Για μια τόσο σημαντική επέτειο, όπως τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 που γιορτάζουμε αυτές τις ημέρες, επόμενο είναι να γραφτούν τόσα πολλά και από τόσο κόσμο. Άλλα με επιστημονική προσέγγιση και βαριές υπογραφές, άλλα από δημοσιολογούντες γιατί το καλεί η συγκυρία, από συγγραφείς, ποιητές, καλλιτέχνες, εκπαιδευτικούς αλλά και από απλούς ανθρώπους τα περισσότερα. Όλοι θέλουν να αφήσουν το ίχνος τους στο σώμα των καταθέσεων για την επέτειο και ο ευκολότερος τρόπος και ασφαλής, λόγω της πανδημίας, είναι το διαδίκτυο όπου η κατάθεση ούτε τυπογραφικό κόστος έχει αλλά ούτε και υπόκειται σε κανέναν περιορισμό αφού η άλλη γνώμη επ’ ουδενί δεν αναζητείται.
Πέρα απ’ όλους αυτούς όμως υπάρχει και ένας μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας, είτε στην Ελλάδα, είτε στον παγκόσμιο Ελληνισμό που συμμετάσχει σιωπηρά, διακριτικά, χωρίς προβάλλεται. Δεν θέλουν, αφήνουν τους άλλους να φανούν μπροστά να εκφραστούν δημόσια και επιλέγουν συνειδητά το ρόλο του ακροατή ή του θεατή της επικαιρότητας, έχοντας βέβαια το δικαίωμα συνομιλώντας με τον εαυτό τους, να πουν τον τελευταίο λόγο.
Μπορεί κάποιοι, στη βιασύνη τους ή στην επιπολαιότητά τους να χαρακτηρίσουν τη στάση αυτή ως αδιαφορία αλλά δεν θα έχουν δίκιο και το καλύτερο παράδειγμα να τους απαντήσει κάποιος, είναι ο τρόπος που γιόρταζαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια την 25η Μαρτίου τα χωριά και οι μικρές πόλεις σε όλη την Ελλάδα. Καθώς όλοι είχαν ακούσει από τους παλιότερους -ειδικά οι γέροντες- που τα πρώτα ακούσματά τους ήταν πριν από το 1940 ήταν αποκλειστικά για την Παλιγγενεσία και όλα πήγαζαν από την μεγάλη ιστορία του 1821 και κατέληγαν στην τοπική όπου βίοι ανθρώπων και γεγονότα ζυμωμένα με μύθους δημιουργούσαν την μικρή ιστορία κάθε τόπου και η οποία έπρεπε και να συνεχιστεί.
Έτσι περίμεναν κάθε χρόνο στις Κοινότητες, της Παλιάς Ελλάδας κυρίως τον ερχομό της 15ης Μαρτίου να θυμηθούν ποιοι πρωτοστάτησαν και ποιοι θυσιάστηκαν για να ζήσουν ελεύθεροι οι παππούδες τους και να πορεύονται μεν φτωχικά και στενεμένα, αλλά χωρίς κανέναν πάνω από το κεφάλι τους. Η έννοια της συμμετοχής των προγόνων στην Παλιγγενεσία, όσων η μνήμη διασώθηκε, αλλά και των αφανών λειτουργούσε διαρκώς και διακριτικά για να εκφραστεί στην πληρότητά της την ημέρα της διπλής γιορτής των Ελλήνων. Εκείνη την ημέρα έβγαιναν να φορεθούν τα καθαρά ρούχα, να πάνε όλοι περιποιημένοι στην εκκλησία, όπου σε κάποιο από τα πιάτα με τα κόλυβα, από τη συνήθεια που κληρονόμησαν από τις προηγούμενες γενιές, ένα κεράκι ήταν αναμμένο και για εκείνους τους προγόνους και τρεμόσβηνε όταν ο παπάς έκανε προσκλητήριο τεθνεώτων.
Μπορεί αυτών τα μνήματα να μην υπήρχαν στα σιωπηλά κοιμητήρια ή τα κόκαλά τους να μην ευλογήθηκαν πριν λιώσουν αλλά η μνήμη τους έμεινε αναλλοίωτη στη συνείδηση της Κοινότητας. Άλλοι ήταν καπεταναίοι, ένδοξοι πολεμιστές κι άλλοι απλοί στρατιώτες αλλά όλοι ήταν για τους νέους κάθε χωριού τα σύμβολα και σε αυτούς ήθελαν να μοιάσουν οι μαθητές όταν απήγγειλαν πατριωτικά ποιήματα ή έπαιζαν ρόλων ηρώων στη σχολική γιορτή. Οι σκιές των ηρώων του 1821 φτερούγιζαν γύρω από τους ανθρώπους όλο το χρόνο αλλά την ημέρα του Ευαγγελισμού, έστεκαν δίπλα από το Ηρώο των πεσόντων και απαντούσαν, χωρίς να τους ακούει κανένας παρά μόνο οι αλαφροϊσκιωτοι, ότι ήταν παρόντες και προστάτευαν τη συνέχεια της Κοινότητας στον τόπο που ελευθέρωσαν.
Αυτές οι Κοινότητες δεν υπάρχουν πια, όχι μόνο στην ορεινή ζώνη με τα αμέτρητα σβησμένα και ακυρωμένα χωριά αλλά ούτε και στους κάμπους, ούτε και στις γειτονιές των πόλεων. Χωρίς παπάδες να λειτουργούν τις εκκλησίες και με κλειστά από χρόνια λόγω έλλειψης μαθητών τα σχολεία τα περισσότερα χωριά σβήνουν και μαζί τους και οι άνθρωποι καθώς δεν έχουν το κουράγιο να προχωρήσουν πιο πέρα χωρίς κανένα όραμα. Γι’ αυτό έπαψαν μιλάνε, δεν ζητάνε τίποτα και οι σκιές των ηρώων κάθε τόπου, μαθημένοι τόσα χρόνια να ακούνε να τους μνημονεύουν του Ευαγγελισμού στην εκκλησία έπαψαν κι αυτές πια να περιμένουν πότε θα αναστηθεί για δεύτερη φορά η Ελλάδα. Όσοι δεν μιλάνε, αυτό έχουν στο στόμα τους αλλά δεν το αφήνουν να ακουστεί και στο κενό που δημιουργεί η σιωπή τους ακούγονται να βαράνε εκτός από τα νταούλια και τα κλαρίνα της μεγάλης γιορτής ακόμα και οι πιο ελαφροί ντενεκέδες, με η χωρίς υπογραφή δεν έχει σημασία…
Οι φωτογραφίες από τον εορτασμό του Ευαγγελισμού στις δύο εκκλησίες της Νεράιδας (Σπινάσας) Καρδίτσας το 2014. Στη μια εκκλησία, στον Άγιο Κωνσταντίνο στα Σαραντάπορα έδωσαν το παρών μόνο ηλικιωμένοι ενώ στον Άγιο Γεώργιο της Νεράιδας, κάποια παιδιά που οι γονείς τους έφεραν εκείνη στο χωριό, έδωσαν ένα διαφορετικό χαρούμενο κλίμα με την μικρή γιορτή που ακολούθησε μπροστά στο Ηρώο του χωριού.
Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.
*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω
