Γιορτάζοντας το Ετος Σκαρίμπα (1893-1984) ο χώρος πολιτισμού Λόφος Art Project παρουσιάζει την έκθεση «Ουλαλούμ», στη μνήμη του μεγάλου μας ποιητή, με τη συμμετοχή των Βασίλη Βασιλακάκη, Βαγγέλη Γκόκα, Νίκου Καναρέλη, από το Σάββατο 15 Φεβρουαρίου. Παράλληλα εκτίθενται έργα και σπάνιο αρχειακό υλικό του εικονογράφου Γιώργου Τσόπανου και του Συλλόγου Φίλων Γιάννη Σκαρίμπα Μουσείο-Αρχείο Γιάννη Σκαρίμπα. Την έκθεση επιμελείται η Φαίη Τζανετουλάκου.
Ο τίτλος της έκθεσης «Ουλαλούμ» προέρχεται από το ομότιτλο ποίημα του Σκαρίμπα - που είχε μάλιστα μελοποιήσει ο Νικόλας Ασιμος. «Εμπνευσμένο από το ποίημα του Αμερικανού συγγραφέα Εντγκαρ Αλαν Πόε «Ulalume», διατηρεί μια ατμόσφαιρα μυστηρίου, μελαγχολίας και ονειρικότητας, χαρακτηριστικά που συνδέονται τόσο με τον Πόε όσο και με τη δική του ποιητική αισθητική», επισημαίνουν οι διοργανωτές της έκθεσης.
«Το έργο του Σκαρίμπα αναπτύσσει μια συμβολική και συχνά απόκοσμη αφήγηση, με εικόνες που αναδεικνύουν την απελπισία, την απώλεια μα και την ατελεύτητη αναζήτηση του ανθρώπου για νόημα. Η γλώσσα είναι πλούσια, εικονιστική, εναργής και συχνά σαρδόνια κριτική των κραταιών κοινωνικών συνθηκών, με έντονη τη χρήση ταλισμανικών συμβόλων και κοφτερών μεταφορών. Η επιλογή του συγκεκριμένου -ανεξήγητου με τους κανόνες της γλωσσικής λογικής- επιφωνήματος για τίτλο συνδέεται με ένα φορτισμένο ξεψάχνισμα εαυτού στις εσχατιές της υπαρξιακής μοναξιάς, μέσα από μια μνήμη-θηρευτή, όπως και μέσα από την πυκνή στερεοποίηση της απώλειας, θέματα που διατρέχουν όλη την ποιητική του Σκαρίμπα».
«Θα μείνει ο κόσμος με το «μπα» που μ’ έλεγε τρελόν, πως είχες γίνει καπνός και –τάχας– σύγνεφα θαμπά προς τη σελήνη...» | Γιάννης Σκαρίμπας «Ουλαλούμ» από την ποιητική συλλογή «Εαυτούληδες» (1950)
Τώρα, τρεις σημαντικοί ζωγράφοι της νεότερης γενιάς καλούνται να αποκρυπτογραφήσουν με τα έργα τους την ψυχολογία των χαρακτήρων και τη στοχαστική προσέγγιση στα ανθρώπινα βιώματα που επιχειρεί με τον ιδιόμορφο λόγο του ο σπουδαίος ποιητής.
«Ο Βασίλης Βασιλακάκης δοκιμάζει να προσδώσει εννοιολογική μορφή στα σύμβολα του Σκαρίμπα μέσα σε έναν απροσδιόριστο χώρο, όχι ως φυσικό περιβάλλον αλλά ως αυτόνομο φαντασιακό στοιχείο που δομεί τον ναό των μυστηρίων της ύπαρξης. Αυτά τα μυστήρια αναπαριστώνται από καθημερινά αντικείμενα ακροβολισμένα μπροστά στα ξαφνιασμένα μάτια του θεατή, που τα λογίζει για κλειδιά και δοκιμάζει να ανοίξει με αυτά τις απόμερες γωνιές της ψυχής του», σημειώνει η Φαίη Τζανετουλάκου.
«Τον χώρο, ως μια μικτή ζώνη μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου όπου τελείται το μοντάζ της ιερής καθημερινότητας της ζωής μέσα από την καλλιτεχνική πράξη, πραγματεύεται με τα δικά του εκφραστικά εργαλεία ο Βαγγέλης Γκόκας, ακουμπώντας αντικείμενα και μορφές σαν σημεία στίξης της ομορφιάς και της απελπισίας που χαρακτηρίζουν τους λαθεμένους ήρωες και τις άπιαστες ηρωίδες, τα πρόσωπα που χορεύουν με τον δικό τους αλλόκοτο ρυθμό πάνω στα οπτικά πεντάγραμμα του Σκαρίμπα. Μέσα σε αυτές τις σελίδες ο Νίκος Καναρέλης ψαύει τις φόρμες που ενδύεται το εύπλαστο κενό που αφήνει πίσω της η ύπαρξη όταν αποχωρίζεται το κρεβάτι, την αγκαλιά, τον καμβά, και έρχεται να κολλήσει τρυφερά και ανεξίτηλα στο θυμικό του θεατή. Ετσι, όπως ακριβώς κολλάει στο δέρμα της ψυχής μας κι ο αείζωος κι άφθαρτος λόγος του μεγάλου και ιδιοσυγκρασιακού ποιητή, εξορύσσοντας την ουσία από τη φθαρτή της επικάλυψη».
Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 14 Μαρτίου, έχει στόχο να ενισχύει τη διαχρονικότητα και τη σημασία του έργου του Γιάννη Σκαρίμπα στη νεοελληνική λογοτεχνία, αναδεικνύοντας την εμπνευσμένη ικανότητά του να μεταμορφώνει τις λέξεις σε εικόνες και συναισθήματα. Θα πλαισιωθεί με συζητήσεις επάνω στο έργο του μεγάλου δημιουργού και στην άρρηκτη σχέση της τέχνης με τη λογοτεχνία.
Λόφος Art Project, Βελβενδού 39 Κυψέλη, τηλ. 6938675348, www.lofosartproject.com. Διάρκεια έκθεσης 15/2-14/3. Ωρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 18.00-21.00
Γιάννης Σκαρίμπας
Βαγγέλης Γκόκας, Άτιτλο, oil on canvas, 2010
Βασίλης Βασιλακάκης, oil on paper, 2024
