Στο ναδίρ έχει πέσει η αξιοπιστία της τουρκικής οικονομίας με αποκορύφωμα την σημερινή διακοπή συναλλαγών στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης μετά και την πτώση του κύριου δείκτη του, που ακολούθησε την καταβαράθρωση της τουρκικής λίρας. Οι πιέσεις ήταν τέτοιες που οδήγησαν και σε δέυτερη διακοπή.

Οι συναλλαγές ανεστάλησαν για πρώτη φορά για 35 λεπτά για να επαναληφθούν στις 09.30 ώρα Ελλάδας, αφού ο γενικός δείκτης είχε σημειώσει πτώση 6,65%, καθώς ενεργοποιήθηκε μηχανισμός που προβλέπει τέτοιου είδους διακοπή σε περιπτώσεις ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών. Ωστόσο οι συναλλαγές αποκαταστάθηκαν μόνο για 8 λεπτά, πριν διακοπούν για δεύτερη φορά στις 09.38 ώρα Ελλάδας, ύστερα από νέα πτώση του γενικού δείκτη κατά 7%.

Στις 10:30 ο BIST 100 κατέγραφε απώλειες 9,14%. Οι τράπεζες βρίσκονται στο επίκεντρο των ρευστοποιήσεων με τον δείκτη τους να υποχωρεί σχεδόν 10%, ενώ η τουρκική λίρα  το πρωί σημείωσε πτώση 14,8%.

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται μετά την αιφνίδια απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν, να καρατομήσει τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας μόλις τέσσερις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Και μπορεί ο Τούρκος πρόεδρος να είχε υποσχεθεί τον περασμένο Νοέμβριο μία οικονομική πολιτική φιλική προς τις αγορές, η αποπομπή του Νατζί Αγμπάλ, ωστόσο, προκάλεσε ντόμινο εξελίξεων στις αγορές.

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά της Société Générale η οποία καλούσε τους επενδυτές να αποχωρήσουν όσο προλαβαίνουν από μακροπρόθεσμες επενδύσεις τους. «Συνιστούμε να αποχωρήσετε από οποιεσδήποτε μακροπρόθεσμες θέσεις στα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά αλλαγή στη χάραξη πολιτικής και την πιθανή οικονομική αναταραχή που θα ακολουθήσει. Το short trade που είχαμε στην ισοτιμία ευρώ - τουρκικής λίρας χτύπησε stop loss και κλείσαμε εντελώς τις θέσεις μας», ανέφερε.

Αλλά και η Deutsche Bank όπως δημοσιεύει στο Twitter η δημοσιογράφος του Reuters, Divya Chowdhury σημειώνει πως οι προβλέψεις της για τον πληθωρισμό στην Τουρκία και τα επιτόκια θα πρέπει να αναθεωρηθούν μετά τις τελευταίες εξελίξεις που έρχονται σε συνέχεια της περσινής κρίσης.

Όπως μεταδίδει η ίδια δημοσιογράφος, η Barclays χαρακτηρίζει φιλικό προς τις αγορές τον Αγμπάλ σημειώνοντας πως η απομάκρυνσή του θα επηρεάσει την αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής της Τουρκίας.

Την ίδια ώρα, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Λουτφί Ελβάν, σε μία προσπάθεια να καθησυχάσει τους επενδυτές αλλά και την εγχώρια αγορά με επίσημη δήλωσή του επιχειρεί να διαβεβαιώσει πως δεν τίθεται ζήτημα capital controls μετά την πτώση της λίρας.

«Η Τουρκία θα συνεχίσει να παραμένει προσηλωμένη στην ελεύθερη αγορά και σε ένα φιλελεύθερο καθεστώς συναλλάγματος. [...] Η κυβέρνηση θα συνεχίσει να δίνει προτεραιότητα στη σταθερότητα των τιμών και οι δημοσιονομικές πολιτικές θα στηρίξουν τη νομισματική αρχή στις προσπάθειές της να συγκρατήσει τον πληθωρισμό», είπε.

Τέσσερις κεντρικοί τραπεζίτες σε 20 μήνες

Αξίζει να σημειωθεί πως τους τελευταίους 20 μήνες αυτή είναι η τέταρτη αλλαγή προέδρου της ανεξάρτητης Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας κι όλες έχουν την υπογραφή του Ερντογάν.

Ο Νατζί Αγμπάλ καρατομήθηκε σε μία επίδειξη ισχύος και παρεμβατισμού από τον Τούρκο πρόεδρο την περασμένη Παρασκευή δύο ημέρες μετά την αύξηση κατά 2% του βασικού κατευθυντηρίου επιτοκίου του κεντρικού πιστωτικού ιδρύματος της Τουρκίας, στο 19%. Η κεντρική τράπεζα εξήγησε ότι η κίνηση είχε σκοπό να φρενάρει τον πληθωρισμό, που αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 15,6% τον Φεβρουάριο. Το μέτρο έτυχε θετικής υποδοχής στις αγορές.

Ο πρόεδρος Ερντογάν, όμως, είχε διαφορετική άποψη. Όντας θιασώτης της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης με υποστήριξη από τις τράπεζες, εναντιώνεται πάγια στα υψηλά επιτόκια, καθώς θεωρεί, αψηφώντας τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ότι επιδεινώνουν τον πληθωρισμό.

Ο Καβτσίογλου (που αντικατέστησε τον Αγμπάλ) έχει ενστερνισθεί τις ανορθόδοξες απόψεις του Ερντογάν, γράφοντας σε στήλη εφημερίδας την περασμένη εβδομάδα ότι τα υψηλά επιτόκια «προκαλούν έμμεσα την αύξηση του πληθωρισμού». Στην τηλεδιάσκεψη με τους Τούρκους τραπεζίτες, ο Καβτσίογλου δήλωσε ότι η όποια αλλαγή πολιτικής θα εξαρτηθεί από τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος, όπως είπε, είναι ο βασικός στόχος.

Εβδομάδα ραγδαίων εξελίξεων εντός και εκτός Τουρκίας

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται σε μία κρίσιμη συγκυρία καθώς οι αποφάσεις που καλείται να λάβει ο Ερντογάν δεν αφορούν μόνο την οικονομία αλλά και την θέση της Άγκυρας στις διεθνείς εξελίξεις. Όπως όλα δείχνουν, ο κλοιός στενεύει και η προεδρία Μπάιντεν δεν αφήνει περιθώρια για αντικρουόμενες συμμαχίες όπως συνέβαινε με τον προκάτοχό του.

Ο Τζο Μπάιντεν σε μία άνευ προηγουμένου τοποθέτηση αποδέχθηκε τον όρο «δολοφόνο» για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν ξεπερνώντας νοητά όρια που είχαν τεθεί ακόμα και από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Αναλυτές ερμηνεύουν πως με αυτή την κίνησή του ο Αμερικανός πρόεδρος δεν στοχεύει μόνο στην Μόσχα αλλά και στους συμμάχους της.

Η Τουρκία, η Κίνα και άλλες χώρες που αποτελούσαν ένα... αντιδυτικό/αντιαμερικανικό μέτωπο την τελευταία δεκαετία και ισχυροποιούνταν χρόνο με τον χρόνο θα πρέπει να αυτοτοποθετηθούν ξανά συν τω χρόνω διαλέγοντας εάν θέλουν να έχουν απέναντί τους ή δίπλα τους τις ΗΠΑ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε επιδείξει μία πρωτοφανή ανοχή στις ακροβασίες του Ερντογάν να συνδιαλέγεται και με τις ΗΠΑ και την Ρωσία, με την νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου, ωστόσο, να δείχνει από την πρώτη στιγμή πως στο δικό της δόγμα οι ετεροβαρείς προσεγγίσεις δεν χωρούν.

Ο Ταγίπ Ερντογάν πάντως, που βρίσκεται στον «πάγο» και μήνες μετά την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο δεν έχει βρει διαύλους επικοινωνίας, δεν φάνηκε να πτοείται και, πήρε θέση σαφώς υπέρ του Ρώσου προέδρου. «Τα σχόλια του κ. Μπάιντεν για τον Πούτιν είναι απρεπή για έναν πρόεδρο. Ο κ. Πούτιν έκανε ό,τι ήταν απαραίτητο, δίνοντάς του μια πολύ έξυπνη και πολύ ευγενική απάντηση»
είπε αναφερόμενος στις ευχές... για υγεία που έστειλε ο Ρώσος πρόεδρος στον Αμερικανό ομόλογό του.

Την ίδια ώρα, άλλο ένα μέτωπο από τη Δύση που καλείται να αντιμετωπίσει ο Ταγίπ Ερντογάν είναι αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την Πέμπτη συνεδριάζει μέσω τηλεδιάσκεψης το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο οποίο οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα τεθούν επί τάπητός. Την ίδια ώρα, όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας και αφορούν στο τι θα συζητηθεί σχετικά με την Τουρκία δεν είναι ενθαρρυντικά για τον Ταγίπ Ερντογάν.

Εάν η Τουρκία επιστρέψει «σε ανανεωμένες μονομερείς ενέργειες ή προκλήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, οι οποίες στοχεύουν στο να προκαλέσουν ζημιές στα συμφέροντα της ΕΕ και των μελών της, ιδίως στα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, πρέπει να κατασταθεί σαφές ότι αυτό θα έχει πολιτικές και οικονομικές συνέπειες», αναφέρει εμπιστευτική έκθεση της Κομισιόν η οποία πρόκειται να συζητηθεί από τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα. Η έκθεση, την οποία είδε το πρακτορείο Bloomberg, αναφέρει «’’έξυπνα’’, επιδεκτικά διεύρυνσης αλλά αναστρέψιμα περιοριστικά μέτρα» στα οποία περιλαμβάνονται:

Υιοθέτηση των πρόσθετων κυρώσεων κατά των Τούρκων που συμμετέχουν σε δραστηριότητες γεώτρησης στη Μεσόγειο, και συμπερίληψη τουρκικών νομικών προσώπων στις εν λόγω λίστες

• «Περαιτέρω περιορισμοί στην οικονομική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων
• «Μέτρα που στοχεύουν άλλους τομείς, σημαντικούς για την τουρκική οικονομία, όπως απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών»
• «Πρόσθετα μέτρα της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και των συναφών κλάδων, όπως απαγορεύσεις εισαγωγής / εξαγωγής για ορισμένα αγαθά και τεχνολογίες»
• «Η ΕΕ δεν θα υιοθετήσει τέτοια μέτρα ενώ η Τουρκία δείχνει «εποικοδομητική στάση σε διάφορα θέματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι διμερείς σχέσεις με αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ», σύμφωνα με την έκθεση.

Η ΕΕ πρέπει να εξετάσει θετικά μέτρα για την «εμβάθυνση του παρόντος momentum», συμπεριλαμβανομένης της εξουσιοδότησης της Επιτροπής να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τον «εκσυγχρονισμό και επέκταση του πεδίου εφαρμογής της παρούσας τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας». Η Επιτροπή ζητά επίσης εντολή από τις κυβερνήσεις της ΕΕ για να «προετοιμαστούν επιλογές για τη χρηματοδότηση για προσφυγικών κοινοτήτων και κέντρων υποδοχής στην Τουρκία».

Να σημειωθεί ότι στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ είναι η σχέση της ΕΕ με την Τουρκία στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής η οποία θα πραγματοποιηθεί αυτήν την εβδομάδα.

Πηγή: protothema.gr