close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
29/5/2023 - 09:02
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου

Ηλίας Προβόπουλος, 29/5/2023
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Για την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης

Τον καιρό που δούλευα στον Μυστρά, τύχαινε πολλές φορές να βρεθώ μοναχός μέσα στην Περίβλεπτο. Τ’ απόγεμα η εκκλησία σκοτείνιαζε κι αγρίευε. Από πάνου από την σκαλωσιά άκουγα πατήματα. «Κανένα φάντασμα θα περπατά», συλλογιζόμουνα, και γύριζα το κεφάλι μου πάντα κατά το μέρος που στεκόντανε ζωγραφισμένοι οι στρατιώτες και οι πολεμάρχοι. Στεκόντανε στη σειρά ένα γύρο, λίγο ψηλότερα από το χώμα, οι περισσότεροι με βγαλμένα μάτια, τρυπημένοι στο στήθος, πολλοί απ αὐτοὺς κομματιασμένοι από τις σπαθιές. Σε πολλά κεφάλια είχε απομείνει γερό ένα μάτι μοναχά, μα κείνο το μάτι έβλεπε σαν δέκα ζωντανά.

Μνήσθητί μου, Κύριε! Χρόνια πέρασα μέσα σε κείνη την εκκλησιά, και μ όλα τούτα ανατρίχιαζα, σύγκρυο με διαπερνούσε. Κείνοι οι χορταριασμένοι τοίχοι ήτανε ζωντανοί, καρδιές χτυπούσανε, νεύρα τανυζόντανε, σπαθιά, σαργίτες, ταρκάσια, σκουτάρια τρίζανε απάνω στα κορμιά. «Και ιδού, σεισμός και προσήγαγε τα οστά, εκάτερον προς την αρμονίαν αυτού. Και είδον· και ιδού επ αὐτὰ νεύρα και σάρκες εφύοντο, και ανέβαινεν επ αὐτὰ δέρμα επάνω. Και εισήλθεν εις αυτά το πνεύμα και έζησαν και έστησαν επί των ποδών αυτών, συναγωγή πολλή σφόδρα».

Ετούτοι είναι οι τελευταίοι στρατιώτες του Παλαιολόγου, τότε που ήρτανε και πιάσανε για μετερίζι της απελπισίας το φημισμένο βουνό του Ταϋγέτου, σιμά στην αρχαία Σπάρτη. Ανεμοδαρμένο απάνου στον βράχο, μαραζωμένο, τα μάτια τους μελανιασμένα και λαμπερά από την θέρμη, από την αγρύπνια και την αγωνία. Ανατολίτες, στρατολογημένοι από τα μέρη της Σηλύβριας, της Μαύρης Θάλασσας, την Αγχίαλο, την Καβάρνα, κι άλλοι ντόπιοι απ τὸν Δρόγγο των Σκορτών, το Σάλαβρο, το Βοίτουλο, τη Μάνη, τη Γρεμπενή, τον Αϊτό κ.α., αίματα παλιά. Δεν είναι στρατιώτες βαριοί, με κορμιά δυνατά. Τα χέρια τους και τα ποδάρια τους είναι κοκκαλιασμένα, τα κορμιά λιγνά, περπατάνε ελαφρά σαν φαντάσματα, πολεμιστές ενός βασιλείου που δεν είναι τούτου του κόσμου. «Θεία παρεμβολή, θεηγόροι οπλίται παρατάξεως Κυρίου». Σαν τον αφέντη τους τον Κωνσταντίνο, ξέρουνε το κακό το ριζικό τους.

Κι οι άλλοι οι σύντροφοί τους είναι παραπονεμένοι, μα τούτος είναι πολύ θλιμμένος, φαρμάκι στάζει από το στόμα του. Στέκεται σαν πουλί αναφτερουγιασμένο. Στο να χέρι του βαστά αλαφρά το δοξάρι και τ άλλο τ ακουμπά απάνω στο σπαθί. Από το λαιμό του είναι κρεμασμένη η περικεφαλαία πισ απὸ την ωραία κεφαλή του, στον έναν ώμο του έχει ριγμένο το ταρκάσι με τις σαγίτες και στον άλλον ώμο το σκουτάρι του.

Ώρες καθόμουνα και κουβέντιαζα μαζί του σε μια γλώσσα που δε χρειάζεται μηδέ στόμα για να τη πει, μηδέ αφτί, για να την ακούσει. Τον άκουγα που μου μιλούσε από τον άλλο κόσμο, σαν τ αγέρι που φυσά απάνου στ ἄγρια χορτάρια που ναι φυτρωμένα σε κάστρο ρημαγμένο, μα καταλάβαινα καθαρά τι μου λεγε.

Τούτος ο στρατιώτης δεν είναι κανένας άντρας δυνατός, με κορμί αντρειωμένο, χεροδύναμος και φοβερός. Το κορμί του είναι αλαφρό και λυγερό, τα ποδάρια του ψιλά και μακριά σαν του ζαρκαδιού. Κείνα τα δάχτυλα των χεριών του είναι ίδια κοντύλια ψιλοπελεκημένα, ίδια αγιοκέρια, κι απορείς πως κρατάνε άρματα. Το κεφάλι του γέρνει στον ώμο του σαν του Χριστού. Τέτοιο κεφάλι ποιό πινέλο να το ζωγράφισε! Ζωγράφος είμαι κι εγώ, κι όμως απορώ για την τόση τέχνη. Από ποιό μέρος ήρθε τούτο το χέρι, που κράτησε το πινέλο, για να τυπώσει αυτά τα πικραμένα μάτια, αυτό το πηγούνι, αυτό το στόμα, αυτά τα μαλλιά! Τι μυστήριο κρύβεται μέσα σ αὐτὸν τον καθρέφτη π ἀντιφεγγίζει τις χαρές ενός άλλου κόσμου! Και τι ευτυχία για μας, να φτάξει ίσαμε τα χρόνια μας ένα τέτοιο δώρο εξαίσιο! Πρόσωπο γλυκομελάχρινο, ψημένο από τον ήλιο της Ανατολής, στα μέρη που πολεμούσε για την πίστη του Χριστού. Από τα μισοσφαλισμένα μάτια του βγαίνει μία αντιφεγγιά γλυκιά, ήρεμη και θλιμμένη.

Σ όλο τον κόσμο δεν βρέθηκε, μηδέ θα βρεθεί τέχνη όμοια με της Ανατολής, να δίνει τέτοιο πάθος και τέτοιο γλυκό παράπονο στα πλάσματά της. Όποιος έχει καρδιά θερμή, εκείνος θα με καταλάβει. Καμιά τέχνη δε μεταχειρίστηκε τόσο απλά μέσα και καμιά τέχνη δεν έπιασε τέτοια πράματα. Από κοντά, τα μάτια είναι δυό πινελιές, μια μαύρη και μίαν άσπρη, η μύτη είναι καμωμένη με δυό ελαφρές γραμμές! Δεν είναι λοιπόν μεγάλο μυστήριο; Τι θέλουνε να πούνε αυτοί που μιλάνε για φυσικά και για ανατομίες και για επιστήμες και για οφθαλμολογίες και τέτοια; Εδώ δεν υπάρχει μηδέ φυσικό, μηδέ αφύσικο, μηδέ τίποτα. Εδώ υπάρχει αυτό το ανεξερεύνητο μυστήριο, που δεν μπορεί να το πιάσει μηδέ ο σοφός Σολομώντας, με λόγια, με σκολειά και με φιλοσοφίες. «Δώρημα τέλειον άνωθεν καταβαίνον εκ του πατρός των φώτων». Φλόγα άπιαστη, ακατανόητη πνοή!

Η τέχνη της ανατολικής χριστιανοσύνης είναι καθαρή θροφή για το πνεύμα και χαρά για τα μάτια. Το ιδεώδες της Ανατολής απέχει από το ιδεώδες της Δύσης όσο κι ο ουρανός από τη γη. Με το πάθος η Ανατολή πέτυχε το εξωτικό αποτέλεσμα που ζητά το πνεύμα σαν ελάφι διψασμένο. Η Δύση έκανε ανάμεσα στα έθνη εκείνα όπως ο Προμηθέας, και πήγε το φως σ εκείνους που ζούσανε στο σκοτάδι. Πήγε και κούρνιασε στην αϊτοφωλιά, στο Τολέδο, Ανατολίτης ντερβίσης, κήρυκας της εγκράτειας στην τέχνη της ζωγραφικής, βαριεστισμένος από τα πανηγύρια της Βενετιάς. Όπως ήτανε κατατρεγμένοι οι Βυζαντινοί που σκαλώνανε στα βράχια του Μυστρά, έτσι κι ο Θεοτοκόπουλος πήγε και φώλιασε στο Τολέδο.

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Του Αϊ-Γιάννη στη Βουρκούντα Καρπάθου
    Ηλίας Προβόπουλος, 27/08/2021 - 10:01

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Του Αϊ-Γιάννη στη Βουρκούντα Καρπάθου

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Και τα κρεμμύδια θέλουν την κοτσίδα τους
    Ηλίας Προβόπουλος, 25/08/2021 - 10:15

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Και τα κρεμμύδια θέλουν την κοτσίδα τους

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το φεγγάρι πάνω από την καρυδιά
    Ηλίας Προβόπουλος, 24/08/2021 - 12:23

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το φεγγάρι πάνω από την καρυδιά

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το φυτώριο για ένα νέο δάσος καστανιές
    Ηλίας Προβόπουλος, 23/08/2021 - 08:20

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Το φυτώριο για ένα νέο δάσος καστανιές

  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μαγειρεύματα και γεύσεις της ορεινής Πατρίδας

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Μαγειρεύματα και γεύσεις της ορεινής Πατρίδας

    Όσοι από εμάς περπατούμε ακόμη σε κάποιο από τα ορεινά ή τα ημιορεινά χωριά μας, στην Πίνδο, τα Άγραφα και...
    Ηλίας Προβόπουλος, 20/08/2021 - 08:56
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τιμή στο '21 και έναν σπουδαίο αγωνιστή, τον Γιάννη Φραγκίστα πρωτοπαλλήκαρο του Κατσαντώνη

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τιμή στο '21 και έναν σπουδαίο αγωνιστή, τον Γιάννη Φραγκίστα πρωτοπαλλήκαρο του Κατσαντώνη

    Στα διακόσια χρόνια από το 1821, ολόκληρη η Ελλάδα σε ένα πρωτοφανές εορταστικό πρόγραμμα θυμήθηκε και με διάφορους τρόπους -εν...
    Ηλίας Προβόπουλος, 19/08/2021 - 08:43
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα πανηγύρια της Αμοργού

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Τα πανηγύρια της Αμοργού

    Είχα την τύχη τα περασμένα χρόνια στην Αμοργό, τη νησιωτική πατρίδα μου, να ζήσω και να χαρώ από τα μεγαλύτερα...
    Ηλίας Προβόπουλος, 16/08/2021 - 08:26
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν ξηραίνεται το πράσινο γίνεται εφιάλτης

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Όταν ξηραίνεται το πράσινο γίνεται εφιάλτης

    Οι μετεωρολογικές προβλέψεις είναι πολύ θερμές για τις ημέρες που ακολουθούν και αυτό βάζει σε ανησυχία για πυρκαγιές όλη τη...
    Ηλίας Προβόπουλος, 10/08/2021 - 07:35
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Προσκύνημα του Σωτήρος στην Κοντίβα

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Προσκύνημα του Σωτήρος στην Κοντίβα

    Ήταν σαν τάμα εδώ και είκοσι χρόνια και εκπληρώθηκε χθες η επίσκεψή μου στην Κοντίβα ανήμερα της εορτής της Μεταμορφώσεως...
    Ηλίας Προβόπουλος, 06/08/2021 - 08:56
  • Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Να σωθούν τα βουνά και τα ποτάμια

    Αραρίσκοντας Ηλίας Προβόπουλος: Να σωθούν τα βουνά και τα ποτάμια

    Αν δεν γίνονταν στο Καρπενήσι, στην πρωτεύουσα του πιο ορεινού, όμορφου και καθαρού τόπου της Ελλάδας, που αλλού θα μπορούσε...
    Ηλίας Προβόπουλος, 04/08/2021 - 09:54

Σελίδες

  • « πρώτη
  • ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ
  • …
  • 86
  • 87
  • 88
  • 89
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

2ο ΣΦΕΕ Summit: Η Ελλάδα στο Επίκεντρο για ένα Βιώσιμο Σύστημα Υγείας
15:35 2ο ΣΦΕΕ Summit: Η Ελλάδα στο Επίκεντρο για ένα Βιώσιμο Σύστημα Υγείας
  • 15:21 Φωτιά στο Γραμματικό: Εντολή για προληπτική απομάκρυνση από Άνω Σούλι και Μαραθώνα - Ενισχύονται και τα εναέρια μέσα
  • 14:40 Σαφάρι για ανασφάλιστα αυτοκίνητα - Πρόστιμα έως 1.000 ευρώ για τους παραβάτες
  • 14:22 Οικονομία της Μακροζωίας: Η Αθήνα στο προσκήνιο του παγκόσμιου διαλόγου
  • 14:10 Πειραιώς: Στηρίζει τη νέα γενιά με το πρόγραμμα «Youth’s Financial Literacy» - Από το σχολείο στην οικονομική αυτονομία
  • 14:02 Εθνική Τράπεζα: Σε ανοδική τροχιά το ΑΕΠ το 1o τρίμηνο του 2025, παρά την απροσδόκητη υποχώρηση των επενδύσεων
  • 13:56 Η Bayer Ελλάς συνεχίζει σταθερά το ταξίδι της δίπλα στην Ομάδα Αιγαίου, υποστηρίζοντας την ισότιμη πρόσβαση για όλους
  • 13:45 CNP Ζωής: Για τις στιγμές που χρειάζεσαι στήριξη, υπάρχει πρόβλεψη!
  • 13:27 Από σήμερα η δωρεάν αποστολή Φαρμάκων Υψηλού Κόστους «Κατ’ Οίκον». Πώς θα ενταχθείτε στο πρόγραμμα!
  • 13:21 Το 23rd CFO Forum της KPMG στην Ελλάδα φέρνει στις 19 Ιουνίου τους κορυφαίους 50 ομιλητές και 450+ CFOs σε μια ημέρα στρατηγικής, ηγεσίας και αποφάσεων για το μέλλον της οικονομίας!
  • 13:12 Ερρίκος Ντυνάν: Ξεκίνησε η κλινική εκπαίδευση φοιτητών από το ιστορικό Πανεπιστήμιο του Καρόλου
  • 12:25 Θεσσαλονίκη: Με επιτυχία η μεταμόσχευση νεφρού στο Ιπποκράτειο - Δώρο ζωής από τον 14χρονο που πνίγηκε στον Άραχθο
  • 12:20 ΣΕΣΑΕ: Εκδήλωση με θέμα «Ψυχική Υγεία και Εργασιακό Περιβάλλον» Πίσω από το “Όλα Καλά”: Τι Δε Φαίνεται στον Εργασιακό Χώρο
  • 12:07 Bain & Company: Η Επόμενη Μέρα στην Ασφαλιστική Αγορά με Όχημα την Τεχνολογία και τον Πελάτη
  • 11:44 Έφυγε από τη ζωή ο Πετρολούκας Χαλκιάς - Αιώνια η μνήμη του
  • 11:40 Ατλαντική Ένωση: Ο καλός ο καπετάνιος...στην ασφάλεια σκάφους φαίνεται!
  • 11:26 Ήξερες ότι η Ασφάλεια της Allianz, έχει ξεπεράσει εδώ και χρόνια τα όρια της γήινης ατμόσφαιρας;
  • 11:08 Τα σενάρια και οι προβλέψεις για τις επιπτώσεις της ιρανο-ισραηλινής σύρραξης στην Ελλάδα
  • 10:56 Π.Φ.Σ.: Ενημέρωση για την παράταση εφαρμογής της αποστολής ηλεκτρονικών τιμολογίων B2G από την 1η Σεπτεμβρίου
  • 10:47 Προϋπολογισμός: Πρωτογενές πλεόνασμα 5,351 δισ. στο 5μηνο του 2025
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 12/6 Οργανωτικές αλλαγές στην NN Hellas
  2. 12/6 Μεγάλη έρευνα του Nextdeal - Πώς οι ασφαλιστικές εταιρείες εφαρμόζουν την υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων
  3. 11/6 Το «προσκλητήριο» του Αλέξη, η…αμνησία και τα «μαχαίρια» της Ζωής, η νέα «ψήφος» στις ελληνικές τράπεζες, η Λάτση στην…Αττική Οδό και ο Παπαστράτος ο καλύτερος εργοδότης
  4. 13/6 Στην Αθήνα η Διοίκηση του Ομίλου Generali για την παρουσίαση της νέας στρατηγικής Lifetime Partner 27
  5. 11/6 Απεβίωσε σε ηλικία 107 ετών ο καθηγητής Γεώργιος Δαΐκος
  6. 10/6 Ένας Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής, μοιράζεται μαζί μας μυστικά επιτυχίας και αλήθειες!
  7. 16/6 Οι «βόμβες» στην ελληνική οικονομία, η μεγάλη ανησυχία της κυβέρνησης, η «ιστορική» απόφαση του ΣτΕ και η ηγετική παρουσία της Aktor στη Ρουμανία

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube