Τα διαστρέμματα του αστραγάλου είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους τραυματισμούς. Ποια είναι όμως η διαφορά ανάμεσα σε ένα κοινό διάστρεμμα και ένα υψηλό διάστρεμμα αστραγάλου; Επιπλέον, γιατί πρέπει οι αθλητές που υποφέρουν από υψηλά διαστρέμματα στον αστράγαλο να σταματήσουν να αθλούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από εκείνους με κοινά διαστρέμματα;

«Ο λόγος έγκειται στην ανατομία του ποδιού και του αστραγάλου και στους διαφορετικούς συνδέσμους, που τραυματίζονται σε ένα κοινό έναντι ενός υψηλού διαστρέμματος», εξηγεί ο κ. Κωνσταντίνος Ιντζόγλου MD, MSC, PHD, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διευθυντής Ι' Ορθοπεδικής Κλινικής - Αθλητικών Κακώσεων, Αρθροσκόπησης και Ελάχιστα Επεμβατικής Ορθοπεδικής Χειρουργικής Metropolitan General.

Η άρθρωση της ποδοκνημικής σχηματίζεται από τρία οστά στο κάτω πόδι: την κνήμη (οστό της κνήμης), την περόνη (το οστό δίπλα και παράλληλα με την κνήμη στην εξωτερική πλευρά) και τον αστράγαλο. Αυτά τα οστά λειτουργούν μαζί για να σχηματίσουν την άρθρωση της ποδοκνημικής, η οποία μπορεί να αντέξει φορτία έως και τρεις φορές το σωματικό βάρος ενός ατόμου κατά τη διάρκεια των κανονικών καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι μαλακοί ιστοί και οι σύνδεσμοι που υποστηρίζουν την άρθρωση του αστραγάλου της επιτρέπουν να κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις και παρέχουν σταθερότητα.

Τι είναι ένα κοινό διάστρεμμα αστραγάλου;

Το κοινό διάστρεμμα του αστραγάλου χαρακτηρίζεται από τη σοβαρότητα της ρήξης, -διακρίνονται σε μερικές και πλήρεις ρήξεις-, του πρόσθιου αστραγαλοπερονιαίου συνδέσμου (ATFL) στην εξωτερική πλευρά του. Αυτός ο σύνδεσμος εκτείνεται μεταξύ του άκρου της περόνης μέχρι το οστό του αστραγάλου στην εξωτερική μεριά του. Ο ATFL είναι ένας από τους κύριους σταθεροποιητές του και ο κυριότερος που τραυματίζεται.

Οι αθλητές συχνά εμφανίζουν πόνο, πρήξιμο ακόμη και μώλωπα («μελανιά») σε πιο σοβαρά διαστρέμματα. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν στο εξωτερικό του ποδιού, ακριβώς κάτω από την άρθρωση του αστραγάλου.

Συνήθως υπάρχει μια περιοχή μέγιστης ευαισθησίας. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραυματισμού και των συμπτωμάτων, οι αθλητές μπορούν να επιστρέψουν σταδιακά στον αθλητισμό όσο τους το επιτρέπει ο πόνος. Συνήθως, όταν επιστρέφει σε έντονη αθλητική δραστηριότητα, ο αθλητής φορά έναν ελαστικό κηδεμόνα για τη στήριξη του αστραγάλου. Αυτό βοηθά στην αντιστάθμιση του τραυματισμένου συνδέσμου και προστατεύει τον αστράγαλο από άλλο διάστρεμμα.

Τι είναι το υψηλό διάστρεμμα του αστραγάλου;

Ένα υψηλό διάστρεμμα είναι ένας τραυματισμός που περιλαμβάνει διαφορετικό σύνολο συνδέσμων από το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου. Αυτοί οι σύνδεσμοι βρίσκονται πάνω από την άρθρωση του αστραγάλου και μεταξύ της κνήμης και της περόνης. Σχηματίζουν αυτό που είναι γνωστό ως συνδέσμωση. Οι σύνδεσμοι της συνδέσμωσης χρησιμεύουν ως αμορτισέρ, εμποδίζοντας την κνήμη και την περόνη να απομακρυνθούν πολύ μεταξύ τους. Όταν τρέχετε, και ειδικά όταν τρέχετε και αλλάζετε γρήγορα κατεύθυνση, αυτοί οι σύνδεσμοι υπόκεινται σε πολύ μεγάλα φορτία και υψηλές δυνάμεις.

Τι προκαλεί ένα υψηλό διάστρεμμα αστραγάλου;

Ένα υψηλό διάστρεμμα στον αστράγαλο προκαλείται από ένα τραύμα αναστροφής ή ραχιαίας κάμψης της ποδοκνημικής, που συνήθως προκύπτει ενώ ένα άτομο τρέχει ή πηδά. «Είναι πιο συνηθισμένο σε αθλητές αθλημάτων υψηλής έντασης όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ κλπ. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κηδεμόνας για υψηλό διάστρεμμα αστραγάλου που να αποτρέπει αυτούς τους τραυματισμούς. Ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί αυτός ο τραυματισμός είναι η συνεχής προπόνηση για δύναμη και ευλυγισία, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων ασκήσεων διατάσεων (ειδικά λίγο πριν από τον αγώνα ή την προπόνηση)», τονίζει ο ειδικός.

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός υψηλού διαστρέμματος στον αστράγαλο;

Τα υψηλά διαστρέμματα συνήθως δεν προκαλούν σε μεγάλο βαθμό πρήξιμο ή μώλωπες. Αυτό μπορεί να είναι παραπλανητικό για τους αθλητές και τους προπονητές, επειδή ένα υψηλό διάστρεμμα γενικά δεν «φαίνεται τόσο άσχημο». Για τον λόγο αυτό, πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζουν πόσο σοβαρά έχουν τραυματιστεί. Έτσι, μπορεί να μην ξεκουραστούν όπως απαιτείται για την πλήρη επούλωση.

Πώς διαγιγνώσκεται το διάστρεμμα;

Ο ιατρός θα ρωτήσει ποια κίνηση εκτελέσατε όταν έγινε ο τραυματισμός, θα αξιολογήσει τα συμπτώματα και θα πραγματοποιήσει μια κλινική εξέταση. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να γίνουν πρόσθετες εξετάσεις (πχ. ακτινογραφίες) για να βεβαιωθεί ότι δεν έχετε κάταγμα περόνης. Επίσης, μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας.

Ποιος είναι ο χρόνος θεραπείας και ανάρρωσης ενός υψηλού διαστρέμματος στον αστράγαλο;

«Η τυπική θεραπεία υψηλού διαστρέμματος είναι το ίδιο πρωτόκολλο «RICE», που χρησιμοποιείται για το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου:

• Ξεκούραση: Κρατήστε το βάρος σας μακριά από το προσβεβλημένο πόδι. Το χρονικό διάστημα ανάπαυσης που απαιτείται για να επιτραπεί η επούλωση είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερο από ό,τι για το κοινό διάστρεμμα αστραγάλου - σχεδόν διπλάσιο, σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες.
• Πάγος: Κατά τις πρώτες δύο ημέρες μετά τον τραυματισμό, εφαρμόστε πάγο για περίπου 15 λεπτά κάθε λίγες ώρες για να μειώσετε τη φλεγμονή και το πρήξιμο.
• Συμπίεση: Τυλίξτε το κάτω πόδι με έναν ελαστικό επίδεσμο για να ελαχιστοποιήσετε το πρήξιμο, αλλά όχι αρκετά σφιχτά ώστε να διακόψετε την κυκλοφορία.
• Ανύψωση: Καθίστε ή ξαπλώστε με το πόδι σας ανυψωμένο σε μια θέση πάνω από το επίπεδο της καρδιάς σας για να μειώσετε το πρήξιμο και τον πόνο», συστήνει ο κ. Ιντζόγλου.

Για σοβαρά διαστρέμματα στον αστράγαλο ή σε περιπτώσεις όπου ένας σύνδεσμος έχει σκιστεί εντελώς, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να κριθεί απαραίτητη. Η τυπική επέμβαση περιλαμβάνει τη σωστή τοποθέτηση μιας ή δύο βιδών μεταξύ της κνήμης και της περόνης για να συγκρατούν τα δύο οστά μαζί. Ο χρόνος αποκατάστασης του υψηλού διαστρέμματος στον αστράγαλο ποικίλλει. Μερικοί άνθρωποι είναι σε θέση να επιστρέψουν στα αθλήματά τους μέσα σε έξι εβδομάδες, αλλά περίπου το 50% θα παρουσιάσουν συμπτώματα για έως και έξι μήνες.