Δεν είναι εύκολο και σε καμιά εποχή να αποδεχτείς τον θάνατο κάποιων ανθρώπων που τους έχεις ξεχωρίσει και θαυμάσει για την προσωπικότητά τους, την προσφορά στην κοινωνία και το έργο τους. Πόσο μάλιστα αν κάτι τέτοιο συμβεί στην περίοδο της πανδημίας που ταλανίζει την κοινωνία μας και η δυνατότητα του αποχαιρετισμού είναι απαγορευμένη στον πολύ κόσμο που νιώθει και άβολα που δεν έχει αυτή τη δυνατότητα.

Όταν δε πρόκειται για μια γυναίκα που σε όλη της η ζωή είχε βάλει στόχο να μελετήσει, να προβάλλει και να προστατεύσει έναν πολιτισμό που βλάστησε και εξελίχθηκε επί αιώνες στον θεσσαλικό κάμπο, τον καραγκούνικο, ο θάνατός της εγγράφεται μεγάλη απώλεια. Από την άλλη όμως, οι πολύτιμες παρακαταθήκες αποτελούν εγγύηση πως οι νεότεροι θα συνεχίσουν με το ίδιο πάθος και την αγάπη ένα έργο τεράστιας σημασίας για όλους μας. 

Το απόγευμα της Δευτέρας 15 Φεβρουαρίου έφυγε από τη ζωή η Μαίρη Πόπωτα - Θεολόγη, μια γυναίκα που το όνομα της στην Καρδίτσα ήταν συνώνυμο του πολιτισμού. Η Μαίρη Θεολόγη ήταν η γνωστή σε όλους «Καραγκούνα» και το όνομα αυτό έφερε ο λαογραφικός σύλλογος που είχε ιδρύσει η ίδια το 1960 και έκανε γνωστό τον καραγκούνικο πολιτισμό στα πέρατα της γης. Έφυγε από φυσιολογικό θάνατο σε ηλικία 87 ετών.

Η ζωή της Μαίρης Θεολόγη ήταν ο καραγκούνικος πολιτισμός και ασχολήθηκε τόσο συστηματικά ώστε να αποτελέσει τον πιο σημαντικό σύμβουλό μας πάνω στα θέματα και τα ζητήματα που τον αφορούσαν. Από το έργο της ξεχωρίζει η έρευνα που έκανε επί δεκαετίες πάνω στην καραγκούνικη φορεσιά, την πιο ξεχωριστή και θα λέγαμε σε όλο τον ελληνικό χώρο και διάσημη καθώς με την «Καραγκούνα» ταξίδεψε στα πέρατα της και εμφανίστηκε  σε πολλά φεστιβάλ και διοργανώσεις με τα εξαιρετικά χορευτικά της. Έχοντας αποκτήσει βαθιά γνώση του καραγκούνικου πολιτισμού αλλά και των υπολοίπων παραδοσιακών της Θεσσαλίας (Αγραφιώτες, Σαρακατσαναίοι κ.ά.) δίδασκε μαζί με άλλους σπουδαίους γνώστες του λαϊκού πολιτισμού και η ίδια και ήθελε να βλέπει το καλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό ήταν που ενθουσίαζε και τους χορευτές και όλοι μαζί κατέληγαν στην τελειότητα και κατά συνέπεια στην αναγνώριση απ’ όλους, ειδικούς και τον κόσμο.

Εξήντα χρόνια από τότε που ξεκίνησε την μελέτη του λαϊκού πολιτισμού, μόλις πρόπερσι στα τέλη του Νοεμβρίου 2019 η Μαίρη Θεολόγη έδωσε το τελευταίο παρών στην Αθήνα, (στη φωτογραφία με τα κορίτσια της «Καραγκούνας») στην παρουσίαση του εξαιρετικού λευκώματος για την καραγκούνικη φορεσιά, το οποίο αποτελεί και την κορυφαία προσφορά της στις επόμενες γενιές. Το έργο της έχει αναγνωριστεί και τιμηθεί όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό και φυσικά προκαλεί αυτούς που θα το συνεχίσουν.

Η Μαίρη Θεολόγη με τον τρόπο της κατέφερε σε καιρούς που ότι αφορούσε την παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό να δημιουργήσει ένα σχήμα, την «Καραγκούνα» που θα αποτελεί αναφορά για τον θεσσαλικό κάμπο και πηγή εμπειριών και δεξιοτήτων ενώ παράλληλα θα συγκέντρωνε και θα διαφύλαγε τους θησαυρούς που έκρυβαν τα σπίτια και οι κοινότητες των Καραγκούνηδων.  Η Μαίρη Θεολόγη διάβηκε τις πόρτες από τα περισσότερα σπίτια της Καρδίτσας, μίλησε με τις ώρες  με γυναίκες και άντρες που έζησαν σε παλιότερες εποχές, συγκέντρωσε πληροφορίες για κάθε τι που αφορούσε τη ζωή τους, διέθεσε τον χρόνο της και ιδίους πόρους φυσικά να συγκεντρώσει αντικείμενα τα οποία σήμερα στο σύνολό της μπορεί να λεχθεί πως αποτελούν την Κιβωτό της καραγκούνικης παράδοσης την οποία θαυμάζουμε όλοι και ανατρέχουμε στις έρευνές μας. Σκέφτομαι ότι από εκεί πάνω στον ουρανό που είναι τώρα,  δεν θα πάψει ούτε στιγμή να βλέπει την εξέλιξη της «Καραγκούνας» αλλά και θα επιτηρεί όλα τα πολιτιστικά δρώμενα του νομού Καρδίτσας, όπως έκανε κάθε μέρα σε όλη της τη ζωή.

Νάνα ελαφρό το χώμα της καραγκούνικης γης που την σκέπασε...

Ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μεγάλη Κάψη της Δυτικής Φθιώτιδας. Έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε επί πολλά χρόνια και αποκλειστικά στις εφημερίδες, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία» από τις στήλες της οποίας οργάνωσε και προέβαλλε μια ειδική αρθρογραφία με τον τίτλο «Μικρές Πατρίδες» για την ελληνική περιφέρεια και τους ανθρώπους της καθώς και για την Αθήνα, τα τελευταία χρόνια. Συνεχίζει να γράφει και να δημοσιεύει φωτογραφίες με την ίδια θεματογραφία στο actimon.blogspot.com ενώ εκδίδει και βιβλία που έχουν σχέση με την τοπική ιστορία.

*Αραρίσκω = Συνάπτω, συνδέω, προσαρμόζω