Σιγά-σιγά μεσιάζουμε και τον Οκτώβρη προχωρώντας προς το βάθος του Φθινοπώρου. Τα φύλα αρχίζουν να πέφτουν και φθάνει ο καιρός για την συγκομιδή των τελευταίων καρπών όπως τα καρύδια, τα κάστανα, τα κυδώνια και τα ρόδια. Ο τρύγος του Σεπτέμβρη είναι παρελθόν και τα γεματάρια στα κατώγια έχουν πλέον σφραγιστεί μετά τον έντονο βρασμό του μούστου και τον μετασχηματισμό του σε γλυκόπιοτο κρασί που θα ευφράνει τους ουρανίσκους του νοικοκύρη και της φαμελιάς του την περίοδο των Χριστουγέννων με το άνοιγμα των βαρελιών. Αυτήν την εποχή όμως εκτός των παραπάνω έχουμε και την έναρξη της απόσταξης των στέμφυλων που έμειναν μέσα στις κάδες, ή αλλιώς τραπεζονιές όπως τις λέγαμε στο χωριό. Τα στέμφυλα, τσίπρα στην δικιά μας ντοπιολαλιά, αφού περάσουν μια περίοδο ζύμωσης περίπου σαράντα ημερών μέσα στην κάδη, είναι έτοιμα πλέον να πάρουν τον δρόμο για την απόσταξη στο αποστακτήριο ή ρακαριό για να παραχθεί για το κάθε νοικοκυριό το τσίπουρο της χρονιάς. Το άγιο τσιπουράκι που θα συνοδέψει τον μόχθο και τον κάματο της καθημερινότητας, τις χαρές και τις λύπες του νοικοκυριού.
Την εποχή αυτή λοιπόν συνήθως μετά τις 15 Οκτώβρη θα στηθούν οι παράγκες για τα πρόχειρα, πολλές φορές υπαίθρια ρακαριά, θα γανωθούν τα καζάνια, οι άμβυκες και οι λουλάδες από τους προνομιούχους ιδιοκτήτες τους και αφού προετοιμαστεί το μέρος θα αρχίσει η απόσταξη του τσίπουρου μετρώντας τον χρόνο αλλά και την πληρωμή στον ιδιοκτήτη των μέσων της απόσταξης με μονάδα μέτρησης την καζανιά! Κάθε καζανιά και περίπου δύο με δυόμιση ώρες ανάλογα με το πόσο μεγάλο είναι το καζάνι. Παρέες – παρέες συνωστίζονταν κάτω απ’ το πρόχειρο παράπηγμα, δίπλα στην φωτιά που φέγγιζε δυνατά κάτω από την σιδεροστιά ή πυροστιά πάνω στην οποία στήνονταν το καζάνι. Δίπλα σε σωρούς ξύλων που έπρεπε να είναι ξερά και στεγνά, δίπλα σε ψάθινες εξωτερικά και εσωτερικά γυάλινες νταμιζάνες, μέσα αποθήκευσης του θεϊκού αποστάγματος. Το πρώτο τσίπουρο που θα έτρεχε από τον λουλά το πρωτοστάλαμα όπως το λέγαμε θα ξεχωριζόταν από το υπόλοιπο, συνήθως για εντριβές τον χειμώνα. Το υπόλοιπο θα έπεφτε με ομαλή ροή – αλυσίδα μέσα στην λεκάνη για να μπει μετά στις νταμιζάνες και να αποθηκευθεί και αυτό στα κατώγια δίπλα στα κρασοβάρελα.
Το ρακαριό δούλευε ασταμάτητα μέρα νύχτα μέχρι τα μέσα του Δεκέμβρη και τα ξενύχτια στις κρύες και βροχερές νύχτες που σε κατανικούσε η νύστα και το νυχτερινό αγιάζι, πολλές φορές ήταν τόσο κουραστικά που παρέλυαν τα κορμιά. Μοναδική απαντοχή και όπλο για να αντέξεις το ξενύχτι, η καλή παρέα που όσο προχωρούσε η νύχτα και αυτή λιγόστευε, το τσίπουρο που ρούφαγες σιγά- σιγά με πρόφαση την δοκιμή του και τα καρύδια και τα κάστανα που ψήνονταν στην θράκα του καζανιού. Καμιά φορά και κανένα σουτζούκι με καρύδια και μουσταλευριά και σπανιότερα κάνα κοψίδι. Πειράγματα, αστεία, παλιές διηγήσεις και ιστορίες από τους γεροντότερους που διακόπτονταν προσωρινά για το ξεκαζάνιασμα και την καινούργια καζανιά και μετά πάλι το ροκάνισμα του χρόνου με τον ίδιο τρόπο. Πολλές νύχτες και για πολλά χρόνια το ρακαριό ήταν μια από τις εμπειρίες που βιώσαμε ως παιδιά και μας άφησαν γλυκές και έντονες αναμνήσεις αφού ένα μέρος της κοινωνικοποίησής μας έχει σημείο αναφοράς τον χώρο αυτόν.
Το ρακαριό, εκείνο το παλιό, που σήμερα είναι μακρινή ανάμνηση αφού τα όποια λίγα έχουν επιβιώσει από το ανελέητο κυνήγι των μεγάλων συμφερόντων και της οικονομίας της αγοράς, έχουν μετεξελιχθεί και εκσυγχρονισθεί σε μόνιμα στεγασμένους χώρους με χρήση σύγχρονων μέσων απόσταξης. Έστω και έτσι όμως, πολλές φορές σπεύδουμε σε αυτά αυτήν την εποχή με φίλους και καλή παρέα τα βράδια ιδίως για να πιούμε τσίπουρο, να δοκιμάσουμε μεζεδάκια, εποχή αφθονίας γαρ τώρα και κυρίως εμείς οι παλιότεροι εκτός της τέρψης του λάρυγγα, για να θυμηθούμε και το κυριότερο για να συναντήσουμε τις παλιές εικόνες και αναμνήσεις που γλυκαίνουν ακόμα την ψυχή μας…
Του Κώστα Μαστροκώστα, από το Καρπενήσι
