Στη γνωστή ταινία ήταν ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος. Εκεί ήταν αρκετά εύκολο να ξεχωρίσουμε ποιον συμπαθούσαμε περισσότερο. Στη ζωή και τη δουλειά μας τα πράγματα ίσως να είναι λιγότερο ευδιάκριτα. Ποιον από τους τρεις να προτιμήσουμε;
Συνήθως όλοι συμφωνούμε πως η απαισιοδοξία δεν μας βοηθά. Σχεδόν όλοι. Η απαισιόδοξη νοοτροπία είναι σαν τη δυσάρε- στη αναπνοή, όλοι την αντιλαμβάνονται εκτός από αυτόν που την έχει! Συχνά, μάλιστα, ο Απαισιόδοξος είναι μπολιασμένος και με λίγο Ρεαλιστή, κάτι που κάνει τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις του να ακούγονται λογικές. «Η αγορά περνάει κρίση, άρα δεν μπορώ να πιάσω τους στόχους μου», λέει κάποιος και μπορεί να ακούγεται λογικό σε πολλούς. Αυτό που δεν αντιλαμβανόμαστε είναι πως ο Απαισιόδοξος έχει κάνει ένα άλμα λογικής, μια αυθαιρεσία. Χρησιμοποιεί ως επιχείρημα το ότι μια αγορά μπορεί να είναι σε ύφεση, για να εξαγάγει το απόλυτο συμπέρασμα πως ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ να πιάσει τους στόχους του, άρα είναι μάταιο το εγχείρημα και η προσπάθεια εξ αρχής.
Αυτό είναι το πρόβλημα με την απαισιοδοξία. Ματαιώνει την προσπάθεια εξ αρχής και μας οδηγεί στο να θέσουμε λιγότερο υψηλούς στόχους. Επιπλέον, η απαισιοδοξία χτίζει μέσα μας τη νοοτροπία πως όσα θέλουμε να πετύχουμε ή να ζήσουμε εξαρτώνται από εξωτερικούς παράγοντες, κάτι που μας μετατρέπει σε έρμαια των συνθηκών και του πεπρωμένου. Ένα τρίτο μειονέκτημά της είναι πως μας επηρεάζει τη διάθεση με αρνητικό τρόπο.
Στον αντίποδα έχουμε την αισιοδοξία. Ο Αισιόδοξος βλέπει παντού ευκαιρίες, σκέφτεται πως όλα θα πάνε καλά και αντιμετωπίζει κάθε αντιξοότητα με θετικά συναισθήματα. Μιλάμε όμως για έναν υπέρμετρα Αισιόδοξο τύπο και αυτό έχει επίσης προβλήματα. Η υπέρμετρη αισιοδοξία μπορεί να μας οδηγήσει σε παρακινδυνευμένες επιλογές και καταστροφικές επενδύσεις. Όμως, εκτός αυτού, η υπέρμετρη αισιοδοξία μοιράζεται ένα χαρακτηριστικό με την απαισιοδοξία και αυτό είναι η καρμική αντίληψη των πραγμάτων. «Όλα θα πάνε καλά», λέει. Σοβαρά; Ποιος θα τα κάνει να πάνε καλά; Το Σύμπαν;
Η λογική αυτή συχνά οδηγεί στη μάστιγα των ημερών μας, στην οποία πολλοί συνάνθρωποί μας θεωρούν πως μεταφυσικές δυνάμεις κινούν τον κόσμο και πως αν κάτι το θέλουν πολύ, τότε αυτό θα γίνει μέσα από περίεργες μεταφυσικές διεργασίες. Θα ήταν πολύ καλό, αλλά συνήθως η ζωή των ανθρώπων που εναποθέτουν τους στόχους και τις ελπίδες τους στη θεά Θετική Σκέψη δεν αλλάζει και πολύ προς το καλύτερο.
Η υπέρμετρη αισιοδοξία όμως έχει (για όσο κρατήσει) και τα καλά της. Η διάθεσή μας είναι χαρούμενη και αντιμετωπίζουμε θετικά τις δυσκολίες της ζωής. Ακόμα, είναι πολύ πιθανό να ενεργοποιηθούμε και σε κάποιο βαθμό και να δράσουμε για να πετύχουμε τους στόχους μας.
Και, τέλος, έχουμε τον Ρεαλιστή. Θα μπορούσαμε να πούμε σε ένα παράδειγμα ότι σε ένα ιστιοφόρο που βρίσκεται μεσοπέλαγα, σε κατάσταση νηνεμίας, ο Απαισιόδοξος κλαίει που δεν φυσάει, ο Αισιόδοξος σκέφτεται πως θα φυσήξει και ο Ρεαλιστής σηκώνεται και προσαρμόζει τα πανιά. Η πραγματικότητα μας δίνει πάντα μόνο μία επιλογή. Να την κοιτάξουμε κατάματα, να την αποδεχτούμε και αν δεν μας αρέσει να κοιτάξουμε τι χρειάζεται να κάνουμε για να την αλλάξουμε ή έστω, σε περιπτώσεις που αυτό είναι πάνω από τον έλεγχό μας, για να τη διαχειριστούμε. Ίσως η πιο βοηθητική επιλογή νοοτροπίας να είναι ο Ρεαλιστικά Αισιόδοξος ή ο Αισιόδοξος Ρεαλιστής. Αυτός που ξέρει πως σε αυτή τη ζωή, είτε στον επαγγελματικό στίβο είτε στους άλλους τομείς της ζωής, θα υπάρχουν δυσκολίες και οι συνθήκες συχνά θα απέχουν πολύ από το να είναι ιδανικές, όμως θα έχει πλήρη επίγνωση του ότι ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΛΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙ ΜΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ για να πετύχει τους στόχους του. Με το Σύμπαν ή χωρίς, παίρνει την ιδιοκτησία των στόχων του και την ευθύνη για να κάνει αυτό που χρειάζεται.
Και το πρώτο βήμα για να χτίσουμε μια τέτοια ρεαλιστικά θετική νοοτροπία είναι η ευγνωμοσύνη. Γιατί ο κάθε ένας από εμάς, από τη στιγμή που υπάρχει, έχει πολλούς λόγους να είναι ευγνώμων. Η ύπαρξή μας και μόνο αποτελεί ένα καταπληκτικό δώρο και τα δώρα δεν είναι σωστό να τα αφήνουμε να σκονίζονται στο πάνω ράφι, αλλά να τα αξιοποιούμε και να τα απολαμβάνουμε. Σε κάθε μέρα της ζωής μας, είτε είναι η αρχή μιας νέας χρονιάς είτε μια άλλη οποιαδήποτε ημέρα, θα μας βοηθά πολύ το να γυμνάζουμε μια νοοτροπία ευγνωμοσύνης και αισιόδοξου ρεαλισμού. Αν το καλοσκεφτούμε, δεν έχουμε και άλλη επιλογή.
Διαβάστε παρακάτω το ενδιαφέρον άρθρο του Βαγγέλη Βερτόπουλου που δημοσιεύθηκε στο Ασφαλιστικό ΝΑΙ, τεύχος 182, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2020 (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):
