*Γράφει ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΥΤΑΦΗΣ, νεφρολόγος, διευθυντής Νεφρολογικού Τμήματιος/Μονάδας Τεχνητού Νεφρού, "Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center"
ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ μεγάλος αριθμός ανθρώπων πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Πρόκειται για πάθηση που χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, αυτή που αναφέρεται στις νέες ηλικίες και καταγράφεται ως σακχαρώδης διαβήτης τύπου I και αυτή των ενηλίκων ή τύπου II. Πε- ρίπου το 0,5 του πληθυσμού στις ΗΠΑ και στην Κεντρική Ευρώπη πάσχει από τύπου I σακχαρώδη διαβήτη, ενώ ο τύπου II είναι 2 έως 9 φορές πιο συχνός του τύπου I. Η διαφορά αυτής της συχνότητας εξηγεί εν μέρει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ασθενών με τύπου II στην πιθανότητα να παρουσιάσουν νεφροπάθεια και κατ’ επέκταση τελικό στάδιο χρόνιας νεφρικής νόσου (ΧΝΝ). Το ποσοστό που θα εκδηλώσει νεφρική ανεπάρκεια και θα οδηγήσει στην αιμοκάθαρση και για τους δύο τύπους είναι περίπου 25%-35%. Στην Αμερική το 50% των ανθρώπων που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση σε μονάδες τεχνητού νεφρού είναι διαβητικοί και το ετήσιο κόστος υπέρογκο, περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ;
Στη χώρα μας το ποσοστό των διαβητικών είναι πολύ υψηλό, περίπου 10%-12%. Οι λόγοι που οδηγούν έναν άνθρωπο να εμφανίσει διαβήτη, πέραν της κληρονο- μικότητας, είναι οι τρόποι του ζην και του ευ ζην: η παχυσαρκία και ταυτόχρονα η μη υγιεινή διατροφή. Το σύνηθες είναι οι διαβητικοί να είναι παχύσαρκοι-υπερτασικοί και με επηρεασμένο μεταβολικό προφίλ. Με δεδομένο ότι από μόνη της η ανθυγιεινή διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική δυσλειτουργία, μπορεί κανείς να αναλογιστεί τις συνέπειες όταν συνοδεύεται και από παχυσαρκία-υπέρταση. Πάντα ο διαβητικός θα πρέπει να γνωρίζει ότι η ρύθμιση του σακχάρου βρίσκεται πάνω σε ένα κάρο που το σέρνουν τρία άλογα: η άσκηση, η δίαιτα και το φάρμακο.
Δυστυχώς όμως συνήθως ο διαβητικός είναι απείθαρχος όσον αφορά τις διαιτητικές οδηγίες. Αρκετές φορές συμμέτοχος σε αυτό είναι και ο γιατρός, που δεν αφιερώνει χρόνο για να τον πείσει επαρκώς. Όταν λοιπόν καταστεί ένας άνθρωπος διαβητικός, οι πιθανότητες για χρόνια νεφρική νόσο αυξάνονται, αν δεν ακολουθήσει τις οδηγίες για δίαιτα άθληση και λήψη αγωγής.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΑΣ;
Πώς λοιπόν μπορεί να εμφανιστεί η νεφροπάθεια; Αρχικά δεν έχει κανένα σύμπτωμα, γι’ αυτό ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση για την πιθανή εμφάνιση των ευρημάτων. Είναι γνωστό από την Ιπποκράτειο εποχή ότι ο διαβητικός μπορεί να συνοδεύεται από πολυφαγία, πολυουρία και πολυδιψία. Αυτά τον οδηγούν στον γιατρό, ο οποίος θα κάνει τη διάγνωση και θα δώσει οδηγίες. Η πλέον απαραίτητη εξέταση που θα πρέπει να κάνει είναι μια απλή γενική εξέταση ούρων ή μία 24ωρη μέτρηση λευκώματος στα ούρα. Και αυτό γιατί αν διαγνωσθεί η διαβητική νεφροπάθεια στα αρχικά στάδια, τότε μπορεί με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή να επιτευχθεί αναστολή ή τουλάχιστον στασιμότητα της εικόνας.
Τα στάδια της διαβητικής νεφροπάθειας είναι πέντε. Μέχρι και του σταδίου 3, ιδίως δε μέχρι του σταδίου 2, η παρέμβαση μπορεί να είναι καταληκτική και θεραπευτική πλήρως.
Μετά από αυτό το στάδιο η ιατρική παρέμβαση μπορεί να καθυστερήσει την ένταξη του ασθενούς σε αιμοκάθαρση, η οποία συνήθως έρχεται 20-25 χρόνια μετά τη διάγνωση. Ο σακχαρώδης διαβήτης συνοδεύεται, όπως αναφέραμε, από παχυσαρκία, αιτία που οδηγεί συνήθως στη νόσο. Η ίδια οδηγεί σε αρτηριακή υπέρταση και η πολυφαγία με κατανάλωση αλατιού σε υπέρταση και λιθίαση (λίθον ουρικού οξέος και ασβεστίου). Στην ουσία, η παρέμβαση βρίσκεται στη διαιτητική αγωγή, που θα μειώσει το σωματικό βάρος και κατ’ επέκταση θα μειωθούν η αρτηριακή πίεση το σάκχαρο, καθώς και ο κίνδυνος υψηλού ουρικού οξέος και μεταβολικού συνδρόμου Χ, δηλαδή του συνδρόμου που χαρακτηρίζει παχύσαρκους με αρτηριακή υπέρταση και υψηλό ουρικό οξύ.
ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ;
Λόγω των τεράστιων εξόδων, στα οποία υποβάλλονται τα κράτη για τις μεγάλες ομάδες των διαβητικών και τις ακόμα μεγαλύτερου κόστους ομάδες των αιμοκα- θαιρόμενων νεφροπαθών, είναι αναμενόμενο να επιδοθούν σε έρευνες για τη μείωση αυτών των ομάδων. Η βιταμίνη D φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στους ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια. Είναι γνωστός ο ρόλος της στο μεταβολισμό του ασβεστίου Ca και στη θετική δράση καρδιοαγγειοπαθειών. Φαίνεται όμως να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και στη διαβητική νεφροπάθεια. Οι μεταβολίτες της βιταμίνης D μπορούν να παρέμβουν θετικά στην εξέλιξη της διαβητικής νε- φροπάθειας αναστέλλοντάς την και επιβραδύνοντάς την προς το τελικό στάδιο της αιμοκάθαρσης.
Εξάλλου, σε σχέση με τους υγιείς εξεταζομένους, η βιταμίνη D βρέθηκε χαμηλή στους έχοντες σακχαρώδη διαβήτη τύπου II σε σχέση με υγιείς, καθώς και ακόμη χαμηλότερη στους έχοντες λεύκωμα στα ούρα.
Από μελέτες σε επίπεδο γενετικής προδιάθεσης έχει βρεθεί ότι, από ασθενείς με ίδιο γλυκαιμικό προφίλ, άλλοι θα αναπτύξουν διαβητική νεφροπάθεια και άλλοι όχι. Σε αυτούς που θα αναπτύξουν διαβητική νεφροπάθεια, ο καλύτερος τρόπος προστασίας έχει να κάνει με τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης (αφού παίρνουμε ως δεδομένη την ανάπτυξη διαβητικής νεφροπάθειας), του μεταβολισμού, των λιπιδίων και της υπερουριχαιμίας (υψηλό ουρικό οξύ). Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται τα συνοδά προβλήματα, από τα οποία κινδυνεύει ο έχων διαβητική νεφροπάθεια, δηλαδή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, μακροαγγειοπάθεια-μικροαγγειοπάθεια και λιθίαση. ■
Για να μάθετε πειρσσότερα, πατήστε εδώ
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΌΥΤΆΦΗΣ
Ο Σπυρίδων Μουτάφης είναι νεφρολόγος, διευθυντής στο Νεφρολογικό Τμήμα/ Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του «Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center». Διετέλεσε επίσης διευθυντής Νεφρολογικής Κλινικής, Κυανούς Σταυ- ρός, Άθήνα. Πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΆ (1981), με μετεκπαίδευση στην ειδικότητα Νεφρολογίας, «Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Άθηνών», Άθήνα (1987-1990), «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο, Άθήνα (1986-1987) και στην ειδικότητα της Παθολογίας, 2ο Θεραπευτήριο ΙΚΆ, Άθήνα (1984-1986). Έχει παρακολουθήσει ειδικά Σεμινάρια για τον σακχαρώδη διαβήτη στο Διαβητολογικό Κέντρο Β’ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Άθηνών «Ιπποκράτειο» Γενικό Νοσοκομείο (1984 &1986).
