Από Γιώργο Κουτίνα (*)

Είναι γνωστό πως υπάρχει ευρύτερος προβληματισμός στον ασφαλιστικό κλάδο και ειδικότερα, στο θέμα της Ασφάλισης της Επαγγελματικής Ευθύνης Ασφαλιστικού Διαμεσολαβητή. Αυτό, γιατί τυγχάνει να υπάρχουν κάποιες “αρρυθμίες” στην πρακτική εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθετικής απαίτησης, οι οποίες απορρέουν από ορισμένες διαφοροποιήσεις - “ανορθογραφίες” σε ότι αφορά την ασφαλιστική διαμεσολάβηση, που η ίδια η εγχώρια ασφαλιστική αγορά θέσπισε και συντηρεί στην πράξη. Δεν αναφέρομαι στην ύπαρξη, όπως λέγεται, “μαύρων κωδικών” παραγωγών ασφαλίσεων αλλά σε κατηγορίες Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών (Ασφαλιστικοί Πράκτορο-Σύμβουλοι και “λίγο” Μεσίτες, Τραπεζο-Ασφαλιστές, Ασφαλιστικοί Υπάλληλοι), που μάλλον αποκλίνουν από την βούληση της ευρωπαϊκής οδηγίας και από την ισχύουσα ευρωπαϊκή πρακτική. Αυτό, για να είναι ο κλάδος της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης ευέλικτα αξιοποιήσιμος από τις Ασφαλιστικές Εταιρείες και να λειτουργεί η συγκεκριμένη ασφαλιστική κάλυψη, ως μέσο πρόσκτησης συνεργατών ασφαλιστών. Βέβαια, το τελευταίο, ισχύει “όσο όλα πάνε καλά”. Γιατί, όταν προκύψει θέμα αξίωσης αποζημίωσης από δυσαρεστημένο Ασφαλισμένο, ο οποίος επικαλείται υπαιτιότητα ασφαλιστικού διαμεσολαβητή, τότε τα πράγματα αλλάζουν...

Η άλλη παράμετρος που συμβάλλει στη συντήρηση του προβλήματος είναι το γεγονός πως οι περισσότεροι Ασφαλιστές συνεχίζουν να είναι αδιάφοροι και ανημέρωτοι γύρω από την ουσία και την ποιότητα της δικής τους Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης, αφού οι περισσότεροι, συνεχίζουν να την αντιμετωπίζουν σαν "χαρτί - χαράτσι” για το Επιμελητήριο! Βέβαια, και αυτό, μέχρι να υπάρξει κάποιο ατυχές συμβάν που θα είναι αρκετό για να χαλάσει η συνεργασία με τον Πελάτη ή/και με την Ασφαλιστική Εταιρεία. Γιατί, δεν έχουν συνειδητοποιήσει πως οι όποιες δυσαρέσκειες ενός Πελάτη μπορούν κάλλιστα κάποια στιγμή, με τη βοήθεια ενός επαρκώς ενημερωμένου δικηγόρου, να εξελιχθούν σε δικό τους πρόβλημα.

Λαμβάνοντας υπόψη σχετικά μηνύματα από την αγορά, αναφορικά με το θέμα, σημειώνονται παρακάτω κάποια ερωτήματα, τα οποία πιστεύεται πως θα πρέπει να προβληματίσουν τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές αλλά και τους επαγγελματικούς συλλόγους τους.

Ποιότητα και αξιοπιστία Ασφαλιστηρίων

Κυκλοφορούν διάφορα ατομικά και ομαδικά Ασφαλιστήρια. Κάποτε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο είχε επιδείξει ιδιαίτερη αυστηρότητα και “υπερβάλλοντα ζήλο” γι' αυτά. Επέμενε σε κάποιες τυπικές παραμέτρους ενίοτε ουσιαστικές αλλά δεν έμπαινε στην ουσία των όρων ασφαλιστικής κάλυψης.

• Πόσο σίγουρο είναι πως τα ασφαλιστήρια που κυκλοφορούν αντικειμενικά καλύπτουν την επαγγελματική ευθύνη των Ασφαλιστών προς όφελος των ιδίων αλλά και των ασφαλισμένων Καταναλωτών που είναι και το ζητούμενο;
• Τη στιγμή που η συγκεκριμένη ασφάλιση ευθύνης είναι υποχρεωτική απ' το νόμο (μιλάμε για “αντικειμενική” ευθύνη), γιατί να μην υπάρχουν συγκεκριμένοι γενικοί όροι που έχουν ελεγχθεί και έχουν γίνει αποδεκτοί από τους νομικούς συμβούλων των επαγγελματικών σωματείων;

Ασφαλιστική κάλυψη από Ασφαλιστική Εταιρεία “αποκλειστικής” συνεργασίας

Όταν Ασφαλιστική Εταιρεία καλύπτει η ίδια τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές, κατά βάση αποκλειστικούς συνεργάτες της, είναι προφανές πως όταν υπάρξει κάποια αξίωση αποζημίωσης λόγω μη επαρκούς/ικανοποιητικής κάλυψης κάποιου ασφαλισμένου, προκύπτει θέμα “σύγκρουσης συμφερόντων”.

Το κυριότερο πρόβλημα διαφαίνεται στην περίπτωση που η Ασφαλιστική Εταιρεία αρνηθεί να αναλάβει άμεσα τη διευθέτηση του θέματος και να κλείσει με ικανοποιητικό τρόπο το σχετικό φάκελλο, αποζημιώνοντας σωστά ή πείθοντας τον Ασφαλισμένο Καταναλωτή πως δεν δικαιούται αποζημίωση. Το ακόμη χειρότερο σενάριο, θα μπορούσε να είναι η υπόθεση να πάρει το χρονοβόρο (πάνω από 5 χρόνια) και ψυχοφθόρο δρόμο των δικαστηρίων.

Ερωτήματα που προκύπτουν με βάση την πρακτική εμπειρία:

• Ο Ασφαλισμένος καταναλωτής θα συνεχίσει να είναι Πελάτης του Ασφαλιστικού Διαμεσολαβητή και της Ασφαλιστικής Εταιρείας;
• Ο κατηγορούμενος Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής, ασφαλισμένος για την Επαγγελματική Ευθύνη του, θα συνεχίζει να είναι Συνεργάτης της συν-κατηγορούμενης Ασφαλιστικής Εταιρείας; 
• Η Ασφαλιστική Εταιρεία θα καταγγείλει τη Σύμβαση συνεργασίας με τον Ασφαλιστικό Διαμεσολαβητή, επικαλούμενη μάλιστα “σπουδαίο λόγο”;
• Θα συνεχίζει ο συγκεκριμένος Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής να πληρώνει ασφάλιστρα για την υποχρεωτική κάλυψη της Επαγγελματικής Ευθύνης του κάτι που είναι απαραίτητο προκειμένου να συνεχίζει τη δραστηριότητά του;
• Μήπως δεν είναι σωστό να προβλέπεται διαδικασία επίλυσης αξιώσεων αποζημίωσης επαγγελματικής ευθύνης Ασφαλιστικού Διαμεσολαβητή κατόπιν δικαστικής απόφασης; Γιατί να μην προβλέπεται πραγματογνωμοσύνη από εγνωσμένου κύρους νομικό με ενδεχόμενη συνδρομή νομικού συμβούλου ή και του προέδρου του επαγγελματικού σωματείου στο οποίο ανήκει ο Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής ή ακόμη η διαδικασία της Νομικής Διαμεσολάβησης; 
• Αν ο Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής δεν συνεχίσει τη συνεργασία με την ίδια Ασφαλιστική Εταιρεία (το πιο πιθανό αφού θα της έχει κάνει προσεπίκληση στο δικαστήριο), πόσο εύκολα και με τι κόστος θα μπορέσει να ασφαλιστεί κάπου αλλού για να συνεχίσει να λειτουργεί ως πιστοποιημένος επαγγελματίας;
• Θα είναι άραγε εύκολο να βρεθεί κάποια άλλη “προστάτιδα” Ασφαλιστική Εταιρεία, λαμβάνοντας υπόψη πως το μελλοντικό πλαίσιο λειτουργίας της ασφαλιστικής αγοράς (Solvency II), θα είναι αυστηρότερο και αντικειμενικότερα ελεγχόμενο;

Ασφαλιστική κάλυψη από “ομαδικό” Ασφαλιστήριο

Γίνεται αναφορά σε Ασφαλιστήρια όπου ο Συμβαλλόμενος πληρώνει τα ασφάλιστρα και με κάποιο τρόπο τα επιμερίζει στους ονομαστικά Ασφαλισμένους. Διαφορετικά, δεν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε “ομαδικό”. Υπάρχουν περιπτώσεις “ομαδικών” ασφαλιστηρίων, όπου μάλιστα λέγεται, πως πέρα από το χαμηλό ασφάλιστρο που πληρώνει ο ασφαλισμένος Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής αν τυχόν κάποιος “αστοχήσει” (υπάρξει αξίωση εις βάρος του), θα έχει και την “προστασία” για μη διαγραφή από το ομαδικό ασφαλιστήριο ή ακόμη για μη αύξηση των ασφαλίστρων που πληρώνει.

Ερωτήματα που προκύπτουν με βάση την πρακτική εμπειρία:

• Πόσο βέβαιο είναι πως ελέγχεται η αρτιότητα και πληρότητα των όρων κάλυψης ώστε υπεύθυνα να ισχύουν για τον κάθε Ασφαλισμένο ξεχωριστά, αφού η ασφάλιση γίνεται και ισχύει ονομαστικά και γι' αυτόν;
• Πόσο καλά γνωρίζουν οι ίδιοι οι Ασφαλισμένοι τους όρους με τους οποίους καλύπτονται από το ομαδικό ασφαλιστήριο το οποίο εκδίδεται για τη δική τους επαγγελματική ευθύνη;
• Όταν η ασφάλιση γίνεται σε ομαδική βάση, λόγου χάρη με τη διαμεσολάβηση επαγγελματικού συλλόγου, χωρίς ο ίδιος ο σύλλογος να είναι ο Συμβαλλόμενος, πόσο σίγουρο είναι πως ο Ασφαλισμένος Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής, αν “ατυχήσει” με κάποιο Πελάτη του, θα συνεχίσει να είναι καλυμμένος και μάλιστα χωρίς κάποιο μεγάλο επασφάλιστρο; Υπάρχει κάποιος ειδικός όρος γι' αυτό;

Απαιτείται εξυγίανση και εκσυγχρονισμός

Είναι βέβαιο πως ένα από τα στοιχεία εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού της ασφαλιστικής αγοράς και ειδικότερα της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης, είναι και η ορθολογική εφαρμογή θεσμοθετημένων κανόνων πάνω στο θέμα αυτό, με βάση την εγχώρια εμπειρία που έχει συσσωρευτεί μέχρι τώρα και την ισχύουσα ευρωπαϊκή πρακτική εμπειρία.

Η ασφάλιση επαγγελματικής ευθύνης προστατεύει αποκλειστικά τον ίδιο τον Ασφαλιστικό Διαμεσολαβητή και όχι την Ασφαλιστική Εταιρεία. Είναι απαράδεκτο να υπάρχουν στεγανά και ερωτήματα σαν τα παραπάνω, για ένα θέμα που αφορά τους ίδιους τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές και άπτεται της αξιοπιστίας του θεσμού της Ασφάλισης. Είναι επίσης απαράδεκτο σε παρόμοια, υποχρεωτική από το νόμο, ασφάλιση αντικειμενικής αστικής ευθύνης να υπάρχουν ασφαλιστήρια που να προβλέπουν διευθέτηση αξιώσεων αποζημίωσης στα δικαστήρια! Σημειώνεται σχετικά πως υπάρχει και η διαδικασία της Νομικής Διαμεσολάβησης (πρόκειται για ένα διεθνώς καταξιωμένο θεσμικό μέτρο εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, το οποίο έχει αρχίσει να “αναπτύσσεται - ωριμάζει” και στην Ελλάδα). Τα διοικητικά Συμβούλια των διαφόρων επαγγελματικών σωματείων ασφαλιστικής διαμεσολάβησης και οι Νομικοί Σύμβουλοί τους θα πρέπει να πάρουν σαφή θέση σε ζητήματα που αφορούν την επαγγελματική ευθύνη Ασφαλιστικών Διαμεσολαβητών και να επιβάλλουν ξεκάθαρους όρους που να τους διασφαλίζουν.

Κάποτε θα πρέπει να μάθουμε να πορευόμαστε δημιουργικά χωρίς να αναλισκόμαστε σε κοντόφθαλμες συντεχνιακές “πατέντες” χάνοντας έτσι παραγωγική ενέργεια σε πράγματα που η Ευρωπαϊκή πρακτική εμπειρία έχει ήδη λύσει. Πολύ περισσότερο στη σημερινή εποχή της ανοιχτής πληροφόρησης και της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Ας μην ξεχνάμε πως η ειδικά η Ιδιωτική Ασφάλιση από την “φύση” της είναι ένας διεθνοποιημένος μηχανισμός με συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας που διασφαλίζουν αξιοπιστία και συνέχεια προς όφελος της κοινωνίας.

(*) Ο Γιώργος Κουτίνας είναι Εμπειρογνώμων σε θέματα ασφαλίσεων αστικής ευθύνης, επιχειρηματικών κινδύνων & τεχνικών έργων και Διευθύνων Σύμβουλος της «ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ – Μεσίτες Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων», Lloyd’s Coverholders ([email protected] - www.gkoutinas.gr).