Η Ιστορία περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο τους επιδέξιους χειρισμούς της θρησκευτικής εξουσίας, αλλά και κάθε άλλης προκειμένου να εισπράξει τα έσοδα που χρειάζεται από τους πιστούς υπηκόους. Έτσι, για να διαθέτουν με επιτυχία τα συγχωροχάρτια, οι σοφοί ταγοί της Εκκλησίας ακολούθησαν μεθοδικά τα γνωστά στάδια.

• Στάδιο 1ο: διαφήμιση και διασπορά ειδήσεων που σχετίζονται με την αυστηρότητα των ιερών κανόνων.
• Στάδιο 2ο: πλύση εγκεφάλου στον λαό ότι «ουδείς αναμάρτητος» και δημιουργία αισθημάτων ενοχής ακόμη και στον πιο άσχετο και αθώο πολίτη.
• Στάδιο 3ο: έκδοση και πώληση στους πιστούς κάθε μορφής και τιμής «Indulgentia», όπως λεγόταν λατινικά το συγχωροχάρτι.
• Στάδιο 4ο: έμμεση απειλή σε όσους πιστούς δεν έσπευσαν να αγοράσουν την άφεση ότι είναι ακάλυπτοι και έχουν αυξημένο κίνδυνο από τους ελέγχους της Ιεράς Εξέτασης.

Ο σκοπός και οι προθέσεις είναι πάντα αγνές: πρέπει να συγκεντρωθούν χρήματα για να ολοκληρωθεί το χτίσιμο του ναού. Και μετατρέπεται μία σχέση εράνου σε εμπορική και ανταλλακτική σύμβαση με τις θεϊκές δυνάμεις. Θεσπίζεται και τιμοκατάλογος, μία ταρίφα αμαρτιών ανάλογα με τα πιθανά παραπτώματα και την οικονομική κατάσταση του πιστού. Διαφημίζονται βέβαια τα φθηνά συγχωροχάρτια προκειμένου στο σύνολό τους να είναι πιο ελκυστικά. Μια άφεση αμαρτιών, μια αμνηστία με τιμοκατάλογο. Μια αμφοτεροβαρής συμφωνία: και εμείς θα μπορέσουμε να αποπερατώσουμε τον ναό και εσείς έχετε το εισιτήριο του παραδείσου καθώς και την απαλλαγή σας από τις δίκες.

Η τελευταία απαλλαγή είναι η πιο ελκυστική: οι θρησκευτικοί κανόνες είναι κατά τέτοιο τρόπο διατυπωμένοι ώστε στην πράξη «ουδείς αναμάρτητος». Η Ιερά Εξέταση, με τόση εμπειρία, έχει τη δύναμη να ανακαλύψει τις αμαρτίες, να τις μεγαλοποιήσει και να επιβάλει τις πιο εξοντωτικές ποινές, ακόμη και την πυρά, για το καλό των πιστών και της Εκκλησίας. Αποτέλεσμα: οι αγοραστές των «πιστοποιητικών συγχώρεσης» στην πλειονότητά τους ήταν οι πιο αθώοι απ’ τους πιστούς, αυτοί που έχουν τις λιγότερες αμαρτίες και αυτοί που η φυσιολογική τους ζωή και οι αναγκαστικές τους ενέργειες είχαν περιγραφεί ως παραβατική συμπεριφορά και βαφτιστεί ανάλογα.

Αντιγράφοντας την εκκλησιαστική ιστορία με απόλυτο σεβασμό στην πείρα αιώνων και στις άριστες ικανότητες, τις σχετικές με τη διαχείριση των οικονομικών που διέθεταν πάντα οι θρησκευτικοί ηγέτες, οι Ελληνες υπουργοί Οικονομικών εφηύραν τη νομοθετική ρύθμιση «των σημειωμάτων περαίωσης». Αρχίζοντας από το έτος 1978 και μέσα στο γενικότερο πνεύμα της Μεταπολίτευσης, θεσπίζουν κατά καιρούς, και πάντα για τελευταία φορά, κανόνες με διαρκείς αλλαγές της ονομασίας τους: κλείσιμο ανέλεγκτων χρήσεων, αυτόματο κλείσιμο εκκρεμών υποθέσεων, περαίωση ανέλεγκτων υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος, κλείσιμο υποθέσεων ΦΜΑΠ, αυτοπεραίωση και αυτοέλεγχος. Πάντα συντάσσοντας τιμοκατάλογο και πάντα διαφημίζοντας την καλύτερη τιμή των 700 ή 1.000 ευρώ, ενώ πολλές επιχειρήσεις θα πληρώσουν μερικές δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για κάθε έτος. Παρουσιάζεται ως δώρο προς τον επιχειρηματικό κόσμο, ενώ έχει προηγηθεί και ακολουθήσει ο εκφοβισμός. Η τακτική του μαστίγιου και του καρότου. «Σε περίπτωση μη αποδοχής του σημειώματος θα ακολουθήσει εξονυχιστικός έλεγχος», έγραφε κάποια σχετική εγκύκλιος. Η απόλυτη νομιμοποίηση της τάσης για κατάχρηση εξουσίας. Φαίνεται ότι η εξουσία έχει αρνητική επίδραση στις ευαισθησίες και στην αισθητική. Φαίνεται ότι επιβάλλεται ο έλεγχος να είναι εξονυχιστικός μόνο στους αρνητές της περαίωσης και να είναι σε αντιδιαστολή με τον «κανονικό έλεγχο».

Και το τελευταίο επικοινωνιακό τέχνασμα έρχεται από το πρωθυπουργικό δωράκι για τους αποδοχείς της περαίωσης: θα επιτραπεί το «κάψιμο των βιβλίων». Οι νέοι νομοταγείς πολίτες θα ρίξουν στην πυρά τα χαρτιά τους που αποδεικνύουν ότι έκαναν πλαστογραφίες, κλοπές, παραβάσεις κάθε φύσης, αποφυγή υποχρεώσεων. Η εξουσία ξεχνάει ότι τα λογιστικά βιβλία δεν τηρούνται μόνο για την Εφορία και ότι η φύλαξή τους για αρκετά χρόνια είναι απαραίτητη για την ομαλή πορεία της επιχείρησης καθ’ όσον υπάρχουν πολύτιμα στοιχεία για τις σχέσεις με το προσωπικό, τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους μετόχους, τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις. Νομίζουν ότι τα βιβλία είναι αμαρτωλά και αφορούν τις σχέσεις που έχουν οι επιχειρηματίες μόνο μαζί τους: με αυτή την πληροφόρηση που έχουν, φυσικό είναι να λανσάρουν την «καύση» σαν χάρη και μάλιστα πολύ σημαντική. Η ιστορία επαναλαμβάνεται: έχουμε μια νέα πρόσκληση να βαπτιστούμε στην Πηγή του Σιλωάμ για τελευταία φορά, να χαράξουμε οριστικά μία διαχωριστική γραμμή με το παρελθόν. Εχουμε μία ολοκληρωτική ευκαιρία εξαγνισμού και εξιλέωσης. Έννοιες που τις έχουν τόσο πολύ ανάγκη οι πολίτες, έννοιες που ποτέ δεν τις ένιωσαν οι πολιτικοί, αν και τόσο έντεχνα ξέρουν να τις λανσάρουν στους υπηκόους τους.

*Αναδημοσίευση από το «Πρώτο Θέμα»