Κάθε… κοντέρ αναμένεται να σπάσουν φέτος τα «κόκκινα» δάνεια σε Ελλάδα λόγω της επιδείνωσης της ύφεσης, του ξεκαθαρίσματος των χαρτοφυλακίων ως απόρροια του ελέγχου της Black Rock, των νέων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις, αλλά και της ραγδαίας αύξησης των «μπαταχτσήδων».

Τα πρώτα στοιχεία του δ΄ τριμήνου του 2011 δείχνουν ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν με ρυθμό πολλαπλάσιο σε σχέση με αυτόν που κινούνταν στα προηγούμενα τρίμηνα του περασμένου έτους. Τα στοιχεία της πρώτης τράπεζας η οποία εξέδωσε αποτελέσματα 2011, είναι ενδεικτικά.

Η Τράπεζα Κύπρου είδε τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά της να αυξάνονται από το 8,6% του χαρτοφυλακίου της στις 30/9/2011 στο 10,2% στις 31/12/2011. Μέσα σε ένα τρίμηνο δηλαδή, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν κατά 1,6%, όταν στα τρία προηγούμενα τρίμηνα του έτους, ο ρυθμός «γένεσης» νέων δανείων σε καθυστέρηση κινούνταν στο 0,3% με 0,4%.

Αντίστοιχη ή και χειρότερη εκτιμάται ότι θα είναι η εικόνα και για τις ελληνικές τράπεζες. Μέρος της σημαντικής αύξησης εξηγείται σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη ως απόρροια της ανάθεσης από την Τράπεζα της Ελλάδας στην Black Rock Solutions διαγνωστικής μελέτης για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων.

Οι τράπεζες ξεκίνησαν στο δ' τρίμηνο του 2011 το «ξεκαθάρισμα» του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων, γνωρίζοντας ότι έτσι και αλλιώς βάσει και των αποτελεσμάτων της μελέτης της Black Rock, θα υποχρεωθούν από την Τ.τ.Ε να σχηματίσουν υψηλές πρόσθετες προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια την τριετία 2011-13.

«Στο τελευταίο τρίμηνο της περσινής χρονιάς είδαμε την πρώτη πράξη του έργου» αναφέρει στέλεχος ελεγκτικής εταιρείας, σημειώνοντας ότι, σε μια «καμένη» χρονιά, οι τράπεζες επιδίωξαν να …καθαρίσουν, στο μέτρο του εφικτού, τα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η μελέτη της Black Rock προβλέπει για τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες (Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς), ότι μέσα στην τριετία 2011-13 θα καταστούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που αντιστοιχούν στο 8% με 13% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεών τους.

Το ύψος των πρόσθετων προβλέψεων για την κάθε μια από τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες δεν ξεπερνά τα 2,2 δις ευρώ σε βάθος πάντα τριετίας, ενώ σε κάποιες απ αυτές είναι και χαμηλότερες από αυτές που είχαν προυπολογισθεί.

Η μελέτη πήρε ως βάση το εν Ελλάδι χαρτοφυλάκιο δανείων, εξαιρουμένων όσων έχουν διαγράψει οι τράπεζες, αλλά και των δανείων προς τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή τα δάνεια προς ιδιωτικές επιχειρήσεις που φέρουν, όμως, εγγύηση Δημοσίου.

Επομένως στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν χορηγήσεις ύψους περίπου 205 δις ευρώ μαζί με τις γενικές προβλέψεις τις οποίες έχουν σχηματίσει οι τράπεζες. Εξέλιξη που αυξάνει τα περιθώρια χειρισμού των πρόσθετων προβλέψεων, οι οποίες πρέπει να διενεργηθούν.

• Εκτίναξη ως και 40% των μη εξυπηρετούμενων από αρχές έτους

Η δεύτερη πράξη της εκτίναξης των μη εξυπηρετούμενων δανείων «παίζεται» ήδη από τις αρχές του έτους. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται ως και 40% σε σχέση με το δ τρίμηνο του έτους.

Η εκτίναξή τους, αποδίδεται από τραπεζικά στελέχη σε τρεις βασικούς λόγους: Την επιδείνωση της ύφεσης που πλήττει μικρομεσαίες κυρίως, επιχειρήσεις, την περικοπή μισθών και συντάξεων σε μισθωτούς του Δημόσιου και του Ιδιωτικού Τομέα και την αύξηση του αριθμού όσων συνειδητά καθυστερούν δόσεις εξαιτίας της αβεβαιότητας ως προς την πορεία της χώρας.

Ήδη ακόμη και καλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα ρευστότητας. Οι ξένοι προμηθευτές έχουν κόψει κάθε πίστωση ζητώντας ως και προκαταβολή σημαντικών ποσών για αγορές, προιόντα ασφάλισης πιστώσεων δεν διατίθενται, ενώ οι χρόνοι εξόφλησης στο οργανωμένο λιανεμπόριο τείνουν να ξεπεράσουν και τις 160 ημέρες.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι επιχειρήσεις να ρίχνουν πίσω την εξυπηρέτηση δανείων ή και να δηλώνουν αδυναμία πληρωμών, ζητώντας συνεχώς νέες ρυθμίσεις.

Την ίδια στιγμή αυξάνονται οι «μπαταχτσήδες». Όσοι συνειδητά δεν καταβάλουν δόσεις δανείων εξαιτίας του κλίματος αβεβαιότητας που κυριαρχούσε μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου για το αν η χώρα θα μείνει η όχι στο ευρώ. Αβεβαιότητα που υποχωρεί μεν, αλλά πόρρω απέχει ακόμη η κατάσταση από το να χαρακτηρισθεί ομαλή.

Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι στο καλό σενάριο – αν δηλαδή επιβεβαιωθούν οι νέες προβλέψεις Τρόικας και κυβέρνησης για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας- η επίδραση των δύο παραπάνω παραμέτρων στην πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά από το β εξάμηνο της χρονιάς.

Υπό τις παραπάνω προυποθέσεις η ύφεση, θεωρούν ότι θα κορυφωθεί εντός του α εξαμήνου και θα αρχίσει να επιβραδύνεται από το γ τρίμηνο.

Σπάει και η «βιτρίνα» των καλών δανείων

Ο μεγάλος «πονοκέφαλος» για τους ίδιους είναι η συμπεριφορά των δανείων (στεγαστικών κυρίως και δευτερευόντως καταναλωτικών) που έχουν λάβει μισθωτοί του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα οι οποίοι βλέπουν ήδη τους μισθούς τους να μειώνονται σημαντικά και τους φόρους να αυξάνονται.

Πρόκειται για τους καλούς πελάτες των τραπεζών. Δηλαδή για δανειολήπτες που πληρώνουν σε συντριπτικά υψηλό ποσοστό κανονικά τα δάνειά τους.

Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι οι ρυθμίσεις δανείων που διενεργούνται θα αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο μέρος των περιπτώσεων, θεωρούν όμως βέβαιο ότι με την όξυνση της ανεργίας και τις περικοπές των μισθών τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα αυξηθούν και σε αυτή τη κατηγορία προκαλώντας – αντιμετωπίσιμες- επιπλοκές στα τιτλοποιημένα δάνεια.

Στα παραπάνω προβλήματα προστίθενται και οι επιπλοκές, που προκαλεί το «κούρεμα» δανείων, τα οποία έχουν χορηγήσει οι τράπεζες σε προβληματικές ΔΕΚΟ ( ΟΣΕ, ΟΑΣΑ, ΕΑΣ,) με όρους αντίστοιχους του PSI. Οι τράπεζες καλούνται να γράψουν πρόσθετες ζημιές από τη διαγραφή δανείων προς προβληματικές ΔΕΚΟ.

• Κορύφωση των επισφαλειών το 2013

Η τρίτη πράξη του έργου αναμένεται να παιχθεί μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.

Η κυβέρνηση ήδη «διαφημίζει» ότι η ρευστότητα των περίπου 30 δις ευρώ που θα πέσει στις τράπεζες θα μετακυληθεί στην αγορά.

Σημειώνει δε ότι το Δημόσιο ως μεγαλομέτοχος των τραπεζών μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα εγγυηθεί την μεταφορά της ρευστότητας στην αγορά με προτεραιότητα την χρηματοδότηση εγκεκριμένων επενδύσεων, προγραμμάτων του ΕΣΠΑ κά.

Τα τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι εφόσον το πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας δεν εκτροχιασθεί και πάλι εξαιτίας της ύφεσης και κυρίως της απροθυμίας του πολιτικού συστήματος να προχωρήσει σε γρήγορες διαρθρωτικές αλλαγές που να θέτουν φρένο στην περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας, από το τελευταίο τρίμηνο του έτους θα αρχίσει να παρατηρείται επιβράδυνση στο ρυθμό γένεσης νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Οι ίδιοι εκτιμούν ότι η κορύφωση των μη εξυπηρετούμενων θα έρθει εντός του 2013, με το ποσοστό τους να ξεπερνά και το 20% επί του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων.