Αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε το πρόσφατο άρθρο του κ. Δημήτρη Τσεκούρα, Διευθύνοντα Συμβούλου της ARAG με τίτλο "Μια φορά κι ένα καιρό... όταν τα καταναλωτικά δικαιώματα ήταν ανέκδοτο" (δείτε εδώ), όπου με απλό και σαφή τρόπο διαφαίνεται η μεγάλη άγνοια της αγοράς στα θέματα Ασφάλειας & Ποιότητας Προϊόντος, Εγγύησης Προϊόντος και Αστικής Ευθύνης Προϊόντος που σχετίζονται με την Προστασία Καταναλωτή. Παράλληλα, στο ίδιο άρθρο, διαφαίνεται όχι μόνο η άγνοια των Καταναλωτών αλλά και η αδυναμία της εγχώριας Ασφαλιστικής Αγοράς στο να προσφέρει σύγχρονες λύσεις με κατάλληλα ασφαλιστικά προϊόντα όπως: Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης Προϊόντος, Εγγύησης & Ανάκλησης Ελαττωματικού / Μολυσμένου Προϊόντος, Επαγγελματικής Ευθύνης Φορέων Ελέγχου / Μετρήσεων / Συστημάτων Ποιότητας. Ακόμη δε και Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών ή/ και Νομικών Συμβούλων που καλούνται να ενημερώνουν σωστά τις Επιχειρήσεις για το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και για τους κινδύνους που σχετίζονται με τη δραστηριότητα παραγωγής & εμπορίας καταναλωτικών προϊόντων. Επειδή τα παραπάνω έχουν διαχρονική αξία, κρίνω σκόπιμο να εκθέσω αντικειμενικές απόψεις που είχαν και παλαιότερα επισημανθεί με σχετικά άρθρα μου. Γιατί, καλό είναι και πρέπει να γνωρίζουμε!

Προστασία Καταναλωτή

Το θέμα της Προστασίας Καταναλωτή (Φυσικό Πρόσωπο ή Επιχείρηση) αποτελεί βασικό αξίωμα σε κάθε ευνομούμενη κοινωνία. Αποτελεί δε βασικό άξονα στις διάφορες Ευρωπαϊκές Οδηγίες και στους αντίστοιχους νόμους των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναφέρονται σε θέματα Προστασίας Καταναλωτή σε σχέση με την Υγεία, την Ασφάλεια και το Χρήμα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια διαχρονικά ερωτήματα στη χώρα μας...

• Πόσο ενημερωμένος είναι ο Έλληνας καταναλωτής ώστε να μπορεί να διεκδικεί το δίκιο του όταν πλήττονται τα συμφέροντά του σε περιπτώσεις μη ασφαλών ή ελαττωματικών καταναλωτικών προϊόντων ή μη αξιόπιστης παροχής υπηρεσιών;
• Πόσο ενημερωμένη είναι η ευρύτερη Αγορά (παραγωγικοί φορείς, φορείς παροχής υπηρεσιών περιλαμβανομένων Δικηγόρων, Ασφαλιστικών Εταιρειών και Διαμεσολαβητών) για την ισχύουσα νομοθεσία;
• Πόσοι γνωρίζουν το βασικό Νόμο 2251/94 για την Προστασία Καταναλωτή, όπως συμπληρώθηκε με το Νόμο 3587/2009, προκειμένου να ενσωματωθούν πλήρως οι σχετικές Οδηγίες της Ε.Ε. στην ελληνική νομοθεσία;

Η έννοια της Αστικής Ευθύνης

Ο συγκεκριμένος βασικός νόμος καθιστά «αντικειμενική» την αστική ευθύνη έναντι των Καταναλωτών. Δηλαδή, καθιστά «αυστηρή» (strict liability) την ευθύνη προς τον Καταναλωτή, τόσο του Κατασκευαστή / Παραγωγού, Εμπόρου / Διανομέα καταναλωτικών προϊόντων (άρθρο 6) όσο και του Παρέχοντος Υπηρεσίες (άρθρο 8). Θα πρέπει να γνωρίζουμε πως στο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο ο Καταναλωτής

που ζημιώνεται από τη χρήση ενός προϊόντος που αγοράζει ή μιας υπηρεσίας που του παρέχεται, δεν είναι πλέον υποχρεωμένος να αποδείξει τόσο τη ζημιά που υπέστη όσο και τη σχέση αιτιότητας της ζημιάς με το ελαττωματικό προϊόν ή τη μη αξιόπιστη υπηρεσία (υποκειμενική ευθύνη). Είναι ο Κατασκευαστής / Προμηθευτής του προϊόντος ή ο Παρέχων Υπηρεσία που θεωρείται a priori υπεύθυνος και που πρέπει να αποδείξει πως δεν ευθύνεται για τη ζημιά που προκάλεσε (αντικειμενική ευθύνη)! Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη και δικηγόροι που συνεχίζουν να θεωρούν «υποκειμενική» την ευθύνη του Παραγωγού / Εμπόρου ή του Παρέχοντος Υπηρεσίες (Μηχανικού, Γιατρού, Δικηγόρου, Λογιστή κλπ) έναντι του Καταναλωτή.

Ο ρόλος της Ασφάλισης

Πολύ λίγοι είναι αυτοί που έχουν συνειδητοποιήσει τις αλλαγές που συντελούνται στο πλαίσιο της Ε.Ε., γύρω από τα θέματα της Προστασίας του Καταναλωτή και της Προστασίας του Ανταγωνισμού εντός της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς.

Ακόμη πιο λίγοι είναι όσοι γνωρίζουν το ρόλο και τη χρησιμότητα της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης στις διάφορες μορφές της, που εξασφαλίζει τόσο τους Παραγωγούς / Προμηθευτές προϊόντων και τους Επαγγελματίες Παροχής Υπηρεσιών όσο και τους ίδιους τους Καταναλωτές.

Η διεθνής πρακτική, με γνώμονα την Προστασία του Καταναλωτή, έχει θεσπίσει κατάλληλα ασφαλιστικά «εργαλεία» για τη ρύθμιση των δυσμενών οικονομικών συνεπειών από προβληματικά προϊόντα ή μη αξιόπιστες υπηρεσίες. Και αυτά είναι οι διάφορες καλύψεις του Κλάδου Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης.

Η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης, διεθνώς, θεωρείται απολύτως απαραίτητη σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα και όχι μόνο όταν πρόκειται για ευαίσθητα προϊόντα όπως είναι τα φάρμακα, δομικά υλικά κατασκευών, χημικά, φαρμακευτικά, καλλυντικά, παιδικά παιχνίδια, ηλεκτρονικός και ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός.

Το ίδιο απαραίτητη είναι η Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης για όσους παρέχουν υπηρεσίες σε θέματα υγείας (Γιατροί, Διαγνωστικά Κέντρα, Νοσηλευτικά Ιδρύματα), κατασκευών και τεχνολογίας (Αρχιτέκτονες, Μηχανικοί, Σύμβουλοι ΙΤ), σε χρηματοοικονομικά θέματα (Λογιστές, Ελεγκτές, Εκτιμητές) καθώς και σε νομικά ζητήματα (Δικηγόροι, Συμβολαιογράφοι, Υποθηκοφύλακες), όπου ο κίνδυνος για ζημιογόνες συνέπειες εις βάρος του Καταναλωτή από αμέλεια, λάθος η παράλειψη δεν είναι αμελητέος.

Η καταναλωτική συνείδηση των Ελλήνων ωριμάζει και οι καταναλωτές γνωρίζουν όλο και περισσότερο πως μπορούν να εγείρουν αξιώσεις αποζημίωσης όταν ζημιώνονται και θίγονται τα συμφέροντά τους. Η οικονομική κρίση, οι ευρύτερες εξελίξεις στο χώρο της Ε.Ε. και η παγκοσμιοποίηση εντείνουν το φαινόμενο αυτό. Πρέπει όλο και πιο πολύ να συνειδητοποιήσουμε τις αλλαγές, να προσαρμοστούμε και ανάλογα να δράσουμε.

Ο Γιώργος Κουτίνας είναι Μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας. Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων, Διευθύνων Σύμβουλος της "ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd's" (gkoutinas@gmail.com, www.gkoutinas.gr).