Οι Απαιτήσεις της Ψηφιακής Εποχής, οι Νέοι Κίνδυνοι, οι Νέες Ευκαιρίες

Γράφει ο Νίκος Δ. Σωφρονάς, Γενικός διευθυντής Ελληνικού Ινστιτούτου Ασφαλιστικών Σπουδών

Το σύστημα παιδείας της χώρας μας δεν έχει επαρκώς ενισχυθεί από τις δυνατότητες που του προσφέρει η ψηφιακή εκπαίδευση, είτε αυτή παρέχεται σε σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον, web education, είτε σε ασύγχρονο περιβάλλον ψηφιακής μάθησης, e-learning.

α. Μια… διαστημική ιστορία και η συνέχειά της

Προ ολίγων εβδομάδων, ο κόσμος μας γιόρτασε την 50ή επέτειο από την προσελήνωση του ΑΠΟΛΛΩΝ 11 στο Φεγγάρι. Αναμφίβολα, ήταν ένα σπουδαίο επίτευγμα της ανθρωπότητας, που «άνοιξε» περαιτέρω τους ορίζοντες της επιστήμης, ενώ είχε και αναμένεται να έχει αξιοπρόσεκτες εφαρμογές και επιδράσεις στην ίδια την προοπτική διαιώνισης του ανθρώπινου είδους. Μάλιστα, όπως το έθεσε ο σημαντικός φυσικός επιστήμονας Stephen Hawking, «…δεν είμαι βέβαιος εάν μετά από χίλια χρόνια η γη εξακολουθεί να εγγυάται τη ζωή μας. Αντίθετα, θεωρώ ότι αυτό μπορεί να το εγγυηθεί η εξάπλωσή μας στο Διάστημα».

Στο χρονικό διάστημα των πενήντα ετών που μεσολάβησαν ανάμεσα στο έτος 1969 έως σήμερα, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι δεν υπήρξαν αντίστοιχα εγχειρήματα, δεν επαναλήφθηκε η προσπάθεια και, κυρίως, δεν επεκτάθηκε το εγχείρημα σε άλλα σημεία του Διαστήματος, κατά τον ίδιο τρόπο.

Σημαίνει αυτό ότι μειώθηκε το ενδιαφέρον του ανθρώπου να εξερευνήσει το Διάστημα; Κάθε άλλο. Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Το ενδιαφέρον του ανθρώπου να αποκαλύπτει «μυστικά» του Διαστήματος παρέμεινε και εξακολουθεί να είναι πολύ ισχυρό. Οι επενδύσεις στην αστροφυσική επιστήμη και στις εφαρμογές της ενισχύονται από τότε όλο και περισσότερο. Δορυφόροι εκτοξεύονται στο Διάστημα σε τόσο πυκνούς ρυθμούς, που πραγματικά αποτελούν στοιχείο της επιστημονικής καθημερινότητάς μας.

Επομένως, η σελήνη ήταν μόνο η αρχή και κάθε άλλο παρά το τέλος της προσπάθειας εξερεύνησης του Διαστήματος.

Ενδεικτικά, είναι γνωστές οι επιστημονικές «αποστολές» στον «κόκκινο πλανήτη», τον Άρη, έστω και αν δεν απαίτησαν επανδρωμένα διαστημόπλοια, προκειμένου να προσεδαφισθούν στην επιφάνειά του, να αποκαλύψουν τα «μυστικά» του και να αντλήσουν πολύτιμες επιστημονικές πληροφορίες.

β. Η επανάσταση της πληροφορίας

Το νέο μοτίβο αναζήτησης και εξασφάλισης πληροφοριών μάς το προσφέρει η ομολογουμένως καταλυτική πρόοδος της τεχνολογίας, που στο μεσοδιάστημα έχει αφήσει έντονο το αποτύπωμά της, όχι μόνο στην αστροφυσική επιστήμη και τις εφαρμογές της, αλλά σε όλες τις πλευρές της ζωής μας και της καθημερινότητάς μας.

Έως και τη δεκαετία του 1980, η παγκόσμια πληροφορία διπλασιαζόταν από τον έναν αιώνα στον επόμενο. Απαιτούνταν, επομένως, περί τα 100 χρόνια ώστε ο άνθρωπος και οι επιστήμες που κατείχε να διπλασιάζουν τη διαθέσιμη πληροφορία και να την αξιοποιούν σε όλους τους τομείς του ενδιαφέροντος και της δραστηριότητάς τους.

Από τη δεκαετία του 1990 και εντεύθεν και πολύ περισσότερο στις ημέρες μας, οι ρυθμοί διπλασιασμού της παγκόσμιας πληροφορίας είναι καταλυτικοί, αφού πλέον εκτιμάται πως αυτή διπλασιάζεται ανά δώδεκα ώρες, ακριβώς χάριν της προόδου των τεχνολογιών.

Συνιστά κοινό τόπο η αναφορά μας στο ρόλο του Διαδικτύου, ως του κύριου «μοχλού» ανάπτυξης της παγκόσμιας πληροφορίας και, επίσης, διά λειτουργικής αξιοποίησής της. Ακόμη, αποτελεί κοινό τόπο η αναφορά μας στις πολυσχιδείς και εξαιρετικά σημαντικές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης (artifi cial intelligence), στην αξία του Διαδικτύου των πραγμάτων (internet of things), καθώς και στη λειτουργικότητα των νέων τεχνολογιών blockchain.

Οι τεχνολογίες, επομένως, και οι πρόοδοι που συντελούνται, ως εξ αυτών, οδηγούν σε διαφορετικά σημεία ισορροπίας της κοινωνίας μας και επιδρούν καταλυτικά στους τρόπους διασύνδεσής τους με τις σύγχρονες οικονομίες και τις αγορές των επιχειρήσεων, του χρήματος και των προϊόντων.

γ. Η συμμετοχή μας στην Κοινωνία της Πληροφορίας και τα νέα ασφαλιστικά ενδιαφέροντα

Σε αυτό το πλαίσιο, έχει νόημα να αναρωτηθούμε πώς αντιδρούν η χώρα μας, η οικονομία της, η κοινωνία της και, βεβαίως, η ασφαλιστική αγορά μας, έναντι των προηγούμενων συνταρακτικών εξελίξεων και ανατροπών που προκαλούν οι απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής και οι δημιουργούμενες νέες ισορροπίες της.

Κατ’ αρχάς, είναι ευρέως γνωστό ότι στη δημόσια διοικητική «μηχανή», στην οργάνωση και τη λειτουργία της, παρατηρούνται καθυστερήσεις και βραδύτητες προσαρμογής στις απαιτήσεις των νέων ψηφιακών συνθηκών. Έτσι, επακόλουθο δυσμενές αποτύπωμα εμφανίζεται στους δείκτες ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, αλλά και στους δείκτες ποιότητας και ταχύτητας εξυπηρέτησης πολλών εκ των αναγκών ή προσδοκιών της κοινωνίας μας.

Ενδεικτικά, το σύστημα παιδείας της χώρας μας δεν έχει επαρκώς ενισχυθεί από τις δυνατότητες που του προσφέρει η ψηφιακή εκπαίδευση, είτε αυτή παρέχεται σε σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον, web education, είτε σε ασύγχρονο περιβάλλον ψηφιακής μάθησης, e-learning. Ως εκ της βραδύτητας αυτής της προσαρμογής, παραμένουν διακριτές οι γεωγραφικές αποστάσεις και, κυρίως, οι εκπαιδευτικές αποστάσεις μεταξύ των σχολείων των μεγάλων πόλεων και των σχολείων απομακρυσμένων περιοχών, δυσπρόσιτων από το αναγκαίο διδακτικό προσωπικό, κατάλληλης εξειδίκευσης. Αυτές οι γεωγραφικές αποστάσεις, που με τη σειρά τους προκαλούν αντίστοιχες εκπαιδευτικές αποστάσεις, μπορούν αμέσως να περιορισθούν, αρκεί να αξιοποιηθούν οι ευρύτατες δυνατότητες των νέων εκπαιδευτικών τεχνολογιών και των εφαρμογών τους.

Ακόμη, αυτές οι δυνατότητες των ψηφιακών τεχνολογιών έχουν αξιοπρόσεκτη εφαρμογή σε τομείς υψηλού ενδιαφέροντος της υγείας, όπως, επί παραδείγματι, στους τομείς της τηλεϊατρικής, της διάγνωσης και της πρόληψης. Αξιοποιούμενες, επομένως, μπορούν να έχουν προφανή ευεργετικά αποτελέσματα στους δείκτες υγείας του πληθυσμού της χώρας μας.

Ενώ τα αμέσως προηγούμενα παραδείγματα καταδεικνύουν την υστέρηση προσαρμογής της δημόσιας διοικητικής «μηχανής» στις συνθήκες και, πρωτίστως, στις δυνατότητες των ψηφιακών τεχνολογιών, η ιδιωτική οικονομία και, βεβαίως, η ασφαλιστική αγορά μας εμφανίζουν καλούς δείκτες αξιοποίησης των δυνατοτήτων αυτών και αξιοπρόσεκτους ρυθμούς περαιτέρω εκσυγχρονισμού της οργάνωσης και των λειτουργιών τους προς την επιθυμητή κατεύθυνση.

Σε πείσμα των χαμηλών ταχυτήτων ψηφιακού μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης, οι επιχειρήσεις της χώρας μας και, ειδικότερα, της ασφαλιστικής αγοράς μας έχουν ανταποκριθεί επαρκώς στις επιταγές των καιρών, έχουν ανασχεδιάσει την οργανωτική τους δομή, ώστε αυτή να είναι ευέλικτη (agile) και απέριττη (lean), έχουν ψηφιοποιήσει πολλές από τις λειτουργίες τους και ήδη αξιοποιούν με επιτυχία τις σημαντικές δυνατότητες των νέων τεχνολογιών, αλλά και τις ευκαιρίες τους.

Συγκεκριμένα, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις:

• Εφαρμόζουν αποδοτικά συστήματα τηλε-εργασίας, προς όφελος της απόδοσης και της οικονομίας του χρόνου του προσωπικού τους, αλλά και του κόστους λειτουργίας τους.
• Αναπτύσσουν online συστήματα εξυπηρέτησης πελατών, ικανά να επιλύουν προβλήματα σε άμεσο χρόνο, να κοινοποιούν την πληροφορία εγκαίρως και, έτσι, να βελτιώνουν τους δείκτες ικανοποίησης των πελατών τους.
• Αναπτύσσουν ψηφιακά συστήματα διανομής ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε αυτά να επιτρέπουν καλές δυνατότητες πρόσβασης στο καταναλωτικό κοινό και, επίσης, δυνατότητες ταχείας συγκρισιμότητας των παρεχομένων υπηρεσιών.
• Αξιοποιούν σύγχρονα συστήματα ψηφιακής εκπαίδευσης των στελεχών και συνεργατών τους, που καταργούν τις αποστάσεις από το κέντρο της πληροφορίας και διευκολύνουν τη μαθησιακή διαδικασία.
• Αναπτύσσουν νέους τομείς ασφαλιστικής δραστηριότητας, ευθέως συναρτώμενους με τις τεχνολογικές προόδους, όπως ενδεικτικά είναι οι τομείς των ασφαλίσεων Drones ή των ασφαλίσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
• Εφαρμόζουν Data Analytics και δημιουργούν Data Centers, ώστε να ενισχύουν την πληρότητα των αποφάσεών τους επί καίριων θεμάτων της απόδοσης και του ενδιαφέροντός τους, ενδεικτικά επί θεμάτων αξιολόγησης Ασφαλιστικών Κινδύνων, Αντασφαλίσεων ή Risk Management.

Επιπλέον των σημείων αυτών που διευκολύνονται και προάγονται από το όφελος της ψηφιακής επανάστασης και των προκυπτουσών νέων τεχνολογιών, από τη νέα εποχή «ανατέλλουν» σημαντικές προκλήσεις, οι οποίες επιτρέπουν την περαιτέρω ανάπτυξη των ασφαλιστικών εργασιών, ενώ ταυτοχρόνως καθιερώνουν ακόμη περισσότερο την κοινωνική συμβολή της ασφάλισης και την ωφελιμότητα του ασφαλιστικού θεσμού.

Συγκεκριμένα, ο θεσμός της ασφάλισης εδραιώνεται ακόμη πιο πολύ και ο ρόλος των ασφαλιστικών επιχειρήσεων ενισχύεται περαιτέρω, αρκεί να σκεφθούμε τη διευρυμένη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση των νέων κινδύνων που μας απειλούν, όπως, επί παραδείγματι, των νέων κινδύνων που ελλοχεύουν ως εκ της κλιματικής αλλαγής και, ειδικότερα, των καταστροφικών κινδύνων που σχετίζονται με τη συχνότερη και συνεχώς δραματικότερη επέλευση μεγάλων καιρικών και φυσικών φαινομένων, «άγνωστων» κατά το παρελθόν, τουλάχιστον στην ήπειρό μας, στη χώρα μας, στην έντασή τους, στην πυκνότητά τους και στις διαστάσεις των απωλειών ή ζημιών που προξενούν.

δ. Η προοπτική και μια ειδικότερη αναφορά στον καίριο ρόλο των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων και ανατροπών του παρελθοντικού βασικού παραδείγματος, το νέο θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας της αγοράς μας αναγνωρίζει τον σημαντικό κοινωνικό ρόλο των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών και αναδεικνύει τη συμβουλευτική διάσταση της εργασίας τους σε «μοχλό» ανάπτυξης ωφελειών υπέρ της κοινωνίας μας, αρκεί να ασκείται εύρυθμα και να εμπεριέχει τα κατάλληλα στοιχεία ανάλυσης, σύνθεσης και τεκμηρίωσης. Ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής καλείται να αναγνωρίσει την ανατροπή του παρελθοντικού βασικού παραδείγματος, να αντιληφθεί τον καταναλωτή ως επαρκώς ενήμερο διαδικτυακό πολίτη (internet citizen ή netizen), έχοντα άριστη πρόσβαση στις πλέον σύγχρονες πηγές επίκαιρης πληροφορίας, και να αξιοποιήσει τις πολυσχιδείς ευκαιρίες της ψηφιακής εποχής προς την κατεύθυνση ολοκλήρωσης της επαγγελματικής προσωπικότητάς του, προς όφελος της εμβέλειας του μηνύματός του και, πρωτίστως, υπέρ της αρτιότερης εφικτής ανταπόκρισής του στα ασφαλιστικά συμφέροντα των πελατών του.

Η αντίληψη της προόδου του στο πλαίσιο της διαρκούς μετεκπαίδευσής του δεν συνιστά μόνο θεσμική υποχρέωσή του, όσο πρωτίστως συνιστά σημαντικό παράγοντα περαιτέρω ανέλιξης του επαγγελματισμού του και ισχυρότατο στοιχείο διευκόλυνσης της σταδιοδρομίας του.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές μας διέπονται από αμφότερες τις όψεις της ευκαιρίας και της απειλής. Θα αποδειχθούν αξιοποιήσιμες ευκαιρίες, αρκεί ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής να εμπεριέξει στην καθημερινότητά του την εξέλιξη της τεχνογνωσίας του, τη διεύρυνση των παραστάσεών του και την αντίληψη ψηφιακής οργάνωσης και ανάπτυξης των εργασιών του.

Αντιθέτως, θα αποτελέσουν απειλή, εάν ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής δεν αξιοποιήσει τις δυνατότητες του ψηφιακού «κόσμου» οργάνωσης της εργασίας του, διανομής των ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών, εξέλιξης της ιδιοσυστασίας των πελατών του και συστηματικής ανάπτυξης της επιμόρφωσής του, προς όφελος των παραστάσεών του και των περιθωρίων διείσδυσής του σε νέες αγορές ασφάλισης κινδύνων.

Ακριβώς επειδή η ασφαλιστική αγορά μας και η ασφαλιστική διαμεσολάβηση ευρίσκονται εμπρός από τις προκλήσεις του νέου μας «κόσμου», η προοπτική είναι εξαιρετικά ευοίωνη!

Διαβάστε παρακάτω το ενδιαφέρον άρθρο του κ. Σωφρονά που δημοσιεύθηκε στο Ασφαλιστικό ΝΑΙ, τεύχος 179, Ιούλιος - Αύγουστος 2019 (πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση):