Εἶν᾿ ἕτοιμα στὴν ἄσπονδη πλημύρα τῶν ἁρμάτων δρόμο νὰ σχίσουν τὰ σπαθιά, κι ἐλεύθεροι νὰ μείνουν ἐκεῖθε μὲ τοὺς ἀδελφούς, ἐδῶθε μὲ τὸ χάρο.. .
Το μεσημέρι συγκεντρώθηκαν οι Καπεταναίοι στο σπίτι του Τζαβέλα, αληθινά σκέλεθρα μέσα στις βουτηγμένες στο αίμα και τον ίδρωτα φουστανέλες τους που κρέμονταν ξεσκλίδια ,για να συζητήσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες για την Ηρωική ‘Εξοδο που θα κάνανε το βράδυ: Να βγουν απ΄ το μπλοκαρισμένο απ΄ την Τουρκιά αλωνάκι της Λευτεριάς.
Για τα γυναικόπαιδα, όλοι συμφώνησαν πως δεν είχανε καμιάν ελπίδα. Να πεζοπορήσουν μες στη νύχτα δυο ώρες στράτα , κατακαμπίς, μέχρι να φτάσουν στα ριζοβούνια του Ζυγού ήταν βέβαιο πως θα τα πετσόκοβε η τούρκικη καβαλαρία. Να μείνουν πίσω, θα ΄πεφταν στα χέρια τους κι όσα γλύτωναν απ΄ την κόψη του γιαταγανιού τους θα πουλιούνταν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Και τότε οι καπεταναίοι – μηδενός διαφωνούντος- παίρνουν άλλη, δραματικότερη, απόφαση.
Αλλ’ ας αφήσουμε τον Νικόλα Κασομούλη - γραμματικό του αρματολού τ΄Ασπροπόταμου Στορνάρη - που ΄τανε παρών, να μας τα ανιστορήσει : «Αποφάσισαν όλοι – γράφει ο Κασομούλης – να φονεύσωμεν όλες τις γυναίκες, ανεξαρτήτως, και τα μικρά παιδιά, επί λόγω να μην προδοθούμεν από τας κραυγάς των, και τότε, δεν μείνει κανένας μας ζωντανός, και να μη μείνουν αιχμάλωτοι εις τους εχθρούς. Δια να αποφύγωμεν δε την φιλόστοργον συμπάθειαν των πατέρων και αδελφών, απεφασίσθη να σ φ ά ξ η ο έ ν α ς του α λ λ ο υ ν ο ύ τ η ν ο ι κ ο γ έ ν ε ι α ν . Όλοι με μίαν φωνήν το αποφάσισαν και ήσαν έτοιμοι να κινηθούν και να ειδοποιήσουν το στράτευμα, να αρχίση» (τη σφαγή). Τότε σηκώνεται όρθιος ο Δεσπότης Ρωγών Ιωσήφ (το βράδυ ανατινάχτηκε στον Ανεμόμυλο) και με φωνή που έτρεμε από συγκίνηση τους λέει : - «Εν ονόματι της Αγίας Τριάδος, είμαι Αρχιερεύς, αν τολμήσετε να πράξετε τούτο, πρώτον θυσιάσατε εμένα! και σας αφήνω την κατάραν του Θεού και της Παναγίας και όλων των Αγίων – και το αίμα των αθώων να πέση εις τα κεφάλια σας!». «Εκφώνησεν τούτο, εκάθισεν και άρχισεν να κλαίγη». «Εμείναμεν έως μισή ώρα σιωπώντες» λέει ο Κασομούλης. Η φοβερή απόφαση δεν εκτελέστηκε.
Το βράδυ -στην Έξοδο- απ΄ τα παιδιά δεν γλύτωσε κανένα. Απ΄ τις γυναίκες λίγες, που κι αυτές είχανε ντυθεί μ αντρίκειες φορεσιές. Λευτεριά, Πολυπόθητη, πόσο αίμα και δάκρυ δεν δεχτήκανε οι ρίζες σου για να βγάλεις το νέο θαλερό βλαστάρι που μας σκεπάζει σήμερα. Και συ Ιστορία μου, πόσο ενδιαφέρουσα και διδακτική γίνεσαι όταν μαθαίνουμε το γνήσιο, το αληθινό – έστω και σκληρό κάποτε – πρόσωπό σου και όχι το άλλο το αληθοφανές και φτιασιδωμένο. Ας είναι αγιασμένα τα κόκκαλά τους..
