Τριάντα Νοεμβρίου σήμερα και η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Ανδρέου του Αποστόλου του Πρωτοκλήτου.Ο Άγιος Ανδρέας είναι ένας από τους 12 Αποστόλους, ο επονομαζόμενος και Πρωτόκλητος, καθώς πρώτος εκείνος μαζί με τον αδερφό του, Πέτρο, κλήθηκαν να ακολουθήσουν τον Ιησού.

Ο Ανδρέας καταγόταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας και ήταν γιος του αλιέα Ιωνά. Ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του, όπως και ο αδερφός του, με επίκεντρο των δραστηριοτήτων του τη δυτική όχθη της λίμνης Τιβεριάδας (Γεννησαρέτ). Το όνομά του είναι ελληνικό (Ανδρέας σημαίνει γενναίος). Δεν υπάρχει καταγεγραμμένο εβραϊκό ή αραμαϊκό όνομα γι’ αυτόν. Και τα δυο αδέρφια φαίνεται να είχαν πνευματικές ανησυχίες, γι' αυτό είχαν ενταχθεί στον κύκλο των μαθητών του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.

Μία μέρα, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος βλέποντας τον Ιησού είπε στον Ανδρέα και τον Πέτρο, που βρίσκονταν κοντά του: «Ίδε ο Αμνός του Θεού». Τα δύο αδέρφια αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον Χριστό, θέλοντας να συνομιλήσουν μαζί του και όχι να γίνουν μαθητές του. Αυτό συνέβη μετά τη σύλληψη και τη φυλάκιση του Προδρόμου, όταν ο Χριστός τους διαμήνυσε «Δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων».

Οι πληροφορίες τον Ανδρέα στην Καινή Διαθήκης είναι ελάχιστες και ανύπαρκτες για το αποστολικό του έργο. Οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς αναφέρουν πως ο Απόστολος Ανδρέας κήρυξε τον Χριστιανισμό στη Σκυθία (σημερινή Νότια Ρωσία), την Ήπειρο, τη Θράκη και το Βυζάντιο, όπου ίδρυσε εκκλησία με πρώτο επίσκοπο -τον Στάχυ. Η συνέχεια της πρώτης εκκλησίας θεωρείται το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, που τιμά τον Απόστολο Ανδρέα ως ιδρυτή του και πρώτο επίσκοπο.

Έπειτα, ο Απόστολος Ανδρέας μετέβη μέσω της Θεσσαλίας στην Αχαΐα, όπου ίδρυσε εκκλησία και κατόρθωσε να προσηλυτίσει στον Χριστιανισμό τη Μαξιμίλλα, σύζυγο του ανθύπατου Αιγεάτη, την οποία θεράπευσε από ανίατη ασθένεια. Ο Ρωμαίος αξιωματούχος εξοργίστηκε και διέταξε τη σταύρωση του Απόστολου Ανδρέα σε σταυρό σχήματος Χ, που από τότε ονομάστηκε «Σταυρός του Αγίου Ανδρέα».

Το λείψανό του, που ενταφιάστηκε με φροντίδα της Μαξιμίλλας και του τοπικού επισκόπου Στρατοκλή, μεταφέρθηκε το 357 στην Κωνσταντινούπολη και εναποτέθηκε στον ναό των Αγίων Αποστόλων. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Σταυροφόρους το 1204, τμήματα του λειψάνου του Απόστολου Ανδρέα μεταφέρθηκαν στο Αμάλφι της Καμπανίας, ενώ το 1461 ο δεσπότης του Μυστρά Θωμάς Παλαιολόγος, προ του Οθωμανικού κινδύνου, ανέθεσε τη φύλαξη της κάρας του Αγίου στον Πάπα Πίο Β’, ο οποίος την εναπόθεσε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1964, η κάρα του Αποστόλου Ανδρέα επιστράφηκε στην Πάτρα, σε μία χειρονομία καλής θελήσεως του Πάπα Παύλου ΣΤ’ προς τους Ορθοδόξους. Στις 19 Ιανουαρίου του 1980 επιστράφηκε και ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα. Και τα δύο ιερά κειμήλια φυλάσσονται στον ναό του Αγίου Ανδρέα.

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ανδρέα (Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέου) είναι μια ελληνορθόδοξη βασιλική στη δυτική πλευρά του κέντρου της πόλης της Πάτρας στην Ελλάδα. Μαζί με την κοντινή παλιά εκκλησία του Αγίου Ανδρέα (ελληνικά: Παλαιός Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέου), αποτελεί τόπο προσκυνήματος για χριστιανούς από όλο τον κόσμο. Είναι αφιερωμένο στον πρωτοκληθέντα Απόστολο του Χριστού, τον Άγιο Ανδρέα.

Η κατασκευή της εκκλησίας ελληνικού βυζαντινού ρυθμού ξεκίνησε το 1908 υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά, ενώ ακολούθησε ο Γεώργιος Νομικός. Εγκαινιάστηκε 66 χρόνια αργότερα, το 1974. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Χάρη Αλκ. Αποστολόπουλο, ο οποίος έχει μελετήσει εκτενώς το κτίριο του ναού, η εκκλησία έχει επιφάνεια 1.900 m2 στο ισόγειο και επιπλέον 700 m2 στο πρώτο επίπεδο (που χρησιμοποιείται ως γυναικωνίτης).

Ο ναός έχει μήκος ~60 μ., πλάτος ~52 μ. και χωρητικότητα 7.000 ατόμων.

Θεωρείται ο μεγαλύτερος ορθόδοξος ναός στην Ελλάδα και ο τρίτος μεγαλύτερος ναός βυζαντινού τύπου στα Βαλκάνια, μετά τον καθεδρικό ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι και τον καθεδρικό ναό Alexander Nevsky στη Σόφια. Άλλες πηγές θεωρούν την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα Αχαρνών ως τη μεγαλύτερη στην Ελλάδα. Πάνω από τον κεντρικό τρούλο υπάρχει ένας επίχρυσος σταυρός μήκους 5 μέτρων και πάνω από τους άλλους τρούλους υπάρχουν 12 μικρότεροι σταυροί. Οι σταυροί αυτοί συμβολίζουν τον Ιησού και τους αποστόλους Του. Το εσωτερικό της εκκλησίας είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά βυζαντινού ρυθμού.