close
Αρχική
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
    • Ιδιωτική Ασφάλιση
    • Κοινωνική Ασφάλιση
    • Επαγγελματικά Ταμεία
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Υγεία
    • Αυτοκίνητο
    • Οικονομία
    • Τράπεζες
    • Πολιτική
    • Κοινωνία
    • Bancassurance
    • Διεθνή
    • Πολιτισμός
    • Τεχνολογία
    • Καταναλωτικά Νέα
    • Αθλητικά
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΣ
    • Διαμεσολάβηση
    • Ασφαλιστικά Γραφεία
    • Πωλήσεις
    • Εκπαίδευση
    • Γυναίκα και Ασφάλιση
    • Αγγελίες
    • Λεξικό
  • ΠΡΟΪΟΝΤΑ
    • Σύνταξη
    • Υγεία
    • Περιουσία
    • Αυτοκίνητο
    • Bancassurance
    • Τραπεζικά
    • Λοιποί Κλάδοι
  • ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡA
    • Ασφαλιστικές Εταιρείες
    • Θεσμικοί Φορείς
      • Ενώσεις - Σύλλογοι - Οργανισμοί - Διεύθυνση Εποπτείας
      • Διεθνείς Οργανισμοί
    • Φορείς Υγείας
    • Νομοθεσία
    • Μελέτες / Στατιστικά
    • Οικονομικά Αποτελέσματα
    • Άλλοι φορείς
      • Επιμελητήρια
      • ΕΦΚΑ - Ασφαλιστικά Ταμεία
      • Εφορίες
      • ΟΤΑ
      • Υπουργεία
  • ΑΠΟΨΕΙΣ
    • Άρθρα
    • Αρθρογράφοι
    • Βήμα Αναγνωστών
    • Ψηφοφορίες
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
  • Πολιτισμός

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου
Ηλίας Προβόπουλος
Ηλίας Προβόπουλος,
29/5/2023 - 09:02
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Η Μελαγχολία των Παλαιολόγων, του Φώτη Κόντογλου

Ηλίας Προβόπουλος, 29/5/2023
  • facebook
  • twitter
  • linkedin

Για την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης

Τον καιρό που δούλευα στον Μυστρά, τύχαινε πολλές φορές να βρεθώ μοναχός μέσα στην Περίβλεπτο. Τ’ απόγεμα η εκκλησία σκοτείνιαζε κι αγρίευε. Από πάνου από την σκαλωσιά άκουγα πατήματα. «Κανένα φάντασμα θα περπατά», συλλογιζόμουνα, και γύριζα το κεφάλι μου πάντα κατά το μέρος που στεκόντανε ζωγραφισμένοι οι στρατιώτες και οι πολεμάρχοι. Στεκόντανε στη σειρά ένα γύρο, λίγο ψηλότερα από το χώμα, οι περισσότεροι με βγαλμένα μάτια, τρυπημένοι στο στήθος, πολλοί απ αὐτοὺς κομματιασμένοι από τις σπαθιές. Σε πολλά κεφάλια είχε απομείνει γερό ένα μάτι μοναχά, μα κείνο το μάτι έβλεπε σαν δέκα ζωντανά.

Μνήσθητί μου, Κύριε! Χρόνια πέρασα μέσα σε κείνη την εκκλησιά, και μ όλα τούτα ανατρίχιαζα, σύγκρυο με διαπερνούσε. Κείνοι οι χορταριασμένοι τοίχοι ήτανε ζωντανοί, καρδιές χτυπούσανε, νεύρα τανυζόντανε, σπαθιά, σαργίτες, ταρκάσια, σκουτάρια τρίζανε απάνω στα κορμιά. «Και ιδού, σεισμός και προσήγαγε τα οστά, εκάτερον προς την αρμονίαν αυτού. Και είδον· και ιδού επ αὐτὰ νεύρα και σάρκες εφύοντο, και ανέβαινεν επ αὐτὰ δέρμα επάνω. Και εισήλθεν εις αυτά το πνεύμα και έζησαν και έστησαν επί των ποδών αυτών, συναγωγή πολλή σφόδρα».

Ετούτοι είναι οι τελευταίοι στρατιώτες του Παλαιολόγου, τότε που ήρτανε και πιάσανε για μετερίζι της απελπισίας το φημισμένο βουνό του Ταϋγέτου, σιμά στην αρχαία Σπάρτη. Ανεμοδαρμένο απάνου στον βράχο, μαραζωμένο, τα μάτια τους μελανιασμένα και λαμπερά από την θέρμη, από την αγρύπνια και την αγωνία. Ανατολίτες, στρατολογημένοι από τα μέρη της Σηλύβριας, της Μαύρης Θάλασσας, την Αγχίαλο, την Καβάρνα, κι άλλοι ντόπιοι απ τὸν Δρόγγο των Σκορτών, το Σάλαβρο, το Βοίτουλο, τη Μάνη, τη Γρεμπενή, τον Αϊτό κ.α., αίματα παλιά. Δεν είναι στρατιώτες βαριοί, με κορμιά δυνατά. Τα χέρια τους και τα ποδάρια τους είναι κοκκαλιασμένα, τα κορμιά λιγνά, περπατάνε ελαφρά σαν φαντάσματα, πολεμιστές ενός βασιλείου που δεν είναι τούτου του κόσμου. «Θεία παρεμβολή, θεηγόροι οπλίται παρατάξεως Κυρίου». Σαν τον αφέντη τους τον Κωνσταντίνο, ξέρουνε το κακό το ριζικό τους.

Κι οι άλλοι οι σύντροφοί τους είναι παραπονεμένοι, μα τούτος είναι πολύ θλιμμένος, φαρμάκι στάζει από το στόμα του. Στέκεται σαν πουλί αναφτερουγιασμένο. Στο να χέρι του βαστά αλαφρά το δοξάρι και τ άλλο τ ακουμπά απάνω στο σπαθί. Από το λαιμό του είναι κρεμασμένη η περικεφαλαία πισ απὸ την ωραία κεφαλή του, στον έναν ώμο του έχει ριγμένο το ταρκάσι με τις σαγίτες και στον άλλον ώμο το σκουτάρι του.

Ώρες καθόμουνα και κουβέντιαζα μαζί του σε μια γλώσσα που δε χρειάζεται μηδέ στόμα για να τη πει, μηδέ αφτί, για να την ακούσει. Τον άκουγα που μου μιλούσε από τον άλλο κόσμο, σαν τ αγέρι που φυσά απάνου στ ἄγρια χορτάρια που ναι φυτρωμένα σε κάστρο ρημαγμένο, μα καταλάβαινα καθαρά τι μου λεγε.

Τούτος ο στρατιώτης δεν είναι κανένας άντρας δυνατός, με κορμί αντρειωμένο, χεροδύναμος και φοβερός. Το κορμί του είναι αλαφρό και λυγερό, τα ποδάρια του ψιλά και μακριά σαν του ζαρκαδιού. Κείνα τα δάχτυλα των χεριών του είναι ίδια κοντύλια ψιλοπελεκημένα, ίδια αγιοκέρια, κι απορείς πως κρατάνε άρματα. Το κεφάλι του γέρνει στον ώμο του σαν του Χριστού. Τέτοιο κεφάλι ποιό πινέλο να το ζωγράφισε! Ζωγράφος είμαι κι εγώ, κι όμως απορώ για την τόση τέχνη. Από ποιό μέρος ήρθε τούτο το χέρι, που κράτησε το πινέλο, για να τυπώσει αυτά τα πικραμένα μάτια, αυτό το πηγούνι, αυτό το στόμα, αυτά τα μαλλιά! Τι μυστήριο κρύβεται μέσα σ αὐτὸν τον καθρέφτη π ἀντιφεγγίζει τις χαρές ενός άλλου κόσμου! Και τι ευτυχία για μας, να φτάξει ίσαμε τα χρόνια μας ένα τέτοιο δώρο εξαίσιο! Πρόσωπο γλυκομελάχρινο, ψημένο από τον ήλιο της Ανατολής, στα μέρη που πολεμούσε για την πίστη του Χριστού. Από τα μισοσφαλισμένα μάτια του βγαίνει μία αντιφεγγιά γλυκιά, ήρεμη και θλιμμένη.

Σ όλο τον κόσμο δεν βρέθηκε, μηδέ θα βρεθεί τέχνη όμοια με της Ανατολής, να δίνει τέτοιο πάθος και τέτοιο γλυκό παράπονο στα πλάσματά της. Όποιος έχει καρδιά θερμή, εκείνος θα με καταλάβει. Καμιά τέχνη δε μεταχειρίστηκε τόσο απλά μέσα και καμιά τέχνη δεν έπιασε τέτοια πράματα. Από κοντά, τα μάτια είναι δυό πινελιές, μια μαύρη και μίαν άσπρη, η μύτη είναι καμωμένη με δυό ελαφρές γραμμές! Δεν είναι λοιπόν μεγάλο μυστήριο; Τι θέλουνε να πούνε αυτοί που μιλάνε για φυσικά και για ανατομίες και για επιστήμες και για οφθαλμολογίες και τέτοια; Εδώ δεν υπάρχει μηδέ φυσικό, μηδέ αφύσικο, μηδέ τίποτα. Εδώ υπάρχει αυτό το ανεξερεύνητο μυστήριο, που δεν μπορεί να το πιάσει μηδέ ο σοφός Σολομώντας, με λόγια, με σκολειά και με φιλοσοφίες. «Δώρημα τέλειον άνωθεν καταβαίνον εκ του πατρός των φώτων». Φλόγα άπιαστη, ακατανόητη πνοή!

Η τέχνη της ανατολικής χριστιανοσύνης είναι καθαρή θροφή για το πνεύμα και χαρά για τα μάτια. Το ιδεώδες της Ανατολής απέχει από το ιδεώδες της Δύσης όσο κι ο ουρανός από τη γη. Με το πάθος η Ανατολή πέτυχε το εξωτικό αποτέλεσμα που ζητά το πνεύμα σαν ελάφι διψασμένο. Η Δύση έκανε ανάμεσα στα έθνη εκείνα όπως ο Προμηθέας, και πήγε το φως σ εκείνους που ζούσανε στο σκοτάδι. Πήγε και κούρνιασε στην αϊτοφωλιά, στο Τολέδο, Ανατολίτης ντερβίσης, κήρυκας της εγκράτειας στην τέχνη της ζωγραφικής, βαριεστισμένος από τα πανηγύρια της Βενετιάς. Όπως ήτανε κατατρεγμένοι οι Βυζαντινοί που σκαλώνανε στα βράχια του Μυστρά, έτσι κι ο Θεοτοκόπουλος πήγε και φώλιασε στο Τολέδο.

Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ...

  • Καύσωνας: Έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων
    Ηλίας Προβόπουλος, 21/07/2025 - 08:58

    Καύσωνας: Έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων

  • Ιερόθεος: 30χρόνια Ποιμαντορίας στον Επισκοπικό θρόνο της Ναυπάκτου
    Ηλίας Προβόπουλος, 21/07/2025 - 08:45

    Ιερόθεος: 30χρόνια Ποιμαντορίας στον Επισκοπικό θρόνο της Ναυπάκτου

  • Συναυλία στον Αρχαιολογικό Χώρο του Ιερού της Αρτέμιδος Βραυρωνίας
    Ηλίας Προβόπουλος, 18/07/2025 - 11:40

    Συναυλία στον Αρχαιολογικό Χώρο του Ιερού της Αρτέμιδος Βραυρωνίας

  • Πεζοπορία στο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στον Άγιο Βλάσιο Παρακαμπυλίων
    Ηλίας Προβόπουλος, 18/07/2025 - 11:33

    Πεζοπορία στο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στον Άγιο Βλάσιο Παρακαμπυλίων

  • Το Μεσολόγγι τιμά τον Κάλαμο

    Το Μεσολόγγι τιμά τον Κάλαμο

    Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος ο Ναυτικός Όμιλος Μεσολογγίου και το Ιστορικό Μουσείο «Διέξοδος» θα πραγματοποιήσουν στον Κάλαμο, το...
    Ηλίας Προβόπουλος, 18/07/2025 - 10:55
  • O Λόφος Σκουζέ γιορτάζει τον άγιο Αιμιλιανό

    O Λόφος Σκουζέ γιορτάζει τον άγιο Αιμιλιανό

    Ο Άγιος Αιμιλιανός γεννήθηκε στο Δορόστολο της Θρακικής Μοισίας, τότε που αυτοκράτορας ήταν ο Ιουλιανός ο Παραβάτης. Ήταν δούλος σε ένα...
    Ηλίας Προβόπουλος, 18/07/2025 - 10:33
  • Αγία Μαρίνα η μεγαλομάρτυς

    Αγία Μαρίνα η μεγαλομάρτυς

    Η Αγία Μαρίνα γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Πισιδίας, στα χρόνια του αυτοκράτορα Κλαυδίου του Β', το 270 μ.Χ. Λίγες μέρες μετά...
    Ηλίας Προβόπουλος, 17/07/2025 - 08:54
  • 16 Ιουλίου τιμάται η μνήμη του Ιερομάρτυρος Αθηνογένους και των συν αυτώ

    16 Ιουλίου τιμάται η μνήμη του Ιερομάρτυρος Αθηνογένους και των συν αυτώ

    Σήμερα, Τετάρτη 16 Ιουλίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο του 2025 τιμάται η μνήμη του Ιερομάρτυρος Αθηνογένους και των συν αυτώ,...
    Ηλίας Προβόπουλος, 16/07/2025 - 09:13
  • Επιμνημόσυνη δέηση για τον ήρωα της Κύπρου Αιμίλιο Μανιά στον Άγιο Δημήτριο Παραβόλας

    Επιμνημόσυνη δέηση για τον ήρωα της Κύπρου Αιμίλιο Μανιά στον Άγιο Δημήτριο Παραβόλας

    Στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Παραβόλας, την προσεχή Κυριακή 20 Ιουλίου 2025 και μετά τη Θεία Λειτουργία θα τελεσθεί επιμνημόσυνη...
    Ηλίας Προβόπουλος, 16/07/2025 - 09:05
  • Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας

    Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας

    Πέντε νέα στοιχεία προστέθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας Καμήλα και Ντιβιτζής, Καμήλις κι Ντιβιτζήδις – Ευετηριακό Έθιμο...
    Ηλίας Προβόπουλος, 15/07/2025 - 10:24

Σελίδες

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • …
  • ΕΠΟΜΕΝΗ
  • τελευταία »

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Θετικά αποτελέσματα το 2024 για το Metropolitan Hospital και τα οφέλη από τις ασφαλιστικές εταιρείες
15:35 Θετικά αποτελέσματα το 2024 για το Metropolitan Hospital και τα οφέλη από τις ασφαλιστικές εταιρείες
  • 15:12 Γραφείο στην Κρήτη ανοίγει η KPMG στην Ελλάδα - Αναγνώριση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχει το νησί
  • 14:30 ΤτΕ: Μεταβίβαση ομαδικού συμβολαίου από την Allianz στην Generali - Προθεσμία για ενστάσεις
  • 14:15 Marsh: Οι τιμές ασφαλίστρων συνεχίζουν να μειώνονται παγκοσμίως καθώς αυξάνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των ασφαλιστικών εταιρειών
  • 14:00 Ειρήνη Αγαπηδάκη: Δωρεάν υπηρεσία Διατροφικής Τηλεσυμβουλευτικής για παιδιά - Ήδη 200 παραπομπές
  • 13:25 Η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος «ανίχνευσε» κύκλωμα εταιρειών που από εικονικές επιστροφές φόρου ζημίωσαν το Δημόσιο με 13,4 εκατ. ευρώ
  • 13:00 Bain & Company: Στα 12 δις. το χρόνο η αξία συγχωνεύσεων και εξαγορών στην Ελλάδα - Σε φάση ωρίμανσης η αγορά
  • 12:00 Τα μηνύματα για την ασφαλιστική αγορά από τις πωλήσεις νέων οχημάτων στην ΕΕ: Πτωτικές τάσεις με «βουτιά» τον Ιούνιο
  • 11:50 Η MEGA Brokers αφιέρωσε μια αξέχαστη βραδιά στους συνεργάτες της στην Αθηναϊκή Ριβιέρα
  • 11:25 Allianz και Giannakis Academy συνεργάστηκαν με απόλυτη επιτυχία για το φετινό MoveNow Basketball Camp
  • 11:20 ΕΑΣΕ-ICAPCRIF CEO Index: Νέα μείωση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος στο δεύτερο τρίμηνο του 2025
  • 11:03 Υπερταμείο: Ενδιαφέρον από Δύο επενδυτικά σχήματα για την παραχώρηση των Κρατικών Λαχείων
  • 10:57 Τα κορίτσια του πόλο και το παράδειγμα της Ελλάδας που πετυχαίνει τους στόχους της
  • 10:32 Η Swiss Re ιδρύει Κέντρο Αριστείας για τις Παραμετρικές Ασφαλίσεις υπό την ηγεσία του Marcel Andriesse
  • 10:16 KPMG-έκθεση Venture Pulse: Η Παγκόσμια επένδυση επιχειρηματικών κεφαλαίων (VC) παραμένει σταθερή το Β’ τρίμηνο 2025 εν μέσω της έκρηξης της τεχνητής νοημοσύνης
  • 09:40 EXAE για εξελίξεις με Euronext: Είμαστε σε συζητήσεις, δεν έχει επιτευχθεί καμία συμφωνία
  • 09:34 Συνάντηση Ελλήνων επιχειρηματιών με 45 ομογενείς Βουλευτές από όλο τον κόσμο σε εκδήλωση του ICC
  • 09:30 Deutsche Bank: Αυξημένα κέρδη στο τρίμηνο παρά την ενίσχυση του ευρώ
  • 09:20 ΑΤΜ: Στις 11 Αυγούστου σε εφαρμογή η νέα νομοθετική ρύθμιση για τις τραπεζικές προμήθειες σε αναλήψεις μετρητών - Η τροπολογία
  • 08:55 Τα μηνύματα Μητσοτάκη, το καλώδιο Ελλάδος-Κύπρου, νέο επεισόδιο στον «πόλεμο» κυβέρνησης-τραπεζών ο Γ. Στάσσης σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ(;) και η ισραηλινή επένδυση 200 εκατ. στην Ελλάδα
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

  1. 22/7 H Generali προχωρά στην εξαγορά του Ομίλου της Ευρωκλινικής
  2. 22/7 Ο Τραμπ στην Αθήνα(;) και ιταλικοί ύμνοι για την Ελλάδα, ο Γιά(ν)ης ξαναχτυπά, το μήνυμα της Αθήνας στους μετανάστες, και άλλος «πράσινος φραπές»
  3. 18/7 Αποκλειστικό: Στον όμιλο Ardonagh Group μέσω του Agora Insurance Brokers η ΜΑΡΤΕΝ Insurance Risk Consultants
  4. 21/7 Ριζικές αλλαγές στις τραπεζικές χρεώσεις με παρέμβαση Πιερρακάκη: Τι θα ισχύει
  5. 23/7 Brokers Union: Συνέδριο & Βραβεύσεις Συνεργατών 2024 - Μια βραδιά αφιερωμένη σε όσους χτίζουν το αύριο και φέρνουν στον όμιλο 57 εκατ. μικτά ασφάλιστρα
  6. 18/7 Ασφάλεια και χρηματοδότηση από τη Hellas Direct: Νέα εργαλεία για τον σύγχρονο οδηγό
  7. 21/7 Ποια οχήματα εξυπηρετεί μια Οδική Βοήθεια Επιβατικού και με ποιες παροχές;

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ

Config Page Gr

Διεύθυνση: Φιλελλήνων 3, 10557
Σύνταγμα, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 3229394 Fax: 210 3257074 Email: [email protected]

NEWSLETTER

Λάβετε τα καλύτερα του Nextdeal στα εισερχόμενά σας, κάθε μέρα.

FOLLOW US

  • Facebook
  • Instagram
  • Linkedin
  • YouTube

QUICK LINKS

  • ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΕΜΑΣ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

© 2018 Nextdeal.gr

  • Όροι Χρήσης
  • Πολιτική Απορρήτου
  • Newsletter
  • Like Us on
    Facebook

  • Follow Us on
    Twitter

  • Follow Us on
    Instagram

  • Follow Us on
    LinkedIn

  • Subscribe on
    YouYube