Μπαίνουμε στον τελευταίο μήνα του χρόνου με την αίσθηση ότι ο καθένας μας έχει διανύσει μια μακρά, ιδιωτική διαδρομή. Ο απολογισμός δεν γίνεται πια μεγαλόφωνα· φθίνει σιωπηλά, σαν να επιζητεί έναν χώρο πιο εσωτερικό. Όσα ζήσαμε μέσα στο 2025 —και όσα συσσωρεύονται εδώ και χρόνια— έχουν ήδη μετατραπεί σε ιστορία. Κι η ιστορία, μόλις κατατεθεί στη μνήμη, δύσκολα ξαναλλάζει.

Ο Δεκέμβριος μάς υπενθυμίζει πως ο χρόνος δεν διαπραγματεύεται. Στο τέλος του θα προσθέσουμε άλλον έναν στην πλάτη μας, με την κρυφή ελπίδα ότι ο επόμενος θα είναι πιο ήπιος· ότι θα μας αφήσει έναν χώρο ανάσας μέσα στις διαρκείς μεταβολές της εποχής. Ζούμε σε ρυθμούς που δεν προλαβαίνουμε, σε αλλαγές που μας προσπερνούν πριν καν συλλάβουμε το νόημά τους. Γι’ αυτό και ευχόμαστε λιγότερες εκπλήξεις — κυρίως στον οικονομικό και επαγγελματικό τομέα, όπου η αστάθεια έχει γίνει σχεδόν σύμβαση. Κάποια στιγμή, όμως, χρειάζεται μια παύση: μια κοινή στάση ώστε να δούμε καθαρά πού βρισκόμαστε, πριν χάσουμε εντελώς τον έλεγχο. Και τότε ίσως απαιτήσουμε από όσους αποφασίζουν για λογαριασμό μας, προστατευμένοι στην ασφάλεια της δικής τους άνετης καθημερινότητας, να κατέβουν από το ύψος της αλαζονείας και να δουν τη χώρα όπως είναι — όχι ως στατιστικό διάγραμμα, αλλά ως καθημερινή, σκληρή πραγματικότητα.

Τις ευχές μου για τον φετινό Δεκέμβριο συνοδεύει μια εικόνα από το Κουμπί, τη χαμηλή κορυφή του Τυμφρηστού, όπως φαίνεται από τη Λελούδα. Εκεί, στο περίγραμμα του βουνού, σχηματίζεται μια φυσική μορφή που μοιάζει να ατενίζει το άπειρο. Οι ντόπιοι την αποκαλούν «φιλόσοφο» — μια σιωπηλή φυσιογνωμία που παρακολουθεί αιώνες τώρα το πέρασμα των εποχών. Ίσως αυτή η μορφή, λιγομίλητη και σταθερή, να μας θυμίζει όσα ξεχνούμε μέσα στην ταχύτητα του χρόνου: ότι υπάρχει πάντα ένας άλλος κόσμος, όχι μακριά, αλλά μπροστά μας, αρκεί να σταθούμε για λίγο και να τον κοιτάξουμε.

(Φωτογραφία: 2002)