Από τη μέχρι τώρα επαγγελματική εμπειρία μου, κάποιοι αντικειμενικοί λόγοι με κάνουν να πιστεύω πως η ελληνική ασφαλιστική αγορά βρίσκεται πολλά χρόνια πίσω από την αντίστοιχη του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια πικρή πραγματικότητα, που συντάσσεται με την ευρύτερη άποψη “περί ελλείμματος” στο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σύστημα της χώρας, το οποίο επιμένει να εθελοτυφλεί και να «αγνοεί» παγιωμένες αρχές της ευρύτερης αγοράς και τις σύγχρονες εξελίξεις που η Ευρωπαϊκή Ένωση αργά και συστηματικά επιβάλλει. Η τρέχουσα οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα ίσως είναι η μοναδική ευκαιρία για ανατροπές.

ΟΔΗΓΙΑ IDD & Διανομή Ασφαλιστικών Προϊόντων 

Πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο ενσωμάτωσης της Οδηγίας IDD στην ελληνική νομοθεσία, με ισχύ από 1/10/2018. Όπως διατύπωσα σε πρόσφατο άρθρο μου στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδος ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ (βλ. goo.gl/sRaDm4), η Οδηγία IDD είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία για εκσυγχρονισμό της ασφαλιστικής αγοράς στη χώρα μας. Ωστόσο, μολονότι δεν έχει δημοσιευθεί το τελικό κείμενο του νόμου, εκφράζονται κάποιες ανησυχίες αναφορικά με τον αναμενόμενο εκσυγχρονισμού της ασφαλιστικής αγοράς.

Η Οδηγία IDD, στοχεύοντας στη διασφάλιση των συμφερόντων του Καταναλωτή μέσα από βελτιωμένες ασφαλιστικές υπηρεσίες, εισάγει κανόνες  δεοντολογικής συμπεριφοράς, που η αγορά οφείλει να εμπεδώσει. Ειδικότερα, επιβάλλει την υποχρεωτική συμβουλή και ενημέρωση του Καταναλωτή με απλοποιημένο πληροφοριακό έντυπο για την ασφάλιση που πρόκειται να αγοράσει. Επιπλέον, διατηρεί την υποχρεωτική Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης των φορέων διαμεσολάβησης.

Καταλυτική αναμένεται να είναι η νέα Οδηγία IDD σε ότι αφορά τη διανομή τυποποιημένων ασφαλιστικών και χρηματοοικονομικών προϊόντων στους Καταναλωτές μέσω “καναλιών” που θα είναι: Οι Ασφαλιστικές Εταιρείες και οι Τράπεζες με απευθείας online πωλήσεις, οι Πράκτορες και οι Μεσίτες Ασφαλίσεων, και τέλος διάφοροι Φορείς οι οποίοι με κάποιες προϋποθέσεις θα μπορούν να πωλούν ασφαλιστικά προϊόντα συμπληρωματικά με άλλες υπηρεσίες ή προϊόντα που προωθούν στους Καταναλωτές. 

ΤΡΑΠΕΖΕΣ & Ασφαλίσεις Online

Στα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης οι Τράπεζες είχαν επιδοθεί, ενίοτε σε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού με τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές, στο να προσφέρουν ασφαλιστικά προϊόντα από τα τραπεζικά καταστήματα. Είναι βέβαιο πως το καθεστώς αυτό θα συνεχίσει να υπάρχει. Θα αλλάξει όμως γιατί και η ίδια η τραπεζική - ασφαλιστική αγορά αλλάζει. Η μείωση των τραπεζικών καταστημάτων με παράλληλη ανάπτυξη του online banking χωρίς τη φυσική παρουσία των πελατών της σε αυτά, συνεπάγεται απώλειες σε πωλήσεις ασφαλιστικών προϊόντων για τις τράπεζες. Οι απώλειες αυτές θα αναπληρωθούν ή με Online πωλήσεις από τις Τράπεζες ή με απευθείας πωλήσεις από τις Ασφαλιστικές Εταιρείες ή ακόμη και από οργανωμένους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές με αναβαθμισμένη επαγγελματική επάρκεια και με σύγχρονο επιχειρηματικό πνεύμα.

ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ _ Απαιτείται εξορθολογισμός

Από τις σχετικές διεργασίες στα πλαίσια των διαβουλεύσεων για τη διαμόρφωση του σχετικού σχεδίου νόμου για ενσωμάτωση της Οδηγίας IDD, διαφάνηκε πως δίνεται έμφαση στον κλάδο των Πρακτόρων Ασφαλίσεων με προοπτική αναγκαστικής ενσωμάτωσης των Ασφαλιστικών Συμβούλων σε αυτούς. Επιπλέον, παραμένει η ευχέρεια στους Πράκτορες να “πρακτορεύουν” (αντιπροσωπεύουν) περισσότερες από μία ασφαλιστικές εταιρείες, κάτι που δεν είναι συνήθης πρακτική στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επισημαίνεται πως μάλλον θα δημιουργήσει προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ Ασφαλιστικών Εταιρειών και Πρακτόρων, λαμβάνοντας υπόψη πως οι Ασφαλιστικές Εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να διαφημίζουν και να προωθούν ασφαλιστικά προϊόντα  απευθείας / online στους Καταναλωτές, είναι πολύ πιθανό να δημιουργούνται θέματα ανταγωνισμού και συμβατικής – επαγγελματικής ευθύνης όταν προκύψουν αξιώσεις από ασφαλισμένους Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις).

ΜΕΣΙΤΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ _ Όχι υποβάθμιση

Ο ρόλος των Μεσιτών Ασφαλίσεων μολονότι είναι αναμφισβήτητα ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάπτυξη της ασφαλιστικής συνείδησης Καταναλωτών και για την ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς, παρουσιάζει μεγάλη υστέρηση στη χώρα μας. Προσωπικά, έχοντας επαγγελματική εμπειρία από την ώριμη ασφαλιστική αγορά της Γαλλίας και από την προχωρημένη ασφαλιστική αγορά της Αγγλίας, εκφράζω την άποψη πως η πραγματικότητα είναι “σκληρή” για τον Μεσίτη Ασφαλίσεων. Οι Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα) και οι Επιχειρήσεις (εκτός από το χώρο της Ναυτιλίας) δεν τον γνωρίζουν. Οι Ασφαλιστικές Εταιρείες είναι αδιάφορες για την ειδοποιό διαφορά του Μεσίτη Ασφαλίσεων και στην πράξη, τον αντιμετωπίζουν όπως όλους τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές. Δηλαδή, για την “πώληση” τυποποιημένων ασφαλιστικών προϊόντων. Επιπλέον, από το πνεύμα των διαδικασιών για τη θεσμοθέτηση της Οδηγίας IDD διαφαίνεται μια τάση υποβάθμισης των Μεσιτών Ασφαλίσεων υποχρεώνοντάς τους να παραμείνουν μικρά επιχειρηματικά σχήματα με μεγάλο κόστος λειτουργίας. Δεν επιτρέπεται η συνεργασία τους με Πράκτορες Ασφαλίσεων και δεν τους δίνεται η ευχέρεια να απορροφήσουν ένα μέρος από τους μερικές χιλιάδες Ασφαλιστικούς Συμβούλους οι οποίοι “κατευθύνονται” στο να προσκολληθούν στους Πράκτορες Ασφαλίσεων.

Σημειώνεται επίσης πως οι Συντονιστές Ασφαλίσεων, μολονότι αντικειμενικά δεν αποτελούν επίσημο φορέα ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, από τις διαβουλεύσεις, διαφάνηκε πως πιθανόν να παραμείνουν θεσμικά ως υποστηρικτικός μηχανισμός των Ασφαλιστικών Πρακτόρων / Ασφαλιστικών Εταιρειών, χωρίς δυνατότητα ενδεχόμενης συνεργασίας με Μεσίτες Ασφαλίσεων. Εκφράζεται η άποψη πως η θεσμική ένταξή τους στον εγχώριο παραγωγικό μηχανισμό ασφαλίσεων συνιστά απόκλιση από το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση. Επιπλέον, είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήσει “αρρυθμίες” στη λειτουργία της αγοράς όταν προκύπτουν προβλήματα με ασφαλισμένους Καταναλωτές και αντίστοιχα θέματα επαγγελματικής ευθύνης. 

Προοπτικές

Είναι ανάγκη να υπάρξει εξορθολογισμός, στην προσπάθεια για την  ανάπτυξη του κλάδου της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως το βασικό μήνυμα των εξελίξεων, είναι εκσυγχρονισμός και ουσιαστική μεταρρύθμιση της ασφαλιστικής αγοράς. Ας ελπίσουμε πως το τελικό νομοσχέδιο θα προσεγγίσει με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας IDD. Τουλάχιστον, ας ελπίσουμε πως θα υπάρξουν κατάλληλες ερμηνευτικές εγκύκλιοι ή διορθωτικές νομοθετικές προσαρμογές στην ώριμη πρακτική εμπειρία των χωρών της ΕΕ.

Είναι βέβαιο πως η ελληνική ασφαλιστική αγορά έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης. Απαιτεί όμως δημιουργία σύγχρονων επιχειρηματικών σχημάτων τόσο στον κλάδο των Ασφαλιστικών Εταιρειών όσο και σε αυτόν της Ασφαλιστικής Διαμεσολάβησης όπου οι επαγγελματικές συνέργειες, ιδιαίτερα στους Μεσίτες Ασφαλίσεων, είναι αναγκαίες.

 Από Γιώργο Κουτίνα, Εμπειρογνώμονα Ασφαλίσεων, Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ - Insurance Brokers, Εξουσιοδοτημένοι Ανταποκριτές Lloyd's (www.gkoutinas.gr, [email protected])