Σε περιπτώσεις όπως της International Life η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, είναι πρωτόγνωρη για τα ελληνικά ασφαλιστικά δρώμενα, καθοριστικός είναι ο ρόλος του ασφαλιστικού διαχειριστή, για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος αλλά και των συμφερόντων των ασφαλισμένων.

Έχει συνεπώς ιδιαίτερη αξία να δούμε τι ακριβώς αναφέρει η νομοθεσία για τον ασφαλιστικό διαχειριστή. Πότε διορίζεται, ποιος είναι ο ρόλος του, ποιες οι ευθύνες του, πότε παύεται ή αντικαθίσταται.

Ο νόμος 4364/2016 αναφέρει στα άρθρα 224, 225, 226 τα εξής:

Άρθρο 224

Διαδικασία ορισμού ασφαλιστικού διαχειριστή

1. Η Εποπτική Αρχή δύναται να διορίσει σε ασφαλιστική επιχείρηση ασφαλιστικό διαχειριστή φυσικό ή νομικό πρόσωπο με ειδική γνώση και πείρα σε θέματα ασφαλιστικών επιχειρήσεων ή πιστωτικών ιδρυμάτων όταν συντρέχει μία εκ των παρακάτω περιπτώσεων: α) η επιχείρηση παρακωλύει με οποιονδήποτε τρόπο τον έλεγχο που ασκείται από την Εποπτική Αρχή, β) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση προβαίνει σε σοβαρές ή κατ’ εξακολούθηση παραβάσεις του παρόντος νόμου ή του αμέσου εφαρμογής ευρωπαϊκού δικαίου ή των αποφάσεων της Εποπτικής Αρχής ή όταν η επιχειρηματική της πορεία δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες για τη χρηστή και συνετή διαχείριση των εταιρικών υποθέσεων από τη διοίκησή της, με συνέπεια να τίθενται σε κίνδυνο η φερεγγυότητα της ασφαλιστικής επιχείρησης ή τα συμφέροντα των ληπτών ασφάλισης, ασφαλισμένων και δικαιούχων απαιτήσεων από ασφάλιση, γ) όταν διαφαίνεται ότι η ασφαλιστική επιχείρηση δεν διαθέτει επαρκή ίδια κεφάλαια ή ότι δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της ή δεν διαθέτει κατάλληλα περιουσιακά στοιχεία για την κάλυψη των ασφαλιστικών υποχρεώσεών της, δ) όταν διαπιστώνεται από την Εποπτική Αρχή επιδείνωση της κατάστασης φερεγγυότητας σύμφωνα με το άρθρο 112 του παρόντος, ε) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση υποβάλλει σχετικό αίτημα, στ) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν έχει λάβει τα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα που έχουν υποδειχθεί από την Εποπτική Αρχή, ζ) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με την απόφαση της Εποπτικής Αρχής για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου σύμφωνα με το άρθρο 227 του παρόντος, η) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με την απόφαση της Εποπτικής Αρχής για υποχρεωτική μεταβίβαση χαρτοφυλακίου σύμφωνα με το άρθρο 228 του παρόντος, θ) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με την απόφαση της Εποπτικής Αρχής για αναστολή πληρωμών σύμφωνα με το άρθρο 229 του παρόντος, ι) όταν η ασφαλιστική επιχείρηση δεν συμμορφώνεται με την απόφαση της Εποπτικής Αρχής για μείωση απαιτήσεων από ασφάλιση σύμφωνα με το άρθρο 230 του παρόντος.

2. Η απόφαση της Εποπτικής Αρχής για το διορισμό ασφαλιστικού διαχειριστή κοινοποιείται αμελλητί στην ασφαλιστική επιχείρηση με άμεση ισχύ και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

3. Από την κοινοποίηση στην ασφαλιστική επιχείρηση του διορισμού του ασφαλιστικού διαχειριστή και εφεξής, κάθε πράξη που αφορά στη διοίκηση της ασφαλιστικής επιχείρησης είναι ανίσχυρη εάν δεν συνέπραξε και ο ασφαλιστικός διαχειριστής. Εάν η Εποπτική Αρχή, κατόπιν σχετικής εισήγησης του ασφαλιστικού διαχειριστή ή και από άλλα στοιχεία και πληροφορίες που διαθέτει, κρίνει ότι οι εργασίες της ασφαλιστικής επιχείρησης δεν δύνανται να εξακολουθήσουν υπό την παρούσα διοίκηση, αποφασίζει την ανάθεση της διοίκησής της στον ασφαλιστικό διαχειριστή. Η απόφαση του προηγούμενου εδαφίου δύναται να ληφθεί παράλληλα με το διορισμό του ασφαλιστικού διαχειριστή.

4. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής διορίζεται για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα (12) μήνες. Ο ως άνω διορισμός μπορεί να παρατείνεται με απόφαση της Εποπτικής Αρχής για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες κάθε φορά. Η συνολική περίοδος των παρατάσεων δεν μπορεί να υπερβεί τους τριάντα έξι (36) μήνες.

5. Με την απόφαση διορισμού ασφαλιστικού διαχειριστή δύναται να καθορίζονται θέματα για τα οποία απαιτείται απόφαση της Εποπτικής Αρχής ή σχετική εκ μέρους της έγκριση. Επιπλέον, με την ως άνω απόφαση δύναται να απαιτείται από τον ασφαλιστικό διαχειριστή η λήψη συγκεκριμένων μέτρων ή η αποφυγή συγκεκριμένων ενεργειών προς ικανοποίηση του σκοπού της παραγράφου 1 του άρθρου 225 του παρόντος. Ο διορισμός ασφαλιστικού διαχειριστή δεν συνεπάγεται την ακύρωση, καταγγελία ή τροποποίηση των ασφαλιστικών συμβάσεων ή λοιπών συμφωνιών συμπεριλαμβανομένων των συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας ή έμμισθης εντολής, το ληξιπρόθεσμο οποιουδήποτε χρέους της ασφαλιστικής επιχείρησης ή την αναστολή των ατομικών διώξεων κατ’ αυτής.

6. Όταν δυνάμει δικαστικής αποφάσεως προκύπτει άμεσα ή έμμεσα θέμα νομιμότητας ή εγκυρότητας της εκλογής, συγκρότησης, σύνθεσης ή λειτουργίας του διοικητικού συμβουλίου ασφαλιστικής επιχείρησης, η Εποπτική Αρχή διορίζει ασφαλιστικό διαχειριστή, ο οποίος ασκεί τη διοίκηση της ασφαλιστικής επιχείρησης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 225 του παρόντος, για διάστημα τριών (3) έως έξι (6) μηνών που μπορεί να παρατείνεται και, σε κάθε περίπτωση, μέχρι τη συγκρότηση νέου διοικητικού συμβουλίου.

Άρθρο 225

Καθήκοντα του ασφαλιστικού διαχειριστή (άρθρα 293 και 294 της Οδηγίας 2009/138/ΕΚ)

1. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής αξιολογεί την εν γένει οικονομική, διοικητική και οργανωτική κατάσταση της ασφαλιστικής επιχείρησης και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της, με σκοπό είτε την ανάκαμψη της επιχείρησης είτε την προετοιμασία θέσης της επιχείρησης υπό ασφαλιστική εκκαθάριση κατά το άρθρο 235 του παρόντος. Σε μεταβιβάσεις χαρτοφυλακίου που διενεργούνται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις στις οποίες έχει διορισθεί ασφαλιστικός διαχειριστής δεν εφαρμόζεται το άρθρο 479 του Αστικού Κώδικα.

2. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής υποχρεούται να υποβάλει στην Εποπτική Αρχή τις ακόλουθες εκθέσεις: α) Το συντομότερο δυνατό και σε κάθε περίπτωση εντός τριάντα (30) ημερών από την απόφαση διορισμού του, έκθεση απογραφής των στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού της ασφαλιστικής επιχείρησης. β) Το συντομότερο δυνατό και σε κάθε περίπτωση εντός εξήντα (60) ημερών από την απόφαση διορισμού του έκθεση για: βα) τα ζητήματα που η Εποπτική Αρχή θα του θέσει, ιδίως για την κεφαλαιακή επάρκεια, το σχηματισμό προβλέψεων, όπως ασφαλιστικών, για τους εργαζόμενους, των επισφαλών απαιτήσεων κ.λπ., τα έξοδα πρόσκτησης, την αντασφάλιση, την αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων, και την εν γένει οικονομική, διοικητική και οργανωτική κατάσταση της ασφαλιστικής επιχείρησης. Η έκθεση αυτή περιλαμβάνει απαραιτήτως έναν αναθεωρημένο ισολογισμό και μια προκαταρκτική εκτίμηση της καταλληλότητας των μέτρων εξυγίανσης του παρόντος Κεφαλαίου και των ενδεχόμενων επιπτώσεων για τους λήπτες ασφάλισης, ασφαλισμένους και δικαιούχους απαιτήσεων από ασφάλιση, καθώς και άλλων συμβαλλομένων μερών και λοιπών πιστωτών σε περίπτωση ασφαλιστικής εκκαθάρισης, ββ) το προτεινόμενο σχέδιο δράσης που μπορεί να περιλαμβάνει προτάσεις: ββα) για την επιστροφή της ασφαλιστικής επιχείρησης σε ομαλή λειτουργία μέσω διορθωτικών μέτρων, καθώς και για την πολιτική διανομής μερισμάτων και αμοιβών, βββ) για τα αναγκαία, κατά την άποψή του, μέτρα εξυγίανσης που σκοπό έχουν να διαφυλάξουν ή να αποκαταστήσουν τη χρηματοοικονομική κατάσταση ασφαλιστικής επιχείρησης και τα οποία είναι δυνατόν να θίξουν προϋπάρχοντα δικαιώματα άλλων συμβαλλομένων μερών και όχι αυτήν καθ’ αυτήν την ασφαλιστική επιχείρηση, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, των μέτρων που συνεπάγονται τη δυνατότητα αναστολής πληρωμών, αναστολής εκτελεστικών μέτρων ή μείωσης των αποζημιώσεων, ββγ) για την προετοιμασία θέσης της ασφαλιστικής επιχείρησης υπό καθεστώς ασφαλιστικής εκκαθάρισης σε περίπτωση που δεν κρίνεται εφικτή η ανάκαμψη ή εξυγίανσή της. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής υποχρεούται να παρέχει οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ή να υποβάλει οποιαδήποτε πρόσθετη έκθεση του ζητηθεί από την Εποπτική Αρχή. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής επιβλέπει την εφαρμογή ή εφαρμόζει ο ίδιος το σχέδιο δράσης.

3. Η διοίκηση και οι εργαζόμενοι της ασφαλιστικής επιχείρησης υποχρεούνται να παρέχουν στον ασφαλιστικό διαχειριστή οποιοδήποτε στοιχείο ή πληροφορία τους ζητηθεί σχετικά με την επιχείρηση και να διευκολύνουν την άσκηση των κατά το νόμο και την απόφαση της Εποπτικής Αρχής καθηκόντων του ασφαλιστικού διαχειριστή.

4. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής είτε αναλαμβάνει είτε συμπράττει απλώς στη διοίκηση της ασφαλιστικής επιχείρησης, δύναται: α) να προσλαμβάνει εξωτερικούς νομικούς ή οικονομικούς συμβούλους, καθώς και λοιπό βοηθητικό προσωπικό και β) να ασκεί στο όνομα της ασφαλιστικής επιχείρησης κάθε ένδικο βοήθημα ή μέσο για την προάσπιση των συμφερόντων της, συμπεριλαμβανομένων αγωγών αποζημίωσης κατά προσώπων της διοίκησης ή του προσωπικού, εφόσον με πράξεις ή παραλείψεις τους ζημίωσαν την ασφαλιστική επιχείρηση. Τα σχετικά έξοδα βαρύνουν την ασφαλιστική επιχείρηση.

5. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής υπόκειται στον έλεγχο και την εποπτεία της Εποπτικής Αρχής και ευθύνεται μόνο για δόλο και βαρειά αμέλεια. Η αμοιβή και το εν γένει κόστος που συνεπάγεται η άσκηση των καθηκόντων του ασφαλιστικού διαχειριστή καλύπτονται από την ασφαλιστική επιχείρηση στην οποία έχει διορισθεί ασφαλιστικός διαχειριστής και καθορίζονται με σχετική απόφαση της Εποπτικής Αρχής.

6. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής δικαιούται να ασκεί στο έδαφος όλων των κρατών−μελών όλες τις εξουσίες που δικαιούται να ασκεί στην Ελλάδα. Μπορεί να εξουσιοδοτεί περαιτέρω πρόσωπα, νομικά ή φυσικά, για να τον επικουρούν ή να τον εκπροσωπούν σε άλλα κράτη-μέλη και ειδικότερα για να διευκολύνονται οι εκεί δικαιούχοι ασφαλίσματος. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του σε άλλο κράτος − μέλος, ο ασφαλιστικός διαχειριστής τηρεί τους νόμους του κράτους αυτού και ιδίως τις διαδικασίες ρευστοποίησης του ενεργητικού και ενημέρωσης των εργαζομένων. Οι αρμοδιότητες αυτές δεν περιλαμβάνουν δικαίωμα χρήσης βίας ούτε δικαίωμα λήψης απόφασης επί νομικών διαδικασιών ή διαφορών. Επίσης ο ασφαλιστικός διαχειριστής και κάθε άλλο δεόντως εξουσιοδοτημένο πρόσωπο μπορεί να ζητά καταχώριση της απόφασης για τη λήψη μέτρων εξυγίανσης στα δημόσια βιβλία που τηρούνται στα άλλα κράτη−μέλη. Τα έξοδα καταχώρησης λογίζονται ως έξοδα και δαπάνες της διαδικασίας.

7. Για την απόδειξη διορισμού ασφαλιστικού διαχειριστή άλλου κράτους-μέλους απαιτείται η προσκόμιση επικυρωμένου αντιγράφου του πρωτοτύπου της απόφασης διορισμού του ή οποιασδήποτε άλλης βεβαίωσης που εκδίδει η αρμόδια αρχή αυτού του κράτους−μέλους, μεταφρασμένων στην ελληνική γλώσσα.

Άρθρο 226 Λήξη θητείας ή παύση ασφαλιστικού διαχειριστή

1. Με απόφαση της Εποπτικής Αρχής, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δύναται να αντικαθίσταται ο ασφαλιστικός διαχειριστής ή να τερματίζεται το έργο του. Ο τερματισμός του έργου του ασφαλιστικού διαχειριστή πριν από τη λήξη της ορισθείσας θητείας επιτρέπεται εφόσον η Εποπτική Αρχή διαπιστώσει ότι: α) οι λόγοι διορισμού κατά την παράγραφο 1 του άρθρου 224 του παρόντος δεν υφίστανται πλέον ή β) η ασφαλιστική επιχείρηση δεν μπορεί να ανακάμψει ή να εξυγιανθεί. Στην τελευταία περίπτωση, η Εποπτική Αρχή αποφασίζει την ανάκληση της άδειας της ασφαλιστικής επιχείρησης κατά το άρθρο 114 του παρόντος και τη θέτει υπό ασφαλιστική εκκαθάριση κατά το άρθρο 235 του παρόντος. Σε περίπτωση τερματισμού του έργου του ασφαλιστικού διαχειριστή που δεν σχετίζεται με τη θέση της ασφαλιστικής επιχείρησης υπό ασφαλιστική εκκαθάριση, ο ασφαλιστικός διαχειριστής εξακολουθεί να ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι το διορισμό ή την εκλογή νέου διοικητικού συμβουλίου.

2. Ο ασφαλιστικός διαχειριστής δύναται να παραμένει στην ασφαλιστική επιχείρηση, με απόφαση της Εποπτικής Αρχής, και μετά τη θέση της σε ασφαλιστική εκκαθάριση και σε συνεργασία με τον ασφαλιστικό εκκαθαριστή, να συνεχίσει ορισμένες δραστηριότητες της ασφαλιστικής επιχείρησης, εφόσον αυτό απαιτείται για τη διασφάλιση των ασφαλισμένων και των τρίτων δικαιούχων αποζημίωσης ή εφόσον βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία του άρθρου 228 του παρόντος. Στην περίπτωση αυτή, δεν υφίστανται οι χρονικοί περιορισμοί της παραγράφου 4 του άρθρου 224 του παρόντος.