Ηλίας Προβόπουλος, 25/10/2024 - 09:44 facebook twitter linkedin Ηλίας Προβόπουλος: Τέτοιες μέρες τ΄ «Αγιού Δημητρίου»! Ηλίας Προβόπουλος, 25/10/2024 facebook twitter linkedin Κεντρική Φωτογραφία: Βλαχοποιμένες, στο Σουροβίλι (σημ. Στράτο ) στα 1925, ενδεδυμένοι με κάπα τύπου "capotini". Υπέροχη διαφάνεια από το ψηφιακό αρχείο της Χέλεν Ράδερφορντ στην Βρετανική Σχολή Αθηνών. Σαν σήμερα, σαν αύριο σε όλη την επικράτεια παρατηρούνταν μια πρωτοφανής κίνηση ανθρώπων και ζωντανών: κορυφώνονταν, εν όψει του χειμώνα η μετακίνηση των κοπαδιών από τα βουνά στους κάμπο και η γιορτή του Αγίου Δημητρίου ήταν η συμβολική ημέρα που έπρεπε να τελειώσει. Αυτό σταμάτησε σταδιακά τις περασμένες δεκαετίες και είναι λίγοι πλέον που το θυμούνται και ακόμη λιγότεροι που το ζουν καθώς για όσα τσελιγκάτα έχουν απομείνει το αυτοκίνητο συντομεύει τις διαδρομές. Για την μετακίνηση των κοπαδιών στον κάμπο έχουν γράψει αρκετοί λαογράφοι και ιστοριοδίφες και αυτούς μας θυμίζει ο Αγρινιώτης Αλέξιος Γ. Κατεφίδης, εκπαιδευτικός, τέως υποδιευθυντής του Ελληνικού Λυκείου Νυρεμβέργης. Είναι γεγονός ότι , «τ΄Αγιού Δημητρίου», η 26η Οκτωβρίου, ήταν(είναι;)μια μέρα σύμβολο για τους νομάδες κτηνοτρόφους, βλαχοποιμένες, που κατέβαιναν (κατεβαίνουν;) από τα βουνά για τα χειμαδιά ... «ἀπ᾿ τ᾿ Ἄγραφα πάνω ὦς τὰ ριζοβούνια τοῦ Βραχωριοῦ κάτω· κι ὥς πέρα τὸ Ξηρόμερο καὶ τῆς Λεπενοῦς τὸν κάμπο»... σύμφωνα με την αναφορά του Δημήτρη Λουκόπουλου στο βιβλίο του, «Ποιμενικά της Ρούμελης», Αθήνα , 1930* Κατέβαιναν στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας απο τα βουνά μαζί με τα κοπάδια τους (εποχική μετακίνηση των κοπαδιών, transhumant livestock). Πραγματικά ολόκληρη τελετουργία για την διαδικασία αυτή της μετακίνησης που γίνονταν (γίνεται;) αυτή την περίοδο αλλά και την άνοιξη αντίστροφα (μετά τις 21 Μαΐου, εορτή των Ιεραποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης, κατ΄ άλλους μετά τις 15 Μαΐου του Οσίου Αχίλλιου) . Κουβαλούσαν μαζί τους μαζί με τα κοπάδια τους για χειμαδιό στα μέρη μας ένα σωρό καλούδια που τα ετοίμαζαν το καλοκαίρι, τσαλαφούτι, τραχανά, χυλοπίτες. Αναλυτικά λοιπόν μας περιγράφει τις βλαχόστρατες της Αιτωλοακαρνανίας, στο πόνημά του, Ποιμενικά της Ρούμελης, ο Δημήτρης Λουκόπουλος: ….”Μιὰ ζωὴ, ὁλάκερο σκοινὶ ζωῆς βλάχικης τεντωμένο ἀπ᾿ τ᾿ Ἄγραφα πάνω ὦς τὰ ριζοβούνια τοῦ Βραχωριοῦ κάτω· κι ὥς πέρα τὸ Ξηρόμερο καὶ τῆς Λεπενοῦς τὸν κάμπο. Νὰ ἡ εἰκόνα στὸ κατέβασμα. Καὶ γιὰ νὰ τὴ μεγαλώσεις, τράβα την καὶ στὸν ἄλλον τὸ δρόμο ποὺ χωρίζοντας ἀπ᾿τὸ μεγάλο ντερβένι, περνάει τὴ Μαγούλα τῆς Τατάρνας, τὸ μεγάλο ἀπ᾿ τ᾿ Ἀληπασὰ τὸν καιρὸ γιοφύρι, ἀνεβαίνει στοὺς Χαλκιόπουλους, πίσω ἀπ᾿ τὴν Καλάνα, καὶ πέφτει Καρβασαρὰ καὶ Βόνιτσα πέρα. Τέντωσ᾿ τὴν καὶ κατὰ τῆς Καρδίτσας τὰ μέρη, κόλλησε καὶ τὴν ἄλλη, τὴν ὅμοια εἰκόνα ποὺ βλέπεις στὸ μεγάλο τὸ ντερβένι, ποὺ περνάει τὸν Ἀγραφιώτη, ἀνεβαίνει τὸ Κεράσοβο, διαβαίνει τῆς Μέγδοβας τὸ γεφύρι, ἀνηφορίζει τὸ Βελούχι, πέφτει στὸ Καρπενήσι καὶ παίρνει τὸ μεγαλόδρομο, γιὰ τὴ Λαμία, καὶ τότε θὰ καταλάβεις τὶ πάει νὰ εἰπεῖ κατέβασμα τῶν βλάχων στὰ χειμαδιὰ. Ἐδῶ δὲν παραλείπω νὰ γράψω ὅπως μοῦ δηγήθη ὁ Ἀγραφιώτης τσέλιγγας Σαλαγιάννης στὴ Μίγδου τὸ κατέβασμα:«Ξεκινᾶμε ἀπὸ δῶ μὲ τὰ πράματα καὶ φτάνουμε τὸ βράδυ στὴν Κουφάλα (χωριό). Σταθμεύομε κεῖ. Τὴν ἄλλη μέρα περπατᾶμε καὶ φτάνουμε στὴ Βίνιανη· δεύτερος σταθμὸς κι ἐκεῖ. Σταίνουμε σκηνὲς ἀπὸ τραγόμαλλο φκειασμένες καὶ ξενυχτάει ἡ φαμελιά. Τὴν τρίτη μέρα κάνουμε σταθμὸ στὴ Φραγγίτσα, τὴν ἄλλη στὸ Μαραθιά· ἔπειτα στὴν Ἐπισκοπή. Τὴν ἕκτη μέρα εἴμαστε στὸν Ἅϊ - Βλάση, ἂν θέλει ὁ θεός. Τὴν ἄλλη στὴν Φραγκόσκαλα· ἄλλο σταθμὸ κάνουμε στὸν Ἅϊ - Νικόλα, ἔπειτα στὴν Σπολάϊτα κοντὰ στὸν Ἄσπρο, ὕστερα στὴ Ματσούκα, ὕστερα στὴ Βαρειὰ. δεξιὰ ἀπὸ τὸ Ἀγγελόκαστρο, ἔπειτα στὴ Ρίγανη καὶ καταλήγουμε στὴν Παλιομάνινα. Ἐκεῖ ἔχει ἕνα τσιφλίκι ὁ Κατσαρός, ὁ Καραγγούνης καὶ ξεχειμάζουμε. Τ᾿ ἄλλα τὰ τσελιγγάτα παραχειμάσουν στὴν Κατοχή, στὸν Ἀστακό, στὸ Ἀντελικό, στὸ Βραχώρι καὶ κάμποσα πιάνουν τὸν Καρβασαρά. Ἄλλοι τσελιγγάδες πιάνουν τὴ Θεσσαλία. Ὁ Μαλαμούλης νὰ ποῦμε, παραχειμάζει στὸ Μουσαφακλή, κοντὰ στὸ Βελεστίνο. Ἔχει δικό του λειβάδι. Οἱ Τσιγαρδαῖοι πᾶνε στὴ Λειβαδιὰ - ἀπ᾿ τὴ Θεσσαλία περνοῦν. Ὁ Ἀκρίβος παραχειμάζει στὴ Θήβα· κι αὐτὸς ἀπ᾿ τὴ Θεσσαλία περνάει καὶ πάει ἐκεῖ πέρα. Ὁ Καραΐσκος ξεχειμάζει στὸν Ἀρμυρὸ τῆς Θεσσαλίας. Ὁ Βελέντζας πάει στὴ Λειβαδιά· κι αὐτὸς περνῶντας τὴ Θεσσαλία. Εἴκοσι τέσσερες ὧρες ἔχουμε δικαίωμα ἐμεῖς οἱ Βλάχοι νὰ μείνουμε στὸ ἴδιο μέρος, ὅταν περνοῦμε τὴ στράτα γιὰ νὰ πᾶμε. Περνῶντας οἱ εἴκοσι τέσσερες φορτώνουμε καὶ φεύγουμε. Ἔτσι μᾶς διατάζουν οἱ ἀγροφυλάκοι ἀπὸ τὰ χωριά”…. Στη πρώτη φωτογραφία διακρίνουμε νομάδες κτηνοτρόφουςμε τα κοπάδια τους στον κάμπο του Ζαπαντιού (από την ανάρτηση του Χρήστου Μποκόρου εδώ). Στην δεύτερη φωτογραφία εποχής, διακρίνουμε βλαχοποιμένες, στο Σουροβίλι (σημ. Στράτο ) στα 1925, ενδεδυμένουςμε κάπα τύπου "capotini". Υπέροχη διαφάνεια από το ψηφιακό αρχείο της Χέλεν Ράδερφορντ στην Βρετανική Σχολή Αθηνών. Από το ίδιο πόνημα του Δημητρίου Λουκόπουλου, προέρχεται και ο ακόλουθος χάρτης με τις βλαχόστρατες της Αιτωλοακαρνανίας. Αξιοσημείωτο είναι και το βουκολικό δρώμενο του Νίκου Τομαρά σε σχέση με τα κοπάδια στα βουνά του Ασπροποτάμου (Αχελώου ποταμού) εδώ. ΥΓ. Βλέπω στο διαδίκτυο ότι σε άλλες χώρες, όπως την Ελβετία ή την Ισπανία, η μετακίνηση των κτηνοτρόφων από τα ορεινά σε πιο πεδινά μέρη τέτοια εποχή, την γιορτάζουν πανηγυρικά, από χωριό σε χωριό φορώντας στα ζώα, μαζί με τα κουδούνια τους, λουλούδια της εποχής. Την έχουν μετατρέψει σε τουριστική ατραξιόν. Σε εμάς, αυτή η διάθεση είναι σχεδόν ανύπαρκτη, λες και ντρεπόμαστε ακόμη για το κτηνοτροφικό αλλά και το αγροτικό παρελθόν των ίδιων των οικογενειών μας. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Ηλίας Προβόπουλος, 02/12/2024 - 09:18 Ηλίας Προβόπουλος: Γνωριμία με τις «Απόκοσμες» Σφακιανές Μαδάρες
Ηλίας Προβόπουλος: Η ημέρα που δεν θέλω να ξέρω…. Κάτι είχαμε ακούσει κι εμείς που γεννηθήκαμε στα βουνά για ημέρα των Ευχαριστιών που γιόρταζαν χθες οι Αμερικάνοι, κυρίως από... Ηλίας Προβόπουλος, 29/11/2024 - 16:36
Ηλίας Προβόπουλος: Η Αυστραλία «κόβει» τα social media για τους ανηλίκους Το κοινοβούλιο της Αυστραλίας έδωσε χθες το «πράσινο φως» στο νομοσχέδιο με το οποίο θα απαγορευτεί η πρόσβαση των ανηλίκων... Ηλίας Προβόπουλος, 28/11/2024 - 09:13
Ηλίας Προβόπουλος: Η Ρηνιώ της Κίναρου απόκτησε παρέα Την κυρά Ρηνιώ Θηραίου, τη γυναίκα που έμεινε μόνη στη μοναχική Κίναρο την γνώρισα πριν από 20 σχεδόν χρόνια που... Ηλίας Προβόπουλος, 26/11/2024 - 09:29
Ηλίας Προβόπουλος: Η γιαγιά μου η Κατερίνη! Ήταν μεγάλη μέρα η σημερινή για την οικογένεια καθώς γιόρταζε η γιαγιά η Κατερίνη, μια γενναία γυναίκα που έζησε όλη... Ηλίας Προβόπουλος, 25/11/2024 - 09:14
Ηλίας Προβόπουλος: Η Λεπτομύτα ανακηρύχθηκε ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΗ! Πόσο μπορεί να συγκινήσει μέρος της κοινωνίας η εξαφάνιση ενός πουλιού και μάλιστα σχεδόν άγνωστου, δεν μπορώ να το εκτιμήσω... Ηλίας Προβόπουλος, 21/11/2024 - 10:10
Ηλίας Προβόπουλος: Της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας στην Ελευσίνα Κάθε χρόνο, την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, στις 20 Νοεμβρίου, οι γυναίκες της Ελευσίνας αναβιώνουν το έθιμο της Παναγίας... Ηλίας Προβόπουλος, 20/11/2024 - 10:24