Οι ισχύοντες κανόνες του προϋπολογισμού της ΕΕ δεν επιτρέπουν ταχεία αντίδραση σε απρόβλεπτα γεγονότα, σε πολλά δε σημεία ο προϋπολογισμός είναι πολύπλοκος, κάτι που λειτουργεί κατά της αποτελεσματικότητας και της διαφάνειας, σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΕ για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Barroso δήλωσε μεταξύ άλλων: ‘Καλούμε όλους να συμμετάσχουν σε έναν ειλικρινή διάλογο χωρίς ταμπού, κυρίως όσον αφορά τις αρχές που θα διέπουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ από το 2013 και μετά. Σε μία εποχή όπου ασκούνται πιέσεις για περιστολή των δημοσίων δαπανών, πρέπει να προτείνουμε τρόπους ώστε ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε συλλογικά – όχι απαραίτητα αυξάνοντας τις δαπάνες αλλά εστιάζοντας στις σωστές προτεραιότητες, στην προστιθέμενη αξία, στα αποτελέσματα και στην ποιότητα των δαπανών του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού’

Το 1988 ο συνεισφορές των κρατών μελών βάσει του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος των αντιπροσώπευαν το 10% του προϋπολογισμού της ΕΕ. Σήμερα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 70%. Τούτο είναι εναντίον του πνεύματος των Συνθηκών αλλά και οδήγησε σε έντονες συζητήσεις περί "καθαρών χρηματοδοτών" (net contributors) με αποτέλεσμα να ευνοούνται εργαλεία με προκαθορισμένη γεωγραφικά χρηματοδότηση και όχι με γνώμονα την προστιθέμενη αξία σε επίπεδο ΕΕ. Βάσει αυτών των δεδομένων η Επιτροπή προτείνει να εξεταστεί το σενάριο της κατάργησης της συνεισφοράς βάσει ΦΠΑ και της σταδιακής αντικατάστασής του από άλλους πόρους, πχ φόρο χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων, πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, ενωσιακό τέλος αερομεταφορών, ενωσιακό συντελεστή ΦΠΑ, μερίδιο στον ενωσιακό φόρο ενέργειας ή στον ενωσιακό φόρο εισοδήματος εταιρειών.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, ο προϋπολογισμός απετέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο για την υλοποίηση των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών σε σημαντικούς τομείς όπως η ανάπτυξη, η αλληλεγγύη, η ασφάλεια. Οι διαδικασίες όμως αντίδρασης σε απρόβλεπτα γεγονότα (π.χ. διατροφική ασφάλεια, φυσικές καταστροφές) είναι αργές και πολύπλοκες.

*Περισσότερες πληροφορίες (στα αγγλικά): MEMO/10/503 και ιστότοπος για την αναθεώρηση του προϋπολογισμού.