Για πολλούς η φυματίωση ήταν η κυρίαρχη ασθένεια του περασμένου αιώνα που σήμερα έχει ξεπεραστεί και διαγραφεί από τον χάρτη μολυσματικών ασθενειών. Όμως, η ασθένεια επιστρέφει, και μάλιστα το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης είναι περισσότερο επικίνδυνο από ποτέ, γιατί έχει αναπτύξει αντίσταση όχι μόνο στα αντιβιοτικά, αλλά και σε όλα τα παραδοσιακά φαρμακευτικά σκευάσματα αντιμετώπισής της. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας υπολογίζει ότι περισσότεροι από 400.000 ασθενείς έχουν μολυνθεί από ανθεκτική ή πολυανθεκτική φυματίωση, ενώ ο Γενικός Γραμματέας τους ΟΗΕ Μπαν Κι-Μουν γνωστοποιεί ότι μόνο το 2010, σχεδόν 9 εκατομμύρια άνθρωποι ασθένησαν με φυματίωση.

Σύμφωνα με το paratiritis.gr, στην Ευρώπη, ειδικότερα στις χώρες που προέκυψαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση, έχουν καταγραφεί οι περισσότεροι ασθενείς ανθεκτική φυματίωσης -γύρω στους 80.000-, που αποτελούν το 1/5 των συνολικών περιπτώσεων παγκοσμίως. Δεκαπέντε χώρες θεωρούνται πολύ επικίνδυνες, μεταξύ αυτών, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Λευκορωσία, η Βουλγαρία, η Μολδαβία και και οι Βαλτικές χώρες. Στην Ελλάδα δηλώνονται ετησίως κατά μέσο όρο περί τα 600 κρούσματα, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι από μελέτες που έχουν γίνει, προκύπτει ότι υπάρχει σημαντική υποδήλωση των κρουσμάτων της νόσου.

Στην πραγματικότητα όμως η οικονομική κρίση έχει καταστήσει εκατομμύρια ευρωπαίους εντελώς ανυπεράσπιστους απέναντι στην νόσο καθώς η θεραπεία της είναι όχι μόνο πανάκρινη αλλά και πολύχρονη. Σύμφωνα με στοιχεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μια δοκιμασία δύο ετών, κατά την οποία πρέπει να πάρουν περισσότερα από 10.000 χάπια και ενέσεις καθημερινά για οκτώ μήνες. Οι θεραπείες προκαλούν τρομερές παρενέργειες, από ναυτία και σωματικό πόνο μέχρι μόνιμη απώλεια ακοής και ψύχωση. Παρά την ανεπάρκειά τους, τα φάρμακα μόνο κοστίζουν στους παρόχους υγείας περίπου 4.000 δολάρια ανά άτομο, μη συμπεριλαμβανομένου του κόστους που αφορά τις μεγάλες περιόδους φροντίδας και της διαχείρισης των παρενεργειών. Απο την άλλη πλευρά, σε ένα περιβάλλον οικονομικής κρίσης που επιβάλλει τη μείωση του προϋπολογισμού στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, μειώνεται ο αριθμός των εργαζομένων στο χώρο της υγείας, οι διαθέσιμες δομές υγείας και κατ’ επέκταση η ποιότητα τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των κρουσμάτων της ανθεκτικής μορφής της φυματίωσης, της οποίας η αντιμετώπιση απαιτεί καλά θεσμοθετημένες και λειτουργικές μονάδες υγείας που είναι σε θέση να διαγιγνώσκουν έγκαιρα τα νέα κρούσματα και να παρέχουν υψηλού κόστους θεραπεία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Παράλληλα, η μείωση στα εισοδήματα των νοικοκυριών επιφέρει δυσκολία πρόσβασης στο σύστημα Υγείας, μεγαλύτερες καθυστερήσεις στη διάγνωση της φυματίωσης και επομένως αύξηση των ανθρώπων που θα μπορούσαν να μολυνθούν από τη νόσο.

Οι ασθενείς με φυματίωση παίρνουν συνήθως πέντε αντιβιοτικά για μισό χρόνο. Το πρόβλημα της ανθεκτικότητας δημιουργείται όταν αυτοί δεν παίρνουν τακτικά τη δοσολογία τους ή διακόπτουν την θεραπεία. Σε αυτήν την περίπτωση είναι αναγκασμένοι να παίρνουν μέχρι και 17 αντιβιοτικά την ημέρα με πολλές παρενέργειες, μέχρι και κώφωση - και χωρίς ελπίδες πλήρους ίασης. Σε περίπτωση μάλιστα που μια πολυανθεκτική φυματίωση αντιμετωπιστεί πλημμελώς, τότε αναπτύσσονται ακόμη πιο ανθεκτικά στελέχη των μυκοβακτηριδίων της φυματίωσης.

Η εμπειρία έχει δείξει ότι τα τελευταία χρόνια οι περισσότεροι ασθενείς που πέθαναν στη Ρωσία από φυματίωση ήταν οροθετικοί και ναρκομανείς, και εκεί ακριβώς έγκειται και η δυσκολία διάγνωσης και θεραπείας. Και επειδή η χρήση ναρκωτικών απαγορεύεται στη Ρωσία, οι περισσότεροι καταλήγουν στις φυλακές ή στην καλύτερη περίπτωση στα νοσοκομεία για έξι μήνες χωρίς υποκατάστατα. Μια λύση θα ήταν συνδυασμός της απεξάρτησης με θεραπεία κατά της φυματίωσης. Όποιος δηλαδή παίρνει τακτικά μεθαδόνη, να του δίδεται παράλληλα και αγωγή κατά της φυματίωσης.

Το Διεθνές Ταμείο καταπολέμησης του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας σκοπεύει μέχρι το τέλος τους χρόνου να αναπροσαρμόσει τα κριτήρια χορήγησης πόρων με βάση τον αριθμό των φυματιώσεων και του μέσου όρου του εισοδήματος του πληθυσμού.

Μήνυμα του Μπαν Κι-Μουν, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ με αφορμή την Παγκόσμια Ημερά Φυματίωσης

"Για πολύ καιρό, δεν είχε δοθεί η απαιτούμενη προσοχή στη φυματίωση. Μόνο το 2010, σχεδόν 9 εκατομμύρια άνθρωποι ασθένησαν με φυματίωση, ενώ 1,4 εκατομμύρια απεβίωσαν, με το 95% αυτών των θανάτων να εμφανίζονται σε αναπτυσσόμενες χώρες. οι αριθμοί αυτοίκάνουν τη φυματίωση τη δεύτερη πιο θανατηφόρα λοιμώδης ασθένεια ενηλίκων στον κόσμο.

Οι συνέπειες γίνονται αισθητές πολύ πιο πέρα από τα άτομα που πλήττονται άμεσα. Η φυματίωση έχει βαρύ τίμημα για τις οικογένειες και τις κοινωνίες. Εκατομμύρια παιδιά έχουν χάσει τους γονείς τους. Τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με άρρωστα μέλη της οικογένειας διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να προσβληθούν από την ασθένεια. Πάρα πολλά παιδιά δεν λαμβάνουν κάποια θεραπεία, δεδομένου ότι η φυματίωση είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστεί και να θεραπευτεί στα παιδιά. Γι 'αυτό πρέπει να βελτιώσουμε την ενημέρωση για το πώς τα παιδιά πλήτονται από την ασθένεια.

Είναι ζωτικής σημασίας να υποστηρίξουμε εκείνους που δεν διαθέτουν τη φροντίδα και τη θεραπεία που χρειάζονται για να απολαύσουν μια υγιή και παραγωγική ζωή.

Με τις σωστές παρεμβάσεις, μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα. Ξέρουμε πώς να εξαλείψουμε όλες τις μορφές φυματίωσης, συμπεριλαμβανομένης της πολυανθεκτικής φυματίωσης - η οποία έχει εμφανιστεί στις περισσότερες χώρες - πριν καταλήξει σε μορφές που απαιτούν δαπανηρή θεραπεία και πρόσθετη ταλαιπωρία. Σε περιπτώσεις όπου έχουμε λάβει ισχυρά και αποδεδειγμένα μέτρα, ο αριθμός των όσων αρρώστησαν με φυματίωση έχει μειωθεί σημαντικά.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας αναφέρει ότι οι συντονισμένες προσπάθειές μας έχουν συμβάλει στη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας κατά 40% από το 1990. Σαράντα έξι εκατομμύρια άνθρωποι έχουν θεραπευτεί και επτά εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί από το 1995 χάρη στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών, των κυβερνήσεων, χορηγών, πολιτών, εταίρων του ιδιωτικού τομέα, εμπειρογνωμόνων δημόσιας υγείας, δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων στον χώρο της υγείας και των οικογενειών και κοινοτήτων που έχουν πληγεί.

Τώρα είναι η στιγμή να είμαστε ακόμα πιο φιλόδοξοι και να "Σταματήσουμε τη Φυματίωση στις Μέρες μας", που είναι το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Φυματίωσης.

Απευθύνω έκκληση για παγκόσμια αλληλεγγύη προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι είναι απαλλαγμένοι από το φόβο της φυματίωσης και των ολέθριων συνεπειών τους. Ας ορκιστούμε να μην παραμελούμε πλέον τη θεραπεία της φυματίωσης και να βάλουμε τέλος στους θανάτους από την ασθένεια μια και καλή."