Toυ Σπύρου Καπράλου
Η χαλαρότητα του καλοκαιριού και η ραστώνη του Αυγούστου τελειώνουν σε λίγες μέρες και άπαντες επιστρέφουν στα πόστα τους σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών. Μετά τις πρόσφατες ευρωεκλογές, τον καθορισμό των προσώπων που ανέλαβαν τα σημαντικά πόστα στις Βρυξέλλες, σειρά έχει η ανάληψη συγκεκριμένων χαρτοφυλακίων από τους επιτρόπους, ώστε να δοθεί πλέον έμφαση στη βαριά ατζέντα της επόμενης πενταετίας. Χρόνος για χάσιμο δεν υπάρχει σε μια Ε.Ε που καλείται να επιδείξει υψηλά ποσοστά ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας, για να αντιμετωπίσει τις τεράστιες προκλήσεις της περιόδου 2024-2029. Η σχετική λίστα συμπεριλαμβάνει κρίσιμα ζητήματα, η πλειοψηφία των οποίων συνδέονται άμεσα με την ποιότητα της καθημερινότητας των πολιτών. Ταυτόχρονα, η ενωμένη Ευρώπη εμφανίζεται αποφασισμένη να στηρίξει με κάθε τρόπο τον αγώνα της Ουκρανίας κατά της ρωσικής εισβολής, ένα γεωπολιτικό ναρκοπέδιο στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης που ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκαλέσει μια γενικευμένη σύρραξη. Η αποστολή όπλων, μαχητικών αεροσκαφών και τεράστιων χρηματικών ποσών αλλάζει τα δεδομένα για τους αμυνόμενους, οι οποίοι τις τελευταίες δύο εβδομάδες έχουν περάσει κυριολεκτικά στην αντεπίθεση, επιχειρώντας πλέον εντός του ρωσικού εδάφους. Τόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία, όσο και η περιπέτεια της πανδημίας άλλαξαν άρδην τα δεδομένα και κατέδειξαν την ανάγκη για στενότερη συνεργασία ανάμεσα στα κράτη-μέλη και τα ανώτερα κλιμάκια στις Βρυξέλλες, το Στρασβούργο και το Λουξεμβούργο. Το σύνθημα «μαζί μπορούμε καλύτερα» έγινε πράξη σε κρίσιμες στιγμές, όπως διαπιστώθηκε με τα εμβόλια κατά του Covid-19 , τη σύσταση του ταμείου ανάκαμψης, αλλά και με σχετική καθυστέρηση στην περίπτωση της διαχείρισης του μεταναστευτικού και του υψηλού αριθμού αιτούντων ασύλου. Οι εξελίξεις γύρω από το θέμα αυτό οδήγησαν σε αυστηροποίηση των μέτρων, ακόμα και σε καταστρατήγηση της Συνθήκης Σένγκεν, αφού η Ευρώπη βιώνει πλέον ένα νέο σύστημα ελέγχου των συνόρων που δεν έχει πραγματική σχέση με τη φιλοσοφία και την κουλτούρα της ελεύθερης μετακίνησης. Εκτός των άλλων, πολλά ευρωπαϊκά κράτη βιώνουν ακόμα την απειλή του πληθωρισμού και οι πολίτες βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημα να συρρικνώνεται από τις υψηλές τιμές των προϊόντων. Στην παρούσα φάση η Ε.Ε χρειάζεται ουσιαστικά ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο», το οποίο ανάμεσα σε άλλα θα προβλέπει θωράκιση των συστημάτων υγείας και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και έμφαση στις ευπαθείς ομάδες, στις γυναίκες και τους νέους. Οι συγκεκριμένες κινήσεις εντάσσονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, ενώ οι καλές επιδόσεις στην εφαρμοσμένη πολιτική αναμένεται να αφαιρέσουν επιχειρήματα από λαϊκιστές και ακραίους, που βλέπουν τα ποσοστά τους να εκτοξεύονται στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις. Το στοίχημα για μια καλύτερη Ευρώπη αφορά και άλλους κρίσιμους τομείς με έντονο αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές τοπικές κοινωνίες, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η αναθεωρημένη Κοινή Αγροτική Πολιτική, η ενέργεια και η καθολική απεξάρτηση από το ρωσικό παράγοντα, αλλά και ζητήματα που σχετίζονται με τον πυρήνα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως είναι η διεύρυνση προς την ανατολή και τα δυτικά Βαλκάνια. Από όλα τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς τη σπουδαιότητα των επόμενων κινήσεων από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών και την ανάγκη για την εφαρμογή στο πεδίο του τρίπτυχου «σχέδιο-πράξη-αποτέλεσμα».
