Γράφουν οι:
Κωνσταντία Τσαμασιώτη,
Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος, Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ
Χρύσα Παρασκευοπούλου,
Ακτινοφυσικός – Συντονίστρια Υπηρεσιών Κέντρου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Νοσοκομείο Υγεία
Τα τελευταία χρόνια, χάρη στην αλματώδη πρόοδο της ιατρικής και της τεχνολογίας, τα ποσοστά επιβίωσης στον καρκίνο του μαστού έχουν σημειώσει ραγδαία άνοδο. Για ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών είναι εφικτή η πλήρης ίαση, ενώ ακόμα και για αυτές που δεν είναι δυνατός αυτός ο στόχος, η μακρά επιβίωση με καλή ποιότητα ζωής είναι πλέον πραγματικότητα. Θεραπεύοντας όμως τις γυναίκες από τον καρκίνο του μαστού, συνειδητοποιήσαμε όλοι εμείς που εργαζόμαστε στον τομέα της Υγείας, πόσο σημαντικό είναι για τις γυναίκες αυτές να συνεχίζουν τη ζωή τους χωρίς προβλήματα και απώτερες παρενέργειες από τις προηγηθείσες αντινεοπλασματικές θεραπείες. Τα καινούρια φάρμακα χημειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας, η ορμονοθεραπεία και η μοντέρνα ακτινοθεραπεία συμβάλλουν στο να διατηρηθεί το καλό αποτέλεσμα ενός άρτιου χειρουργείου. Όλες όμως οι θεραπείες έχουν παρενέργειες και ο στόχος είναι να μετριάσουμε την τοξικότητα κατά τη διάρκεια των θεραπειών και, αφού αυτές ολοκληρωθούν, να μην προκληθεί κάποια βλάβη που θα μπορούσε να επηρεάσει τη μετέπειτα ζωή της γυναίκας. Έχουμε περάσει λοιπόν από την εποχή που απλώς ήταν αρκετό να θεραπεύσουμε τις γυναίκες από τον καρκίνο του μαστού με οποιοδήποτε κόστος, στην εποχή που θέλουμε οι γυναίκες αυτές να συνεχίσουν τη ζωή τους χωρίς καμιά ανάμνηση της προηγηθείσας περιπέτειας.
Με οδηγό αυτή τη φιλοσοφία, στο Κέντρο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας του νοσοκομείου «ΥΓΕΙΑ» εφαρμόζουμε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ακτινοθεραπεία μαστού με έλεγχο της αναπνοής με το σύστημα Active Breathing CoordinatorTM (ABC) της εταιρίας Elekta. Σύγχρονες μελέτες έχουν αποδείξει ότι ασθενείς με καρκίνο μαστού που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία και λαμβάνουν μικρές δόσεις ακτινοβολίας σε περιοχές της καρδιάς και του πνεύμονα, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιακή ή και πνευμονική νόσο ως απώτερη παρενέργεια κάποια στιγμή στη ζωή τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για γυναίκες που έχουν και άλλους παράγοντες κινδύνου, όπως λήψη καρδιοτοξικών χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, υποκείμενη καρδιακή ή πνευμονική νόσο και ιστορικό καπνίσματος, και για τις νέες σε ηλικία γυναίκες με μεγάλο προσδόκιμο επιβίωσης, καθώς έχει φανεί ότι ο σχετικός κίνδυνος από την ακτινοθεραπεία εμφανίζεται μετά από πολλά χρόνια.
Το σύστημα ABC αποτελεί μια μη επεμβατική εξελιγμένη τεχνολογία, η οποία βοηθά την ασθενή να ελέγχει την αναπνοή της κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης. Η διαδικασία επιτρέπει τη χορήγηση της ακτινοθεραπείας μόνο στη φάση βαθιάς εισπνοής, κατά την οποία η απόσταση της καρδιάς από τον μαζικό αδένα είναι η μεγαλύτερη, ενώ ταυτόχρονα η δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει η καρδιά και ο πνεύμονας ελαχιστοποιείται. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επαναληψιμότητα της θέσης του όγκου-στόχου και των υγιών οργάνων, αυξάνοντας την ακρίβεια της θεραπείας. Ο όγκος - στόχος παραμένει ακινητοποιημένος, επιτρέποντας τη στοχευμένη χορήγηση ακτινοβολίας, προστατεύοντας την καρδιά και τον πνεύμονα. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, η ασθενής ελέγχει το σύστημα ABC με τη βοήθεια ενός κουμπιού, το οποίο κρατάει πατημένο στο διάστημα που βρίσκεται σε βαθιά εισπνοή. Όταν η ασθενής σταματά να πιέζει το κουμπί, η ακτινοβόληση διακόπτεται αυτόματα και η ασθενής αναπνέει φυσιολογικά. Με αυτό τον τρόπο, η χορήγηση της καθημερινής ακτινοθεραπείας πραγματοποιείται σε τέσσερις έως έξι βαθιές εισπνοές. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να χειριστούν άψογα το σύστημα ABC, ακόμα και αυτές πιο προχωρημένης ηλικίας ή με κακές αναπνευστικές εφεδρείες. Εξάλλου, λόγω της αυτοματοποιημένης επικοινωνίας του ABC με το Γραμμικό Επιταχυντή που χορηγεί την ακτινοβόληση, ακόμα και αν η ασθενής δεν πάρει βαθιά ανάσα ή εκπνεύσει πιο νωρίς, η θεραπεία διακόπτεται αυτόματα και ξαναρχίζει όταν βρεθούν οι ιδανικές συνθήκες. Έτσι εξασφαλίζουμε την ασφάλεια αλλά και την ηρεμία της ασθενούς.
Το ABC χρησιμοποιείται κυρίως σε ακτινοθεραπεία αριστερού μαστού αλλά ουσιαστικά έχει εφαρμογή σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος επηρεάζεται από την αναπνοή. Έτσι, έχει θέση επίσης σε στερεοτακτικές θεραπείες του πνεύμονα και του ήπατος ενώ και αποδεδειγμένο όφελος σε λεμφώματα του μεσοθωρακίου όπου κυρίως έχουμε να κάνουμε με νεαρούς ασθενείς.
