Οι μισθωτοί και συνταξιούχοι στην Κύπρο είδαν τις απολαβές τους μειωμένες το Μάρτιο, καθώς έγιναν οι πρώτες αποκοπές υπέρ του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ).
«Βασική πηγή χρηματοδότησης του νέου συστήματος υγείας είναι οι εισφορές, οι οποίες άρχισαν ήδη να καταβάλλονται από την 1η Μαρτίου 2019 και θα αυξηθούν την 1η Μαρτίου 2020, οπότε και θα εφαρμοστεί πλήρως το σύστημα», εξηγεί στον «ND» ο Θεόδωρος Μάντης, Επικεφαλής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Ανθρώπινου Δυναμικού, Μισθοδοσίας και Μετανάστευσης της Ellinas Finance. «Οι κατηγορίες των εισφορέων είναι οι μισθωτοί, οι εργοδότες, το κράτος, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι, οι εισοδηματίες, οι αξιωματούχοι και τα πρόσωπα υπεύθυνα για την καταβολή σε αξιωματούχους των προβλεπόμενων αποδοχών τους. Οι συνεισφορές μισθωτών, εργοδοτών και αυτοτελώς εργαζομένων, που αποτελούν και τη μεγάλη πλειοψηφία των εισφορέων που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα, έχουν καθοριστεί για το 2019 στο 1,70%, 1,85% και 2,55% αντίστοιχα, ενώ το 2020 τα ποσοστά αυτά θα αυξηθούν στο 2,65%, 2,90% και 4% αντίστοιχα», προσθέτει.
Εισφορά, ύψους 1,70%, επιβάλλεται και στο εισόδημα επί τόκων και μερισμάτων που εισπράττουν φυσικά πρόσωπα. Τα νομικά πρόσωπα δεν καταβάλλουν εισφορές.
Οι δικαιούχοι
Η ιδιαιτερότητα του συστήματος που θα εφαρμοστεί στην Κύπρο –για περίοδο τριών μηνών θα εισπράττονται εισφορές χωρίς παροχές, ενώ η έναρξη των παροχής υπηρεσιών υγείας θα ξεκινήσει την 1η Ιουνίου αρχικά με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και ένα χρόνο αργότερα θα ενταχθεί και η νοσοκομειακή περίθαλψη- είναι ότι η παροχή υπηρεσιών υγείας αποσυνδέεται από την καταβολή εισφορών.
Μια σημαντική διαφορά σε σχέση, για παράδειγμα, με το σύστημα της Ελλάδας. Δικαιούχοι του ΓΕΣΥ είναι όλοι οι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας που ζουν μόνιμα στις ελεγχόμενες από το κράτος περιοχές της χώρας ανεξάρτητα από το αν καταβάλλουν εισφορές, καθώς επίσης και οι κοινοτικοί εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες που καταβάλλουν εισφορές. Οι τουρκοκύπριοι κάτοχοι ταξιδιωτικών εγγράφων και αστυνομικής ταυτότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας που ζουν στα κατεχόμενα, δεν είναι δικαιούχοι του συστήματος, με εξαίρεση όσους εργάζονται στις ελεύθερες περιοχές και καταβάλουν εισφορές υπέρ του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων και από τον περασμένο μήνα και υπέρ του ΓεΣΥ. Δικαιούχοι έχουν καταστεί και οι ελληνοκύπριοι που είναι εγκλωβισμένοι στα κατεχόμενα εδάφη (περιοχή Ριζοκαρπάσου).
Αβεβαιότητα
Η είσπραξη εισφορών ξεκίνησε μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, καθώς δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη ο κατάλογος των προσωπικών γιατρών και παιδιάτρων, που αποτελούν την ραχοκοκαλιά του συστήματος, αποτελώντας το σημείο επαφής των δικαιούχων με το σύστημα. Επίσης δεν έχει ανοίξει και η εφαρμογή εγγραφής των δικαιούχων στο σύστημα. Οι αρμόδιοι του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η εκκίνηση, τον Ιούνιο, θα γίνει ομαλά, χωρίς να αποκλείουν προβλήματα καθώς πρόκειται για μια μείζονα μεταρρύθμιση. Στο μεταβατικό αυτό διάστημα οι πλείστες επιχειρήσεις που προσφέρουν στο προσωπικό τους ιδιωτικά σχέδια υγείας τα διατηρούν, όπως προβλέπει σχετική συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, αν και αυτό προκαλεί κόστος σε εργοδότες και εργαζόμενους.
Σε επιχειρήσεις που τελικά αποφασίσουν να διατηρήσουν τα ιδιωτικά σχέδια υγείας, θα πρέπει να διευκρινιστεί αν αυτή η παροχή θα φορολογείται ως παροχή σε είδος.
«Οσοι θελήσουν να συνεχίσουν την ιδιωτική ασφάλιση, για σκοπούς συμπληρωματικής κάλυψης, μέσω των εταιρειών τους τότε είναι πιθανόν να επιβαρυνθούν και με επιπλέον καταβολές φόρου μέσω PAYE, καθότι η κάλυψη μέσω ιδιωτικών σχεδίων υγείας μπορεί να θεωρηθεί ως Παροχή σε Είδος, όταν προσφέρεται κατ’ εξαίρεση και όχι στο σύνολο των εργαζομένων και εφόσον πλέον θα υπάρχει ιατροφαρμακευτική κάλυψη μέσω του ΓεΣΥ», σχολιάζει ο κ. Μάντης.
