close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
29/5/2023 - 09:02
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου

Ηλίας Προβόπουλος, 29/5/2023
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Για την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης

Τον καιρό που δούλευα στον Μυστρά, τύχαινε πολλές φορές να βρεθώ μοναχός μέσα στην Περίβλεπτο. Τ’ απόγεμα η εκκλησία σκοτείνιαζε κι αγρίευε. Από πάνου από την σκαλωσιά άκουγα πατήματα. «Κανένα φάντασμα θα περπατά», συλλογιζόμουνα, και γύριζα το κεφάλι μου πάντα κατά το μέρος που στεκόντανε ζωγραφισμένοι οι στρατιώτες και οι πολεμάρχοι. Στεκόντανε στη σειρά ένα γύρο, λίγο ψηλότερα από το χώμα, οι περισσότεροι με βγαλμένα μάτια, τρυπημένοι στο στήθος, πολλοί απ αὐτοὺς κομματιασμένοι από τις σπαθιές. Σε πολλά κεφάλια είχε απομείνει γερό ένα μάτι μοναχά, μα κείνο το μάτι έβλεπε σαν δέκα ζωντανά.

Μνήσθητί μου, Κύριε! Χρόνια πέρασα μέσα σε κείνη την εκκλησιά, και μ όλα τούτα ανατρίχιαζα, σύγκρυο με διαπερνούσε. Κείνοι οι χορταριασμένοι τοίχοι ήτανε ζωντανοί, καρδιές χτυπούσανε, νεύρα τανυζόντανε, σπαθιά, σαργίτες, ταρκάσια, σκουτάρια τρίζανε απάνω στα κορμιά. «Και ιδού, σεισμός και προσήγαγε τα οστά, εκάτερον προς την αρμονίαν αυτού. Και είδον· και ιδού επ αὐτὰ νεύρα και σάρκες εφύοντο, και ανέβαινεν επ αὐτὰ δέρμα επάνω. Και εισήλθεν εις αυτά το πνεύμα και έζησαν και έστησαν επί των ποδών αυτών, συναγωγή πολλή σφόδρα».

Ετούτοι είναι οι τελευταίοι στρατιώτες του Παλαιολόγου, τότε που ήρτανε και πιάσανε για μετερίζι της απελπισίας το φημισμένο βουνό του Ταϋγέτου, σιμά στην αρχαία Σπάρτη. Ανεμοδαρμένο απάνου στον βράχο, μαραζωμένο, τα μάτια τους μελανιασμένα και λαμπερά από την θέρμη, από την αγρύπνια και την αγωνία. Ανατολίτες, στρατολογημένοι από τα μέρη της Σηλύβριας, της Μαύρης Θάλασσας, την Αγχίαλο, την Καβάρνα, κι άλλοι ντόπιοι απ τὸν Δρόγγο των Σκορτών, το Σάλαβρο, το Βοίτουλο, τη Μάνη, τη Γρεμπενή, τον Αϊτό κ.α., αίματα παλιά. Δεν είναι στρατιώτες βαριοί, με κορμιά δυνατά. Τα χέρια τους και τα ποδάρια τους είναι κοκκαλιασμένα, τα κορμιά λιγνά, περπατάνε ελαφρά σαν φαντάσματα, πολεμιστές ενός βασιλείου που δεν είναι τούτου του κόσμου. «Θεία παρεμβολή, θεηγόροι οπλίται παρατάξεως Κυρίου». Σαν τον αφέντη τους τον Κωνσταντίνο, ξέρουνε το κακό το ριζικό τους.

Κι οι άλλοι οι σύντροφοί τους είναι παραπονεμένοι, μα τούτος είναι πολύ θλιμμένος, φαρμάκι στάζει από το στόμα του. Στέκεται σαν πουλί αναφτερουγιασμένο. Στο να χέρι του βαστά αλαφρά το δοξάρι και τ άλλο τ ακουμπά απάνω στο σπαθί. Από το λαιμό του είναι κρεμασμένη η περικεφαλαία πισ απὸ την ωραία κεφαλή του, στον έναν ώμο του έχει ριγμένο το ταρκάσι με τις σαγίτες και στον άλλον ώμο το σκουτάρι του.

Ώρες καθόμουνα και κουβέντιαζα μαζί του σε μια γλώσσα που δε χρειάζεται μηδέ στόμα για να τη πει, μηδέ αφτί, για να την ακούσει. Τον άκουγα που μου μιλούσε από τον άλλο κόσμο, σαν τ αγέρι που φυσά απάνου στ ἄγρια χορτάρια που ναι φυτρωμένα σε κάστρο ρημαγμένο, μα καταλάβαινα καθαρά τι μου λεγε.

Τούτος ο στρατιώτης δεν είναι κανένας άντρας δυνατός, με κορμί αντρειωμένο, χεροδύναμος και φοβερός. Το κορμί του είναι αλαφρό και λυγερό, τα ποδάρια του ψιλά και μακριά σαν του ζαρκαδιού. Κείνα τα δάχτυλα των χεριών του είναι ίδια κοντύλια ψιλοπελεκημένα, ίδια αγιοκέρια, κι απορείς πως κρατάνε άρματα. Το κεφάλι του γέρνει στον ώμο του σαν του Χριστού. Τέτοιο κεφάλι ποιό πινέλο να το ζωγράφισε! Ζωγράφος είμαι κι εγώ, κι όμως απορώ για την τόση τέχνη. Από ποιό μέρος ήρθε τούτο το χέρι, που κράτησε το πινέλο, για να τυπώσει αυτά τα πικραμένα μάτια, αυτό το πηγούνι, αυτό το στόμα, αυτά τα μαλλιά! Τι μυστήριο κρύβεται μέσα σ αὐτὸν τον καθρέφτη π ἀντιφεγγίζει τις χαρές ενός άλλου κόσμου! Και τι ευτυχία για μας, να φτάξει ίσαμε τα χρόνια μας ένα τέτοιο δώρο εξαίσιο! Πρόσωπο γλυκομελάχρινο, ψημένο από τον ήλιο της Ανατολής, στα μέρη που πολεμούσε για την πίστη του Χριστού. Από τα μισοσφαλισμένα μάτια του βγαίνει μία αντιφεγγιά γλυκιά, ήρεμη και θλιμμένη.

Σ όλο τον κόσμο δεν βρέθηκε, μηδέ θα βρεθεί τέχνη όμοια με της Ανατολής, να δίνει τέτοιο πάθος και τέτοιο γλυκό παράπονο στα πλάσματά της. Όποιος έχει καρδιά θερμή, εκείνος θα με καταλάβει. Καμιά τέχνη δε μεταχειρίστηκε τόσο απλά μέσα και καμιά τέχνη δεν έπιασε τέτοια πράματα. Από κοντά, τα μάτια είναι δυό πινελιές, μια μαύρη και μίαν άσπρη, η μύτη είναι καμωμένη με δυό ελαφρές γραμμές! Δεν είναι λοιπόν μεγάλο μυστήριο; Τι θέλουνε να πούνε αυτοί που μιλάνε για φυσικά και για ανατομίες και για επιστήμες και για οφθαλμολογίες και τέτοια; Εδώ δεν υπάρχει μηδέ φυσικό, μηδέ αφύσικο, μηδέ τίποτα. Εδώ υπάρχει αυτό το ανεξερεύνητο μυστήριο, που δεν μπορεί να το πιάσει μηδέ ο σοφός Σολομώντας, με λόγια, με σκολειά και με φιλοσοφίες. «Δώρημα τέλειον άνωθεν καταβαίνον εκ του πατρός των φώτων». Φλόγα άπιαστη, ακατανόητη πνοή!

Η τέχνη της ανατολικής χριστιανοσύνης είναι καθαρή θροφή για το πνεύμα και χαρά για τα μάτια. Το ιδεώδες της Ανατολής απέχει από το ιδεώδες της Δύσης όσο κι ο ουρανός από τη γη. Με το πάθος η Ανατολή πέτυχε το εξωτικό αποτέλεσμα που ζητά το πνεύμα σαν ελάφι διψασμένο. Η Δύση έκανε ανάμεσα στα έθνη εκείνα όπως ο Προμηθέας, και πήγε το φως σ εκείνους που ζούσανε στο σκοτάδι. Πήγε και κούρνιασε στην αϊτοφωλιά, στο Τολέδο, Ανατολίτης ντερβίσης, κήρυκας της εγκράτειας στην τέχνη της ζωγραφικής, βαριεστισμένος από τα πανηγύρια της Βενετιάς. Όπως ήτανε κατατρεγμένοι οι Βυζαντινοί που σκαλώνανε στα βράχια του Μυστρά, έτσι κι ο Θεοτοκόπουλος πήγε και φώλιασε στο Τολέδο.

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Μια ημέρα για την μια βία στα γενέθλια του Γκάντι
    Ηλίας Προβόπουλος, 02/10/2025 - 10:45

    Μια ημέρα για την μια βία στα γενέθλια του Γκάντι

  • Ο ερχομός του Οκτωβρίου
    Ηλίας Προβόπουλος, 01/10/2025 - 08:40

    Ο ερχομός του Οκτωβρίου

  • 30 Σεπτεμβρίου - Ημέρα Εθνικών Ευεργετών
    Ηλίας Προβόπουλος, 30/09/2025 - 09:05

    30 Σεπτεμβρίου - Ημέρα Εθνικών Ευεργετών

  • Μιγκέλ ντε Θερβάντες: Η γέννηση ενός παγκόσμιου συγγραφέα
    Ηλίας Προβόπουλος, 29/09/2025 - 09:06

    Μιγκέλ ντε Θερβάντες: Η γέννηση ενός παγκόσμιου συγγραφέα

  • Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη του Φαγητού

    Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη του Φαγητού

    Η Διεθνής Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Φαγητού (International Day of Awareness of Food Loss and Waste)...
    Ηλίας Προβόπουλος, 29/09/2025 - 08:40
  • 5ο Ημερήσιο Ηπειρωτικό Πανηγύρι στο Πεδίον του Άρεως

    5ο Ημερήσιο Ηπειρωτικό Πανηγύρι στο Πεδίον του Άρεως

    Η «Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας» (Π.Σ.Ε.), ο κορυφαίος φορέας της Ηπειρώτικης αποδημίας,  προσκαλεί σε μεγάλο Ημερήσιο Πανηγύρι στην καρδιά της Αθήνας...
    Ηλίας Προβόπουλος, 26/09/2025 - 10:25
  • Τ. Σ. Έλιοτ, ο μέγας ποιητής

    Τ. Σ. Έλιοτ, ο μέγας ποιητής

    Σαν σήμερα, 26 Σεπτεμβρίου 1888, είχε έρθει στη ζωή ο Αμερικανός ποιητής Τόμας Στερνς Έλιοτ. Το έργο του συνιστά τομή...
    Ηλίας Προβόπουλος, 26/09/2025 - 09:07
  • Γιορτή Ψαριού στο Αιτωλικό

    Γιορτή Ψαριού στο Αιτωλικό

    Ο Δήμος Ιερής Πόλης Μεσολογγίου και ο Σύλλογος Τριτέκνων Αιτωλικού και Περιχώρων προσκαλούν όλους τους φίλους της καλής παρέας και...
    Ηλίας Προβόπουλος, 26/09/2025 - 08:52
  • Έκθεση τεκμηρίων για τον ήρωα της Επανάστασης Γεώργιο Καραϊσκάκη στην Αμφιλοχία

    Έκθεση τεκμηρίων για τον ήρωα της Επανάστασης Γεώργιο Καραϊσκάκη στην Αμφιλοχία

    Τεκμήρια για τον ήρωα της Επανάστασης Γεώργιο Καραϊσκάκη από τη συλλογή του καθηγητή Νικόλαου Κ. Ψημένου, φιλοξενεί από τις 24...
    Ηλίας Προβόπουλος, 26/09/2025 - 08:49
  • Το Εργαστήρι «ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ» συμμετείχε σε δράση καθαρισμού στην Τουρλίδα και την Αγία Τριάδα

    Το Εργαστήρι «ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ» συμμετείχε σε δράση καθαρισμού στην Τουρλίδα και την Αγία Τριάδα

    Το Εργαστήρι «ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ», Νομού Αιτωλ/νίας, Μεσολόγγι-Αγρίνιο, για άτομα με νοητική αναπηρία, την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2025, συμμετείχε σε μια...
    Ηλίας Προβόπουλος, 26/09/2025 - 08:44

Σελίδες

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

ΟΑΣΕ: Ανακοίνωση για την Γάζα
16:06 ΟΑΣΕ: Ανακοίνωση για την Γάζα
  • 16:04 Η Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον Δείκτη Υγείας
  • 16:00 Γνωρίστε τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ασφαλιστικού Ινστιτούτου Κύπρου
  • 15:34 ΜΗΤΕΡΑ: Επιστημονική Επιτροπή Κύησης Υψηλού Κινδύνου για τη βέλτιστη φροντίδα στην εγκυμοσύνη! (βίντεο)
  • 14:57 Διεθνής διάκριση για το βίντεο της καμπάνιας ΤΕΚΑ που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την Choose και τη Stratcom
  • 14:52 H Prime Ασφαλιστική γίνεται GRAWE Cyprus
  • 14:33 H Eurolife FFH Μεγάλος Χορηγός του 3ου Cycladic Kids Festival του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης
  • 14:28 Το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο ανακοινώνει το Property Market Outlook for Greece - Επισκόπηση για το Α' εξάμηνο του 2025 - Προβλέψεις για το Β' εξάμηνο του 2025
  • 13:03 Μεταναστευτικό: Η «σκληρή» γραμμή της Αυστρίας και η μηδενική ανοχή στα θέματα ενσωμάτωσης
  • 12:54 Νικολέτα Μάρκου: Είσαι έτοιμος;
  • 12:42 Roche Hellas: Κλινικές μελέτες - Κινητήριος δύναμη για την επιστήμη και την οικονομία
  • 12:00 Οι Εξελισσόμενες Απειλές της Κοινωνικής Μηχανικής: Γιατί η ασφάλιση Proactive Cyber Insurance είναι Πλέον Απαραίτητη
  • 11:00 «Ελευσίνια Μυστήρια» για τα 80 Χρόνια της UNESCO
  • 10:54 Καιρός: Ισχυρές καταιγίδες και τοπικές χαλαζοπτώσεις σήμερα - Πού προβλέπονται
  • 10:45 Μια ημέρα για την μια βία στα γενέθλια του Γκάντι
  • 10:30 Η ΕΑΕΕ παρουσιάζει το νέο της website
  • 10:20 Τράπεζα Κύπρου: Προς μείωση της συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο προσανατολίζεται το ΕΤΥΚ
  • 10:15 Ευρώπη Holdings: Αγοράζει το 50% της Alpha Insurance Brokers στη Ρουμανία
  • 10:10 Με αφιέρωμα στην Ιατρική Τεχνολογία κυκλοφορεί το νέο Health Next Generation!
  • 09:50 Η Affidea κάνει την Αθήνα πανευρωπαικό κέντρο αριστείας για τις νευρολογικές παθήσεις! (βίντεο)
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 29/9 Περίπτωση Μπισμπίκη: Το ασφαλιστικό σκέλος και τι προβλέπει ο ΚΟΚ και ο νόμος για εγκατάλειψη τόπου ατυχήματος
  2. 26/9 Το κουμπί που κοστίζει σε ατυχήματα
  3. 26/9 5ο Ημερήσιο Ηπειρωτικό Πανηγύρι στο Πεδίον του Άρεως
  4. 30/9 Κώστας Καραμανλής: Να βάλουμε τη SYNDEA σε κάθε σπίτι
  5. 2/10 Η Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον Δείκτη Υγείας
  6. 26/9 Γιορτή Ψαριού στο Αιτωλικό
  7. 30/9 Εγκαίνια στο ασφαλιστικό γραφείο Brocare Insurance - Κουτουλέα στη Μάνη με παρουσία εκπροσώπων ασφαλιστικών εταιρειών, πελατών και συνεργατών

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube