στέγη» τίμησε κι εφέτος την 143η επέτειο της... Ηλίας Προβόπουλος, 02/12/2024 - 09:43
Ηλίας Προβόπουλος: Γνωριμία με τις «Απόκοσμες» Σφακιανές Μαδάρες Την ευκαιρία να γνωρίσουν τις απόκοσμες και μεγαλοπρεπείς σφακιανές Μαδάρες θα έχουν όσοι επισκεφτούν την έκθεση φωτογραφίας μου που θα... Ηλίας Προβόπουλος, 02/12/2024 - 09:18
Ηλίας Προβόπουλος: Η ημέρα που δεν θέλω να ξέρω…. Κάτι είχαμε ακούσει κι εμείς που γεννηθήκαμε στα βουνά για ημέρα των Ευχαριστιών που γιόρταζαν χθες οι Αμερικάνοι, κυρίως από... Ηλίας Προβόπουλος, 29/11/2024 - 16:36