close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ηλίας Προβόπουλος: Καπνίζει το τζάκι, έχει ζωή το σπίτι
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
29/12/2023 - 08:57
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Ηλίας Προβόπουλος: Καπνίζει το τζάκι, έχει ζωή το σπίτι

Ηλίας Προβόπουλος, 29/12/2023
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ο καλύτερος τρόπος να υπολογίσει κάποιος πόσοι ζούσαν σε κάθε χωριό ήταν να μετρήσει τα τζάκια που έβγαζαν καπνό, χειμώνα ή καλοκαίρι δεν είχε σημασία. Με την πάροδο του χρόνου και την τραγική αποψίλωση της υπαίθρου χώρας το μέτρημα των τζακιών που έβγαινε καπνός απόκτησε μια τραγικότητα που χαρακτηρίζει την ορεινή Ελλάδα. Έτσι φθάσαμε σήμερα να βλέπουμε σε χωριά εκατό σπιτιών ζωντανά τζάκια σε πέντε – έξι…

Το αναμμένο τζάκι ήταν η πιο ασφαλής μέθοδος να θεωρηθεί ένα σπίτι ζωντανό γιατί αυτό αποτελούσε το κύριο στοιχείο λειτουργίας κάθε νοικοκυριού και δεν έπαψε να δηλώνει το ίδιο όταν αυτό αντικαταστάθηκε από λογής – λογής σόμπες, μασίνες και θερμάστρες ενώ ακόμη και μετά την επικράτηση του ηλεκτρικού, αυτά συνέχισαν να λειτουργούν έστω σαν διακοσμητικά αλλά και πάλι έκαναν την δουλειά τους έστω τις ημέρες των εορτών – δήλωναν ότι είναι ζωντανό το σπίτι.

Οι πρώτοι άνθρωποι που άφησαν τις σπηλιές και τις κουφάλες των δέντρων έφτιαξαν σπίτι να κατοικήσουν φρόντισαν να εγκαταστήσουν μέσα σε αυτό την φωτιά, ένα στοιχείο που τους έκανε να ξεχωρίζουν από τα άλλα πλάσματα και με την εμπειρία που απόκτησαν από τη χρήση της προσπάθησαν να περιορίσουν τα απρόοπτα από την χρήση της και να κρατήσουν τα ωφέλιμα, την θέρμανση, τον φωτισμό και την παρασκευή φαγητού. Στην αρχή εγκατέστησαν τη φωτιά στη μέση του δωματίου, στην εστία και αργότερα την περιόρισαν σε κάποια γωνία ή στην εσοχή κάποιου τοίχου. Για την μεγάλη αυτή αλλαγή απαιτήθηκαν πολλοί αιώνες εμπειρίας και φυσικά συνδυάζονταν με ποικίλες αλλαγές στον πολιτισμό τους.

πως για το πέρασμα της φωτιάς από τα χέρια των θεών στων ανθρώπων ευθύνεται ένας από τους γενάρχες των Ελλήνων, ο Προμηθέας ο οποίος και τιμωρήθηκε με αιώνια βάσανο στην κορυφή του Καυκάσου μέχρι που βρέθηκε ο μέγιστος Ηρακλής να τον λυτρώσει. Το γεγονός δεν δηλώνει παρά την σημασία που είχε η φωτιά για τον άνθρωπο και τις αλλαγές που επέφερε η χρήση της σε εκείνες τις αρχαίες κοινωνίες στη ζωή τους και οι πρόγονοί μας με αυτόν τον μύθο, το πέρασαν στους ανθρώπους με έναν τρόπο που δεν πρόκειται να παλιώσει ποτέ.

Στα μέρη μας φωτιά στο μέσο του μεγάλου δωματίου πρόλαβαν οι ωριμότεροι ή τουλάχιστον έχουν ακούσει από τους προγόνους να συμβαίνει. Αν ήταν ισόγειο το οίκημα τα πράγματα ήταν απλά και ασφαλή. Μάζευαν ένα σωρό ξύλα, την άναβαν και κάθονταν όλοι γύρω – γύρω να ζεσταθούν. Ο καπνός ανέβαινε στην οροφή και έφευγε από τα χάσματα που άφηναν τα κεραμίδια στην καλύτερη περίπτωση γιατί στις περισσότερες φορές η στέγη ήταν από κλαριά πηλό ή πέτρες. Από ένα καπνισμένο δοκάρι της στέγη πάλι κρέμονταν ένα σκεύος που έβραζαν φαγητό ή ζέσταιναν νερό. Στα κάρβουνα της φωτιάς έψηναν την τροφή τους και ψωμί. Εννοείται πως η ατμόσφαιρα μέσα σε ένα τέτοιο χώρο με ανύπαρκτα σχεδόν παράθυρα ήταν αποπνικτική και τα μάτια ήταν πάντα κοκκινισμένα.

Τα πράγματα άλλαξαν ριζικά όταν το τζάκι μπήκε στον τοίχο και ο καπνός έβγαινε από την καπνοδόχο. Μεταφέρθηκε εκεί το μαγείρεμα αλλά από την άλλη περιορίστηκε στο μισό ο αριθμός των ανθρώπων που μπορούσαν να ζεσταθούν κοντά του. Το τζάκι στον τοίχο απαιτούσε και ιδιαίτερη τεχνική την οποία σιγά – σιγά οι άνθρωποι τελειοποίησαν καθώς η φωτιά ανέπτυσσε μεγάλες θερμοκρασίες. Έπρεπε επίσης η φωτιά που φιλοξενούσε στην αγκαλιά του να μην φτάνει ξύλινα στοιχεία του τοίχου και βεβαίως να «τραβάει» για να μην πνίγεται η κάμαρη στον καπνό. Με τον χρόνο τελειοποιήθηκαν και πολλά έμοιαζαν με κομψοτεχνήματα.

Το τζάκι εκτός από εστία θέρμανσης, κουζίνας καθώς και φούρνου για το ψήσιμο του ψωμιού, υπήρξε για πολλούς από τους ωριμότερους και είναι πολλοί που το θυμούνται ακόμη αναγνωστήριο μιας και στα φτωχικά σπίτια εκείνης της εποχής δεν υπήρχε άλλη πηγή φωτισμού και τα λυχνάρια ή λάμπες με πετρέλαιο κόστιζαν πολύ. Για εξαιρετικές δε περιπτώσεις, όταν απαιτούνταν περισσότερο φως οι φρόντιζαν να ρίχνουν μέσα σε αυτά κλαριά που έβγαζαν φλόγα, όπως από κέδρα. Το ίδιο γίνονταν όταν επρόκειτο για κεντήματα και άλλες οικοτεχνίες των γυναικών. Στο αμυδρό φως του τζακιού δημιούργησαν αληθινά αριστουργήματα!

Στην εξέλιξη όσων αφορά την στέγαση των ανθρώπων και την κατοικία τους, το τζάκι υπήρξε το μεγάλο θύμα καθώς θεωρήθηκε πως αυτό είναι πλέον εστία ακαταστασίας καθώς τα ξύλα ή το κάρβουνο που χρησιμοποιούνται δημιουργούν σκουπίδια, θέλουν χώρο και παράγουν αρκετή στάχτη. Έτσι, προτιμήθηκαν οι καυστήρες κεντρικής θέρμανσης, τα ηλεκτρικά καλοριφέρ και εσχάτως από τα κλιματιστικά και έτσι επικράτησε η καθαριότητα σε σαλόνια και κουζίνες.

Στις παλιότερες εποχές την περίοδο των εορτών στα ορεινά χωριά το τζάκι έπαιζε επίσης έναν σπουδαίο ρόλο καθώς γύρω απ’ αυτό συγκεντρώνονταν όλη η οικογένεια όχι τόσο για να ζεσταθεί αλλά να περιμένει τους μεζέδες που κατά παράδοση ψήνονταν εκεί. Μεζέδες από χοιρινά που έτρεφε κάθε νοικοκυριό για τα Χριστούγεννα και η σφαγή τους, η επεξεργασία και η παρασκευή λουκάνικων ήταν το επιστέγασμα της επιτυχίας αυτής της προσπάθειας για την διατροφή τους.

Ιδιαίτερο δε ρόλο έπαιζαν τα τζάκια και για τα δαιμονικά που κυκλοφορούσαν το Δωδεκαήμερο των εορτών καθώς οι καλικάντζαροι απ’ αυτά περνούσαν στο σπίτι και έκαναν ότι έκαναν. Γι’ αυτό και οι νοικοκυραίοι φρόντιζαν να είναι αναμμένα ώστε να αποφευχθεί η είσοδός απ’ αυτά. Αυτό όμως ουδόλως τους πτοούσε αφού εύρισκαν τρόπους να μπουν από άλλα σημεία. Εξάλλου τα αγροτικά σπίτια εκείνων των εποχών έχασκαν από παντού και έκαναν τις απίθανες ζημιές τους. Μιας και φιλοξενούσαν τη φωτιά, το πανάρχαιο αυτό στοιχείο του ανθρώπινου πολιτισμού τα τζάκια, μπροστά τους το ξημέρωμα της Πρωτοχρονιάς τελούνταν πράξεις που ανάγονται στο απώτατο παρελθόν, όπως η εξημέρωση και ευλογία της φωτιάς.

τζάκια έχουν μείνει στην ορεινή χώρα είναι πια να μετριούνται τα σπίτια που είναι ακόμη κατοικημένα, πράγμα που είναι πιο εμφανές τις ημέρες των εορτών. Σε όσα σπίτια έχουν εγκαταλειφθεί και δεν είναι λίγα τόσο στους κεντρικούς οικισμούς, αλλά περισσότερο στις εξοχές τα λείψανα των τζακιών σε ορισμένα ερείπια έχουν να μαρτυρήσουν περισσότερα απ’ όλα τα άλλα στοιχεία τους.

Ιδιαίτερα ανθεκτικά λόγω και της επιμελημένης κατασκευής τους αυτά τα τζάκια είναι τα τελευταία που θα σωριαστούν στο έδαφος και τότε πια θα σβήσει παντελώς η ιστορία κάθε νοικοκυριού καθώς θα ακολουθήσει η βλάστηση και θα καλύψει τα ερείπια. Σε λίγα χρόνια κανένας δεν θα θυμάται τι ήταν εκεί και ποιες ψυχές κατοικούσαν το παλιό σπίτι και η ιστορία του τόπου θα στέκει βουβή πάνω απ’ αυτά…

ΥΓ1. Οι φωτογραφίες των τζακιών είναι από παρατημένα σπίτια στην Αργιθέα, τα Άγραφα και την ορεινή Άρτα που επισκέφθηκα την δεκαετία 2000 – 2010 και αμφιβάλλω αν τα σπίτια που ήταν είναι ακόμη όρθια.

ΥΓ2. Το κείμενο και οι φωτογραφίες έχουν δημοσιευθεί στην μηνιαία εφημερίδα «Αργιθέα», φύλλο 15, Δεκέμβριος 2023.

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Η χαμένη εμπειρία της ζωής
    Ηλίας Προβόπουλος, 25/01/2022 - 10:40

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Η χαμένη εμπειρία της ζωής

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τι αλήθεια περιμένουμε από τον χειμώνα;
    Ηλίας Προβόπουλος, 24/01/2022 - 10:25

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τι αλήθεια περιμένουμε από τον χειμώνα;

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα παλιά σπίτια και ο χειμώνας
    Ηλίας Προβόπουλος, 21/01/2022 - 10:26

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα παλιά σπίτια και ο χειμώνας

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: 'Ενας ακτήμων της Δημοσιογραφίας στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ
    Ηλίας Προβόπουλος, 21/01/2022 - 09:02

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: 'Ενας ακτήμων της Δημοσιογραφίας στις εκλογές της ΕΣΗΕΑ

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μην τύχει και αρρωστήσεις χειμώνα…

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μην τύχει και αρρωστήσεις χειμώνα…

    Όταν έλεγαν οι παλιότεροι «καλό χειμώνα» εννοούσαν βέβαια να περάσει αυτός με ήπιες χιονοπτώσεις, λίγο πάγο και προπαντός, να μην...
    Ηλίας Προβόπουλος, 20/01/2022 - 09:01
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το βάρος του χιονιού στα έλατα

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το βάρος του χιονιού στα έλατα

    Είναι άπειρες οι χιονονιφάδες όταν πέφτουν από τον ουρανό· κάθε μια σε διαφορετική αστεροειδή μορφή με έξι ακτίνες και δημιουργούνται...
    Ηλίας Προβόπουλος, 19/01/2022 - 08:34
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος:Κοράκια στο χιόνι!

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος:Κοράκια στο χιόνι!

    Τα κοράκια αγαπάνε το χωριό… Είμαστε που είμαστε λίγοι στο χωριό αυτό τον καιρό, πλακώνουν και οι επώνυμες κακοκαιρίες και μας...
    Ηλίας Προβόπουλος, 17/01/2022 - 11:53
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Δείπνο με πατάτες στη χόβολη

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Δείπνο με πατάτες στη χόβολη

    Μας πρόλαβε ο «Διομήδης» στο χωριό που από χθες το πρωί φοράει τα λευκά χειμωνιάτικά του. Πρώτα έριξε ένα βαρύ...
    Ηλίας Προβόπουλος, 12/01/2022 - 10:03
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μια γέφυρα χωρίς ίχνη στην πλάτη της

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μια γέφυρα χωρίς ίχνη στην πλάτη της

    Την περάσαμε πριν από λίγες ημέρες την νύχτα που γεφυρώνει την παλιά χρονιά με την καινούργια και ξημέρωσε μια ολόιδια...
    Ηλίας Προβόπουλος, 10/01/2022 - 10:16
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα Φώτα, παράδοση χωρίς κοινότητα δεν γίνεται!

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα Φώτα, παράδοση χωρίς κοινότητα δεν γίνεται!

    Κάποιες λίγες ασπρόμαυρες φωτογραφίες που κοιμούνται μαζί με τις στιγμές που τραβήχτηκαν σε συρτάρια και άλμπουμ, μπορεί να φαίνονται αδιάφορες...
    Ηλίας Προβόπουλος, 07/01/2022 - 08:32

Σελίδες

  • « πρώτη
  • ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ
  • …
  • 78
  • 79
  • 80
  • 81
  • 82
  • 83
  • 84
  • 85
  • 86
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

MEGA Brokers Φυτεύουμε σήμερα για το αύριο που αξίζουμε
16:15 MEGA Brokers Φυτεύουμε σήμερα για το αύριο που αξίζουμε
  • 15:47 Μεταξούλα Μανικάρου: Σάββατο των ψυχών…
  • 15:32 Σύνδεσμος Ελληνικών Κλινικών - Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδιωτικών Νοσοκομείων: Καίριος ο ρόλος των ιδιωτικών νοσοκομείων και κλινικών στην ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης!
  • 15:13 Η Be Βrokers βραβεύει τους συνεργάτες της - Τι λένε στελέχη της αγοράς (βίντεο)
  • 15:08 Η Chiesi Hellas τιμά την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με δράσεις για ένα βιώσιμο μέλλον
  • 14:30 Will Banks defeat the Economic Model?
  • 14:25 Θα νικήσουν οι τράπεζες το οικονομικό μοντέλο;
  • 14:14 The “Map” of Professional Funds in Greece - Their establishment moves at a slow pace - The upcoming challenges and changes
  • 13:47 O «Χάρτης» των Επαγγελματικών Ταμείων στην Ελλάδα - Με αργούς ρυθμούς η σύστασή τους - Τα «αγκάθια» και οι αλλαγές που έρχονται
  • 13:22 Οι προτάσεις της ΕΑΕΕ για έναν πιο ασφαλή και σύγχρονο Κ.Ο.Κ.
  • 13:12 Η Allianz επιβράβευσε τους Συνεργάτες της με τον Διαγωνισμό «Οδήγησε και εσύ ένα Premium Αυτοκίνητο»
  • 12:12 Μητσοτάκης: Καθολική κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων του ΕΟΠΥΥ από τις 16 Ιουνίου (video)
  • 12:05 Σπύρος Καπράλος: Η συντηρητικοποίηση της Ευρώπης, το παράδειγμα της Πολωνίας και το αβέβαιο μέλλον
  • 12:00 Alpha Bank: Ψηλά στην ατζέντα εταιρικής υπευθυνότητας η ισότιμη πρόσβαση στον Πολιτισμό
  • 11:55 Επανεκλογή του Σπύρου Μπαρκούζου, Διευθυντή Διαχείρισης Κινδύνων της Syndea στο Διοικητικό Συμβούλιο της AMICE
  • 11:48 Η Designia Insurance Brokers Κύριος Χορηγός στο 36ο Συνέδριο Ηγεσίας της ΕΑΣΕ
  • 11:40 Post-Hydra Reflections: Με αισιοδοξία και ευθύνη, 12 στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς μιλούν για το μέλλον του κλάδου στην κάμερα του nextdeal.gr (βίντεο)
  • 11:28 Υπερσυμμετοχή ασφαλιστικών διαμεσολαβητών στην εκδήλωση της Επιτροπή Ασφαλιστικών Πρακτόρων του Ε.Ε.Α
  • 11:00 Συνέδριο Δικτύου Πωλήσεων NN Hellas: “A Symphony of Success - Ο Πελάτης δίνει το ρυθμό”
  • 10:55 Μαρίνα Νικολάου (Attica Bank): Ο ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης στη νέα εποχή των γεωπολιτικών ισορροπιών, της ενεργειακής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 2/6 Υπασφαλισμένος: Ποιά τράπεζα εξαγοράζει ποιά ασφαλιστική - Μύθοι και πραγματικότητα
  2. 2/6 «Ψήνεται» deal Εθνικής με ασφαλιστική, η πτώση ρεκόρ της ανεργίας και το «κενό» θέσεων εργασίας, το επτάμηνο ράλι στο Χ.Α και το πρόβλημα της ασφάλισης των επιχειρήσεων
  3. 3/6 ΕΑΕΕ: Δημοσίευση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτου
  4. 5/6 Πως να προστατευτούν οι επιχειρήσεις από την υπασφάλιση, εν όψει της υποχρεωτικής ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών;
  5. 2/6 Σε ισχύ από χτες 1η Ιουνίου η υποχρεωτική ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών σε οχήματα και επιχειρήσεις: Τι λέει ο νόμος για επιπτώσεις και πρόστιμα
  6. 6/6 Η Allianz επιβράβευσε τους Συνεργάτες της με τον Διαγωνισμό «Οδήγησε και εσύ ένα Premium Αυτοκίνητο»
  7. 2/6 Την μελωδία της επιτυχίας «παίζει» αυτη την ώρα η «ορχήστρα» της ΝΝ Hellas

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube