Το μεταναστευτικό συνεχίζει να βρίσκεται ως θέμα στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας. Δεν θα μπορούσε να συμβαίνει διαφορετικά από τη στιγμή που επηρεάζει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και μάλιστα σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον οι ροές προς τις χώρες πρώτης υποδοχής όχι μόνο συνεχίζονται, αλλά αυξάνονται.

Η κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, έχει εργαλειοποιηθεί από πολλά υπερσυντηρητικά και ακραία κόμματα στην Ε.Ε, τα οποία κατάφεραν να αποκομίσουν εκλογικά οφέλη.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του 2024, αλλά και των εκλογικών διαδικασιών σε κράτη όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία και αλλού. Στην Πολωνία και στην Ουγγαρία, οι παράνομοι μετανάστες εμποδίζονται να περάσουν τα σύνορα με κάθε τρόπο.

Η Ευρώπη και κόμματα με πιο μετριοπαθή προσανατολισμό έχουν ήδη κάνει στροφή προς τη “σκληρή γραμμή”. Η τάση αυτή αποτυπώνεται στην ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών που λαμβάνουν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Η Γερμανία επιδιώκει να επαναπροωθήσει μετανάστες στις λεγόμενες χώρες πρώτης υποδοχής, ανάμεσα στις οποίες και την Ελλάδα. Η Αυστρία αυστηροποίησε το νομοθετικό πλαίσιο για την επανένωση οικογενειών με μεταναστευτικό υπόβαθρο.

Στους άξονες της μεταναστευτικής της πολιτικής ενέταξε και πρόσφυγες από την Ουκρανία, θέτοντας ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη του επιδόματος για τα δεκαέξι χιλιάδες παιδιά που ζουν αυτή τη στιγμή στη χώρα, τη θέληση των γονιών τους να εργαστούν.

Τα πράγματα έχουν δηλαδή αλλάξει άρδην σε σύγκριση με το 2015, όταν οι χώρες του γερμανόφωνου κόσμου είχαν υποδεχθεί στην επικράτεια τους χιλιάδες μετανάστες από τη Συρία.

Στην παρούσα φάση, η Ελλάδα αντιμετωπίζει αύξηση των μεταναστευτικών ροών στην Κρήτη, με πλοία που καταφθάνουν καθημερινά από τα παράλια της Λιβύης. Η συγκυρία δεν επιτρέπει την αγαστή συνεργασία των δύο πλευρών πάνω σε ένα κρίσιμο ζήτημα, αφού η Λιβύη έχει δημιουργήσει κοινό μέτωπο με την Τουρκία, στη σκιά του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και των νέων συμφωνιών μεταξύ Άγκυρας και Βεγγάζης στα ενεργειακά.

Εξάλλου, η Ελλάδα αντιμετωπίζει διαχρονικά μεγάλο βαθμό δυσκολίας στη διαχείριση του μεταναστευτικού, λόγω των τεράστιων θαλάσσιων συνόρων που δύσκολα κανείς μπορεί να προστατέψει.

Τις ιδιαιτερότητες αυτές θα έχει την ευκαιρία να αντιληφθεί και ο αρμόδιος Ευρωπαίος Επίτροπος, αρμόδιος για τα θέματα μετανάστευσης κ. Magnus Bruner, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στην Ελλάδα.

Είχε προηγηθεί επίσκεψη στη Βουλγαρία, χώρα που εντάχθηκε σχετικά πρόσφατα στη ζώνη Σένγκεν, μαζί με τη Ρουμανία. Η φύλαξη των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων συνιστά ένα μεγάλο στοίχημα για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ενώ η περαιτέρω στήριξη των χωρών πρώτης υποδοχής αποτελεί αδήριτη ανάγκη για την ολιστική προσέγγιση ενός κορυφαίου θέματος που απασχολεί ολόκληρη την Ευρώπη.

Όπως και στην περίπτωση της στρατηγικής αυτονομίας στην άμυνα, έτσι και για το μεταναστευτικό η χάραξη μιας κοινής γραμμής χωρίς παρεκκλίσεις θα αυξήσει τις πιθανότητες για πραγματικά βιώσιμα αποτελέσματα σε μια δύσκολη εποχή.