Δεν είναι μόνο τα καρύδια και τα κάστανα που προσφέρει το χωράφι και ο κήπος τους περισσότερους μήνες του χρόνου αλλά και ένα σωρό άλλα πράγματα που ενώ οι παλιότεροι ήξεραν το ρόλο τους και τη χρήση τους, οι σημερινοί τα αγνοούμε ή το χειρότερο τα εκτιμούμε μόνο όταν αυτά διατίθενται στην αγορά από άλλους και πολλές φορές με υπερβολική προβολή ως υπερτροφές ή θαυματουργά φάρμακα.
Τα περισσότερα απ’ αυτά είναι θάμνοι και χόρτα που μπορούν να καλύψουν διατροφικές ανάγκες αλλά και κάποια που έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες. Είναι πολλά και το καθένα εμφανίζεται διάφορες εποχές του χρόνου και αναλόγως τις γνώσεις που έχει κάποιος άνθρωπος, το συλλέγει, το αποθηκεύει και το χρησιμοποιεί όταν το χρειαστεί για τροφή η φάρμακο. Τα πως τα χρησιμοποιούσαν οι παλιότεροι για τους πολλούς επέζησε στις αφηγήσεις για τους «πρακτικούς γιατρούς» αλλά κυρίως σε σημειώσεις φυσιοδιφών, βοτανολόγων, φαρμακοποιών και φυσικά γιατρών, από την αρχαιότητα μέχρι τον περασμένο αιώνα που η φαρμακευτική δημιούργησε διάφορα τεχνητά σκευάσματα που αντικατέστησαν τα φυσικά φάρμακα. Η φύση εξάλλου ήταν αυτή που έδωσε τις περισσότερες ιδέες για την εξέλιξη του ανθρώπου.
Είναι πολλά αυτά τα φυτά αλλά ας σταθούμε σε ένα, την αγριοτριανταφυλλιά (rosa canina) που λόγω τη απουσίας των κατσικιών κυρίως γιατί σε αυτά άρεσαν περισσότερο τα φύλλα της, γέμισε τις εξοχές. Πρόκειται για έναν ακανθώδη θάμνο (φτάνει μέχρι τα 3 μέτρα καμιά φορά αν βρει υποστήριγμα) που μετά την όμορφη ανθοφορία του παράγει μικρούς κόκκινους ωοειδείς καρπούς που στο τριχωτό εσωτερικό τους κρύβουν τους σπόρους τους.
Αυτοί οι σπόροι λοιπόν κρύβουν μια σειρά σπουδαία πράγματα για την υγεία μας. περιέχουν μεγάλη ποσότητα βιταμίνης και γι΄αυτό είναι πρώτης τάξεως αντισκορβουτικό και φάρμακο για το ραχιτισμό. Το αφέψημα θεωρείται ιδανικό τονωτικό σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, στο συνάχι, την ατονία, την ανορεξία και τη δυσπεψία. Έχει στυπτικές ιδιότητες και βοηθά στην καταπολέμηση της διάρροιας και των κολικών των εντέρων. Επίσης θεωρείται πολύ αποτελεσματικό αντισηπτικό για μολύνσεις και ερεθισμούς των βλεφάρων και των οφθαλμών. Το αιθέριο έλαιο θεωρείται πολύ αγνό και ασφαλές για χρήση αλλά σπάνια κυκλοφορεί ανόθευτο. Συμβάλλει στην ανάπλαση του δέρματος (κυτταρική αναπαραγωγή). Συμβάλλει στην ελάττωση φλεγμονών και φαγούρας, ενυδατώνει την επιδερμίδα.
Ο καρπός είναι μία από τις πλουσιότερες πηγές βιταμίνης c. Περιέχει επίσης και άλλες βιταμίνες σε μικρότερη ποσότητα: α, β1, β2, ε, κ και φλαβονοειδή. Παραδοσιακά χρησιμοποιούταν για την καταπολέμηση της κόπωσης, των γαστρεντερικών προβλημάτων, ως μαλακτικό, ως στυπτικό, ως διουρητικό, ως γαργάρα για το στόμα και το λαιμό, για την υγεία των οφθαλμών, για τη θεραπεία από κρυολογήματα, γρίπη και ως αντισκορβουτικό, ιδιότητες που οφείλει στις ιδιότητες των βιταμινών και αντιοξειδωτικών φλαβονοειδών που περιέχει. Ο καρπός μπορεί να γίνει σιρόπι, γλυκό του κουταλιού ή μαρμελάδα, τα οποία αποτελούν άριστα διατροφικά συμπληρώματα ή να αποξηρανθεί και να γίνει τσάι. Πιο σπάνια τρώγεται ωμός. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στο καθάρισμα του καρπού για οποιαδήποτε χρήση, αφού κάτω από το σαρκώδες μέρος βρίσκονται οι σκληρές τρίχες που είναι ερεθιστικές για το πεπτικό και αναπνευστικό σύστημα και πρέπει να αφαιρεθούν. Ο καρπός δεν είναι τοξικός. Σε παλαιότερες εποχές η αγριοτριανταφυλλιά είχε χρησιμοποιηθεί ως διατροφικό τσάι. Στην παραδοσιακή ιατρική του χθες και του σήμερα, είναι γνωστό ότι το τσάι αγριοτριανταφυλλιάς αυξάνει την ανοσία του σώματος. Συνιστάται σε περιπτώσεις κρυολογήματος, ουλίτιδας και πονόδοντους. Οι σπόροι των καρπών της αγριοτριανταφυλλιάς έχουν διουρητική δράση. Το τσάι που γίνεται από αυτούς τους σπόρους βοηθά στη θεραπεία των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Η τονωτική δράση του τσαγιού δείχνει ότι είναι ένα φάρμακο για την αναιμία και επιπλέον συνιστάται για την απώλεια βάρους, δεδομένου ότι δρα ενάντια του ουρικού οξέος και των τοξινών. Τα άνθη και οι καρποί της αγριοτριανταφυλλιάς χρησιμοποιούνται για γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, σιρόπια και ζεστά ροφήματα με έξοχη γεύση.
Από πέρσι που ξεκίνησα να καθαρίζω το μεγάλο χωράφι, άρχισα να δίνω προσοχή στις αγριοντριανταφυλιές και τις περιποιήθηκα όπως σχεδόν και τις ημέρες. Αυτές πήραν επάνω τους και φέτος είχαν μια εξαιρετική ανθοφορία που εξελίχθηκε σε μια πρωτοφανή επίσης καρποφορία. Μάζεψα αρκετά και θα τα χρησιμοποιήσω αναλόγως ακολουθώντας κυρίως τις ιδέες που διαβάζω στον δικτυακό χώρο στον οποίο πολλές φορές η προβολή και η διαφήμιση ανάλογων προϊόντων υπερβάλει και για τούτο απαιτείται κάποια προσοχή. Πιστεύω πως με λίγη προσοχή στη χρήση τους θα έχω κάποια θετικά αποτελέσματα και τότε θα μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία. Προς το παρών μπορώ να πω ότι έχω ομορφήνει το χωράφι με αγριοτριανταφυλιές που τους καρπούς τους μοιράζομαι με τα πουλιά.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι πληροφορίες για την αγριοντριανταφυλιά από διάφορες πηγές στο διαδίκτυο.
